"En bij de redactie vond men ook wel dat het toch iets typisch Marokkaans was. Niet officieel natuurlijk, maar dat hoor je wel zo tussen de regels door en onder elkaar" (anonieme bron over Spitsnieuws). Het weblog Closer probeerde opheldering te vinden over een dubieus bericht dat onlangs op Spitsnieuws verscheen. Brute straatroof door Marokkanen (468 reacties) kopte de gratis internetkrant op 7 november jl.. Twee mannen hadden in Den Haag gedreigd een tweejarig kind te ontvoeren als de moeder van de peuter haar pincode niet zou afgeven. Een ernstig delict zo leek het, vermelden van het uiterlijk zou de opsporing ten goede kunnen komen. Maar wie het artikel las zag dat er sprake was van daders met een Turks óf Marokkaans uiterlijk. Toch koos de Spitsredactie ervoor om "Marokkanen" te vermelden in de kop. Toen drie dagen later bleek dat de aangifte van de moeder verzonnen was plaatste Spitsnieuws een rectificatie: Vrouw verzint straatroof (76 reacties). De etniciteit van de daders was voor de Spitsredactie echter toen niet meer van belang?
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
“Journalisten zijn onzeker. Ze weten niet wat ze doen en zijn daardoor beïnvloedbaar.” Internetjournalist Francisco van Jole legde graag even uit waarom er geen linkse kranten meer zijn in Nederland. Hij deed dat afgelopen donderdag in Amsterdam tijdens een pr-bijeenkomst van immigrantenomroep MTNL. ‘Er is heel lang heel hard geroepen dat de kranten in Nederland zo links zijn. Journalisten zijn daar zelf in gaan geloven. Nu zijn ze als de dood om iets te zeggen wat zelfs maar links zou kunnen lijken.’
Slecht nieuws voor de vrager uit het publiek, René Danen, tevens voorzitter van antiracisme organisatie Nederland Bekent Kleur. Hij kan zijn organisatie wel opdoeken, racisme bestaat immers niet meer in Nederland. Van Jole is het woord in ieder geval de laatste paar jaar niet meer in de kranten tegengekomen. Janmaat werd beschuldigd van racisme omdat hij zei dat Nederland vol zat. Nu durft geen journalist Geert Wilders te bekritiseren, terwijl die veel radicalere uitspraken doet. Integendeel. ‘De opiniepagina in de Volkskrant is zo’n beetje voor Wilders gereserveerd.’
Hoofdredacteur van Elsevier Arendo Joustra begrijpt het probleem niet. “Als je er zo van overtuigd bent dat er behoefte is aan een linkse krant, waarom richt je er dan niet eentje op? We hebben een vrije markt in Nederland.” Joustra zit aan de rechterkant achter een tafel op het podium van het kleine zaaltje in De Balie. Aan het andere kant zit Van Jole. Tussen hen in een zwijgzame Henk Blanke, adjunct hoofdredacteur van het Dagblad van het Noorden. Het publiek bestaat voornamelijk uit links geëngageerde werknemers van MTNL. Joustra is de enige in de ruimte die een stropdas draagt.
Zonder complottheoretici de helft minder internet! Dwaalgeesten, aan lager wal geraakte ingenieurs, vereenzaamde panikanten en verder “iedereen die de bijsluiter van zijn medicijnen niet goed leest” zijn de ware Contentkoningen van de Internets. WTC-7, UFO’s, Bilderberg, you name they write it. OnzeManInTeheran spotte een smakelijk vers complot dat de recente afwezigheid van Obama en Ahmadinejad (beide moslim?) verklaart. Terwijl de gevestigde media ons willen doen geloven dat de toekomstige president van Amerika zijn zieke grootmoeder bezocht op Hawaii en dat de Iraanse president de laatste dagen lijdt aan appelflauwtes is er IETS HEEL ANDERS AAN DE HAND.
Het in zijn soort gerenommeerde WhatDoesItMean.com komt met een voor haar sluitende verklaring dat de twee wereldleiders samenkwamen op Hawaii om een Derde Wereldoorlog te voorkomen. Saillant detail, de ontmoeting tussen Obama en Ahmadinejad (beide moslim?) zou zijn georganiseerd door hooggeplaatste Amerikaanse militairen die willen voorkomen dat de VS ten prooi valt aan een fascistische coup. Om met Plasterk te spreken: “We zullen zien…”.
Bij de professionele media en op de Scholen voor Journalistiek maken ze zich druk over dergelijke Contentkoningen van de Internets. Onlangs plofte er bij mij (weer) een vragenlijst van een student in de mailbox, de strekking van zijn verhaal was: “Moet er niet een Register komen waarin onderscheid gemaakt wordt tussen ‘journalistieke’ en ‘publieke’ weblogs?”. Ik persoonlijk vind zo’n Register onnodig en voorspel dat zelfs veel professionele media de toets aan journalistieke criteria niet zullen doorstaan. Verder heb ik -ondanks alles- toch nog genoeg vertrouwen dat mensen zelf onzinnige teksten kunnen onderscheiden van de zinnige. U ook? Laten we ‘publiekelijk’ pollen:
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
De hele tijd naar je eigen navel zitten staren, het heeft iets vunzigs. Iets eenzaams ook. Toch is dat wat de helft van de maatschappij zo’n beetje de hele dag zit te doen. Politici, journalisten, kunstenaars, wetenschappers. Ze hebben het contact met de samenleving verloren. Dat is in ieder geval wat ons de hele tijd wordt verteld. Niet zelden door die politici, journalisten, kunstenaars en wetenschappers zelf. Maar wat is het alternatief? Geert Mak? De Verdonk van de geschiedwetenschap als schoolvoorbeeld van het nieuwe engagement?
Vanuit de wetenschap bereikte ons een tijdje geleden de stem van technologiesocioloog in midlifecrisis Wiebe Bijker. Hij was geïnspireerd geraakt door het boekje Intellectuelen in Nederland van collega René Gabriëls. Wetenschappers moeten weer hun ‘handen vuil maken’, zegt Bijker in een interview met tijdschrift Mosaïek. Gabriëls betoogt in zijn boek dat intellectuelen nieuwe manieren moeten vinden om zich te mengen in het publieke debat. De traditionele intellectueel uit de twintigste eeuw moet plaatsmaken voor de ‘nieuwe kosmopoliet’.
Dat kosmopolitisme is in ieder geval bij geschiedkundigen ver te zoeken, vindt hoogleraar geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, Klaas van Berkel. “Het is moeilijk geld te krijgen voor onderzoeksvoorstellen die zich niet op Nederland richten.”, zei hij vorige week tijdens een debatavond in Amsterdam, georganiseerd door het Historisch Platform. Het is volgens hem slechts een voorbeeld van hoe “instanties als NWO elke vorm van engagement vermoorden”.
Altijd leuk, zo’n zitting van de Raad voor de Journalistiek. Vooral als Panorama hoofdredacteur en kettingroker Frans Lomans in de beklaagdenbank zit. Lomans is duidelijk zenuwachtig. “Hoe langer de zitting duurt, hoe langer ik zonder sigaret moet”, probeert hij het ijs te breken. De voorzitter snapt het niet, en legt hem uit dat hij binnen niet mag roken. Dat snapt Lomans ook wel. Anders had hij met trillende handen allang een sjekkie opgestoken.
Lomans zit hier voor een artikel dat één van zijn redacteuren, Koen Scharrenberg, heeft geschreven. Het artikel, getiteld Vermoorde of moordende onschuld, is van een kwaliteit die de titel al doet vermoeden. Maar daar gaat de Raad niet over. Scharrenberg wijdt in het artikel uit over huurmoordenaar Mohammed R. en noemt hem daarbij bij zijn volle naam. En dat mag niet zomaar.
Panorama plaatste bovendien naast het artikel een compositietekening van Mohammed R. Volgens de jurist die Mohammed R. vertegenwoordigt is het niet eens een tekening van zijn cliënt, maar van een willekeurige andere verdachte. Lomans schaamt zich diep. “Ik geef mezelf een dikke drie min voor dit artikel.” Hij is al zes keer voor de Raad verschenen. In februari had hij de Raad beloofd zijn beleid over het noemen van namen te veranderen. Dat heeft zij naar zijn zeggen ook gedaan. De jurist: “Ik merk niets van die verandering in het beleid van Panorama. Mijn cliënt wordt zes keer bij naam genoemd in het artikel en zijn bijnaam wordt genoemd.”
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Ooit was er het adagium: geen nieuws is goed nieuws. En voorts werd journalisten voorgehouden dat ‘all that’s fit to print’. Maar de tijden zijn veranderd. Nu gelden de wetten van ‘goed nieuws is geen nieuws’ en vooral ‘slecht nieuws is goed nieuws’. Goed nieuws wordt nog wel gemeld bij gebrek aan slecht nieuws; slecht nieuws daarentegen wordt bij de nieuwsmedia op handen gedragen. En als het niet voldoende stinkt, dan wordt het wel van stank voorzien.
De huidige financiële crisis toont aan dat het zo werkt. De helft van de ellende die nu al weken over ons wordt uitgestort valt direct toe te schrijven aan de wijze waarop journaals, talkshows, nieuws- en actualiteitenrubrieken zich schaamteloos storten op de excrementen van het kapitalistische debacle. Op alle stront wordt zo ver als mogelijk ingezoomd, de stank wordt van alle kanten de huiskamers ingeblazen en zonodig worden alle beschikbare klisma’s ingezet, om de darmen van het onheil tot het laatste restje onwelriekendheid uit te spoelen.
Napraten en herhalen
Ooit was er in ons land sprake van een grote mate van pluriformiteit in de pers. Kranten, tijdschriften, radio en tv: ze presenteerden samen een grote diversiteit aan invalshoeken, waar het de interpretatie van feiten en gebeurtenissen betrof. Er was veel ruimte voor nuanceringen, ieder incident was niet meteen een trend, en vooral: gebeurtenissen werden geduid in een breder perspectief, gerelativeerd. In kranten gebeurt dat nog steeds wel, zij het in mindere mate. Maar op radio en tv is dat nauwelijks meer het geval.
Toegegeven de “Chinees in Afrika” zit bij Sargasso ook regelmatig op het verdachtenbankje. Om de enorme productie van de Chinese fabrieken van grondstoffen te voorzien investeert China steeds meer in de olie- en mijnbouw sector van Afrikaanse landen. Twee jaar geleden werd hier al het begin van de Chinees Afrikaanse eeuw gesignaleerd. Inmiddels nemen steeds meer journalisten de Afrikaans-Chinese betrekkingen onder de loep, vaak met schokkende vondsten.
Optimisten zien de Chinees-Afrikaanse zakenrelaties zich voltrekken op een gelijkere basis dan de contacten van Afrika met voormalige kolonisatoren uit het Westen. Inmiddels prefereren veel Afrikaanse overheden Chinese investeringen boven Westerse omdat deze laatste partij in toenemende mate sociale en ecologische criteria aan haar investeringen (en leningen) verbindt. China handelt eenvoudiger: “wij geven jullie een brug, drie scholen en een weg en als tegenprestatie wij mogen jullie koperaderen afgraven”. Voor beide benaderingen valt wat te zeggen maar de Britse journalist Peter Hitchens is een stuk minder optimistisch over de Chinezen in Afrika.
Hitchens is een tikkie controversieel, volgens zijn Wiki zou hij nooit iemand ‘nigger’ noemen. Maar na het lezen van het artikel How China has created a new slave empire in Africa vraag je je af of hij niet af en toe off the record het woord ‘spleetogen’ gebruikt? Het anti-Chinese sentiment druipt werkelijk van zijn teksten af. Maar als je leest wat hij allemaal tegenkomt tijdens zijn bezoek aan Zambia en DR Congo is dat misschien ook wel weer begrijpelijk?
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.