Journalistiek en drugs: een hoofdpijndossier

Drugshandel en georganiseerde criminaliteit zijn twee onderwerpen die in grote mate het nieuws over Latijns-Amerika beheersen. Er is echter veel mis met de verslaggeving over beide onderwerpen. In sommige landen lopen verslaggevers grote risico’s als ze zich in de onderwerpen verdiepen. Maar ook de nieuwsvoorziening zelf laat veel te wensen over. Het Knight Center for Journalism in the Americas publiceerde er een boek over, waarin het probeert de problematiek van journalistiek en drugs in kaart te brengen. De eerste zin van het voorwoord in Coverage of drug trafficking and organized crime in Latin America and the Caribbean (gratis download) trekt meteen mijn aandacht. Rosental Calmon Alves, directeur van het Knight Center for Journalism in the Americas, opent met “The 8th Austin Forum on Journalism in the Americas started hours after the assassination of a 21-year-old photojournalist of the Ciudad Juarez newspaper El Diario.” Die 21-jarige fotojournalist was Luis Carlos Santiago. Ik leerde hem september vorig jaar kennen, toen ik voor het eerst Ciudad Juárez bezocht. Een paar weken later, op bezoek bij de redactie van Trouw, hoorde ik plotseling dat hij was vermoord.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Liever een onzichtbaar idee (journalistiek) dan gestolde technologie (krant)

, door

Bestaat Google in 2111 nog? En Dell? IBM dan? Facebook? The Economist wijdde een artikel aan het honderdjarig bestaan van IBM en vraagt zich af wat het succes van langlevende bedrijven eigenlijk is. Inspirerende (maar verder nog niet ander onderzochte) conclusie: een bedrijf dat op een idee is gestoeld heeft meer overlevingskansen dan een bedrijf dat bestaat bij de gratie van een specifieke technologie. Dus: dag IBM, Microsoft en Dell en tot 2111 Facebook, Google en, hopelijk, The Economist zelf (explaining the world to its readers – een idee dat ze al vanaf 1843 uitvoeren).

Survival of the fittest – daar gaat het om. En een idee is nu eenmaal eenvoudiger aan de (directe) omgeving aan te passen dan een uitgewerkte, specifieke technologie. Daarin zit zoveel kapitaal dat terugverdient MOET worden en dat er geen sprake KAN zijn van flexibiliteit (kijk maar naar de geneesmiddelenindustrie, waar ze inflexibiliteit enigszins compenseren door patenten). Flexibiliteit is zeker nu van levensbelang; tools zijn al verouderd du moment ze verschijnen. Toch is er technologie die al heel lang bestaat. Hoe kan dat? Clay Shirky heeft er een verklaring voor: pas als technologie ‘onzichtbaar’ is (onze koelkast, schoon drinkwater), is het fit. Gecombineerd levert dat een aardige stelling op waarmee we de levensduur van ideeën en technologieën kunnen voorspellen: wat gestold is en zichtbaar, leeft kort. ‘Onzichtbare’ ideeën hebben een lang leven voor zich.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour

Quote du Jour | True agent…

, door

“As publisher and editor, Julian Assange represents that which journalists once prided themselves in – he’s brave, determined, independent: a true agent of people not of power.” (Julian Assange wint een belangrijke journalistieke prijs. Hierboven een quote uit het juryrapport, waarin Assange drie eigenschappen krijgt toegeschreven van een groot journalist).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vertrouwen op het ANP

, door

Met het risico als mierenneuker te worden bestempeld, toch even het volgende.  Als een krant kopt dat het kabinet Rutte aan vertrouwen wint, wat moet dat het onderliggende nieuwsfeit zijn? A: Meer Nederlanders denken dat het kabinet de juiste dingen zal doen, of B: meer mensen verwachten dat het kabinet de eindstreep haalt? Het ANP denkt dat het B is, en daarmee helaas ook vele tientallen (online) kranten in ons copypastende medialandschap.

Het ANP baseert haar stelling ‘Kabinet wint aan vertrouwen’ op de wekelijkse peiling van Maurice de Hond waaruit blijkt dat 64% van de Nederlanders denkt dat het kabinet niet in 2011 of 2012 valt, terwijl dat in november vorig jaar nog 37% was. En volgens de ANP-logica is ‘denken dat iets blijft bestaan’ hetzelfde als ‘erop vertrouwen dat iets blijft bestaan’ wat weer hetzelfde is als ‘iets vertrouwen’. Het is als tegen je vriendin zeggen dat je haar vertrouwt omdat je verwacht dat ze de rit wel uit zal zitten.  Maar deze rammelende gevolgtrekking is nog niet eens het ergste. 

Want wie de peiling van de Hond wél zelf bekijkt, ziet meteen twee feiten die de ANP conclusie flat out tegenspreken. Ten eerste blijkt dat het kabinet op 72 Tweede Kamerzetels staat, terwijl dat in november nog 79 zetels was. Ten tweede hoopt een kleiner deel van de Nederlanders (42% nu tegen 45% in november 2010) dat het kabinet de eindstreep haalt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

‘Journalist verzaakt als het om cannabis gaat’

, door

Dit artikel is overgenomen van de site van de Vereniging voor Opheffing van het Cannabisverbod. Het verscheen ook op Villamedia en was hier kort waanlink.

Als het om cannabis gaat verzaken Nederlandse journalisten structureel hun taak: het controleren en kritisch volgen van de macht en het toepassen van wederhoor. Zou dat komen omdat zoveel journalisten alcoholverslaafd zijn?, vraagt Derrick Bergman zich af.

Vrijwel dagelijks berichten de media over cannabis en coffeeshops. Elke opgerolde wietkwekerij krijgt een een-kolommertje en elke politicus of politieman die iets te melden heeft over cannabis vindt een luisterend oor. Het controleren van beweringen of het toepassen van wederhoor wordt daarbij steeds zeldzamer. Hoe vaak hebben we niet gehoord en gelezen dat ‘tachtig tot negentig procent van de Nederlandse wiet voor de export bestemd is’? Deze volkomen uit de lucht gegrepen schatting is afkomstig van Max Daniel, voormalig hoofd van de Taskforce Opsporing Georganiseerde Hennepteelt. Dezelfde Daniel beweerde jarenlang dat alle Nederlandse wietkwekerijen samen de oppervlakte van de provincie Utrecht overtreffen.

Dit soort bizarre claims wordt klakkeloos overgenomen. Nooit stelt een journalist de voor de hand liggende vraag naar welke landen al die Nederlandse wiet wordt geëxporteerd. Anno 2011 wordt namelijk in heel Europa wiet geteeld; een Engelse politieman verklaarde onlangs op de BBC dat zijn land volledig zelfvoorzienend is geworden en geen gram wiet meer hoeft te importeren. Nog belangrijker is het gegeven dat zolang cannabisteelt verboden is, niemand ook maar bij benadering weet hoeveel wiet er hier wordt gekweekt, laat staan welk deel daarvan bestemd is voor export. Iets soortgelijks geldt voor het THC-percentage in Nederwiet. Al jaren melden de media dat dit percentage blijft stijgen. Wat zijn de feiten? Elk jaar koopt het Trimbos Instituut wiet bij vijftig coffeeshops. Vanaf 2004 daalt het THC-percentage van deze samples gestaag; alleen bij de meest recente meting was -voor het eerst in zes jaar- een lichte stijging waarneembaar.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tendentieuze journalistiek bij ‘Altijd wat’

, door

In het programma Altijd wat van afgelopen vrijdag werd in het onderdeel Feit of fictie aandacht besteed aan de benzineprijs. “In deze rubriek onderwerpt de redactie elke week een bewering aan een waarheidstest en stelt zich de vraag: feit of fictie?” Deze keer een mooi staaltje tendentieuze journalistiek. En dat terwijl ze beweren op zoek te gaan naar de waarheid.

De bewering/suggestie
In deze aflevering staat de bewering centraal of de onrust in Libië de echte oorzaak is van de stijging van de benzineprijs. Al snel wordt het vermoeden geuit dat de prijs van benzine net zo hard stijgt als de olieprijs, maar minder hard daalt.

De analyse van Feit of fictie
Verslaggever Ronald Sistermans begint goed. Interviews met Coby van de Linde van Clingendael en Paul Lasseur van BNR leveren een aardig beeld op van de verschillende invloeden op de olieprijs. Maar dan gaat het programma opzichtig in de fout.
Na een interview met Sharon Dijksma (PvdA), een belletje naar Shell en een gesprek met Paul Selms van United Consumers is de conclusie ineens dat de overheid en de oliemaatschappijen samenspannen om de consument zoveel mogelijk geld uit de zak te kloppen. Huhh?? Omdat Sharon Dijksma dat zegt? Of omdat Shell geen antwoord wil geven? Of omdat Paul Selms dit zegt? Waar zijn de feiten?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afgekeurd: Martijn van Dam

, door

martijn van damDe politiek moet zich niet vooraf met de inhoud van de media bemoeien. Dat gold in Nederland lang als ongeschreven wet. Ik weet niet waar Martijn van Dam met zijn gedachten zat toen hij dit onzalige plan bedacht, maar het was in ieder geval dichter bij mijn woonplaats dan bij de uwe. En dat wilt u niet, qua mediabeleid, geloof me.

Allereerst zal elke zichzelf respecterende journalist geen stempel van goedkeuring van de Staat willen. Het lijkt me een bewijs van onvermogen als de politici die jij stevig moet aanpakken, besluiten dat jij een bovenstebeste bent. Het doet me denken aan de magazijnsupervisor die mij op het hart drukte om vooral lid van de vakbond te worden. Ik antwoordde hem dat het feit dat juist hij dat zei, het falen van de bond betekende. Hij begreep dat helemaal niet, overigens.

Maar wat vooral zo stuitend is, is dat Martijn van Dam de kijker wegzet als een domme zoutzak die zonder na te denken alles slikt wat hem via de beeldbuis door de strot wordt gepropt. Ik geloof toch dat dat anders ligt, getuige de storm van kritiek die vooral de ‘linkse journalistiek’ de afgelopen jaren over zich heen heeft gekregen. De kijker is niet zo stom als hij lijkt en de overheid hoeft dus niet met keurmerkjes te strooien om hem te helpen bij het maken van een keuze.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende