De Godwin en de Potwin

De Wet van Godwin is nooit bedoeld om te voorkomen dat politici in de extreemrechtse hoek worden gezet. De nuchtere vaststelling van Mike Godwin dat er altijd wel iemand is die Hitler of de nazi’s bij een discussie betrekt, is niet meer dan dat. Niet de idioten die pak ‘m beet Bill Gates met Joseph Goebbels vergelijken, maar die linkse types die alles ter rechterzijde van D66 als nazi of fascist betitelden, zijn er de oorzaak van dat je nu nauwelijks nog serieus genomen wordt als je vaststelt dat politici de grens tussen terechte kritiek en haatzaaierij overschrijden. Het vervelende van islamkritiek is dat de islam een broertje is van het jodendom. Wie klaagt over onverdoofd slachten, over voorschriften rond voedselbereiding, over gescheiden gebedsruimten (tot zelfs gescheiden openbaar vervoer aan toe) voor mannen en vrouwen, over bidden in de eigen taal en over kledingvoorschriften, die klaagt ook over het orthodoxe jodendom. Wilders en de zijnen wapperen echter duchtig met Israëlische vlaggen om maar vooral niet de schijn te wekken, iets tegen Joden te hebben. Maar juist omdat islam en jodendom zo op elkaar lijken, lijken de argumenten van Wilders en zijn aanhang sprekend op die van antisemieten.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De plek en het verhaal

 

Rabbi Yisroel ben Eliezer, beter bekend als de Baal Shem Tov, was gewend om, steeds wanneer er een calamiteit dreigde voor zijn volk, naar een geheime plaats in het bos te gaan. Daar stak hij vuur aan, en hij richtte een bepaald gebed naar de Maker van het Universum. Dan werd de catastrofe afgewend.

Maar toen hij er niet meer was, en weer een ongeluk zijn volk bedreigde, ging een van zijn leerlingen naar dezelfde plek in het bos, en zei: “Maker van het Universum, ik weet niet hoe ik het vuur moet ontsteken. Maar ik kan nog wel de weg vinden, en het gebed zeggen. En dat zal genoeg moeten zijn.”

En dat was het. De ramp werd afgewend.

Maar toen nogmaals ongeluk de mensen dreigde te overspoelen, ging er een andere leerling naar de plek in het bos. En hij zei: “Maker van het Universum, ik weet niet hoe ik het vuur moet aanmaken. En ik kan me het gebed niet herinneren. Maar ik kan wel de geheime plek vinden. Dat moet voldoende zijn!”

En weer was het genoeg, en werd de ramp verijdeld.

Vele jaren later, toen er weer een ramp dreigde, zat een andere leerling treurig in zijn stoel, en hij zei: “Maker van het Universum, ik heb geen idee hoe ik het licht moet ontsteken. Ik ken het gebed niet. Ik kan me niet eens de geheime plek herinneren. Alles wat ik kan doen is het verhaal vertellen. En moge dat genoeg zijn.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Turkse TV

De Turkse TV-zender Kanal T had onlangs een opvallend idee: een TV-show met tien atheïsten, die worden toegesproken door een joodse rabbi, een islamitische imam, een boeddhistische monnik en een christelijke priester. Wat voor een priester staat er niet bij: het kan een grieks-orthodoxe pope zijn maar ook een vertegenwoordiger van een van de oosterse kerken. Aan het einde van de show bepalen de atheïsten wie ze het meest overtuigend vonden. De winnaar krijgt als prijs een reis naar Rome, Jeruzalem, Mekka of Tibet.

De bekende Amerikaanse blogger Jim West presenteerde dit als “stupid news of the week”, en hoewel hij me vaak stof tot nadenken geeft, ben ik het dit keer niet met hem eens. We moeten als de wiedeweerga zo’n show organiseren in Nederland. Voor zo’n programma zou ik een TV kopen, of op zijn minst even aanschuiven bij mijn buurmeisje, want dit is iets wat ik wil zien: hoe een geestelijk leider zijn geloof uitlegt als hij niet kan preken voor de eigen gemeente. Niks is immers makkelijker dan zeggen dat Christus is gestorven voor onze zonden als je publiek dat al gelooft; het wordt pas de moeite waard om het uit te leggen aan een publiek dat vragen stelt als “wat is zonde?” Dit kan alleen maar briljant worden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geritualiseerde achterlijkheid

Traditie is geritualiseerde achterlijkheid. Wie iets doet dat echt met geen enkel goed argument te verantwoorden is, valt als laatste redmiddel terug op “Het is onze traditie.” Alsof het feit dat mensen zich al honderden of duizenden jaren idioot gedragen het beter maakt. Het tegendeel lijkt me eerder waar.

Het is nog tot daar aan toe als de traditie gaat om het dragen van rare hoofddeksels of het op bepaalde dagen zingen van liedjes en luisteren naar saaie verhalen in speciaal daarvoor bestemde gebouwen. Maar vaak is traditie een voorwendsel voor het onderdrukken van vrouwen, homoseksuelen of simpelweg ‘de ander’. Zo vindt het gros van de Nederlanders het prima kinderen te indoctrineren met negentiende-eeuwse racistische stereotypen onder het mom van de traditie van Zwarte Piet. Bij moslims en joden zijn slachtdieren de klos omdat in een ver verleden iemand heeft opgeschreven dat in een nog verder verleden iemand van god gehoord zou hebben dat slachten op een bepaalde manier moest gebeuren. Uw god is namelijk een pietluttige god, die zich het liefst met allerlei detailvoorschriften bezighoudt. Probeer in Leviticus of de Koran vooral niet te zoeken naar voorschriften naar een verstandig macro-economisch of gezondheidszorgbeleid. Het is allemaal “Als uw koe door het graan van de buurman loopt, dan betaalt u twee schepels graan schadevergoeding als bij de volgende volle maan meer dan de helft weer rechtop staat en vier als het nog plat ligt.”

Foto: Enric Borràs (cc)

Twee manieren van overleven als Joden

Ik wil beginnen met een verwijzing naar een collega blogger, de Magnes Zionist, alias Jerry Haber (wat op zijn beurt weer een alias is van een Amerikaans/Israelische professor in de filosofie en Joodse medievalistiek). Ik heb Haber vaker geciteerd op dit blog. Dit keer ga ik hem zelfs twee keer aanhalen. Op de dood van Osama bin Laden reageerde hij met een citaat uit het bijbelboek Spreuken:

Verheug je niet over de val van je vijand, juich niet als hij ten onder gaat.Want de HEER ziet het en keurt het af, en laat zijn woede op je vijand varen. Wind je niet op over kwaadaardige mensen, wees niet jaloers op goddelozen.Want wie kwaad doet, heeft geen toekomst,het licht van goddelozen wordt gedoofd. (Spreuken 24:17-20).

Ik sluit me daar graag bij aan (en zie tot mijn verrassing dat Anja Meulenbelt op haar blog ook Haber’s bijbelcitaat aanhaalt).

Een tweede aanhaling van Haber betreft een stukje van hem waarin hij verwijst naar de Joodse filosoof Emil Fackenheim. Die schreef destijds dat na de Holocaust als aanvulling op de 613 ge- en verboden in de Tora eigenlijk een soort 614e gebod kwam, dat inhield dat Joden als Joden moesten overleven om Hitler die hen had willen uitroeien, niet alsnog postuum de overwinning te gunnen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

In de ban van de tegenstander

‘Een volwassen vijandschap moet rijpen, net als de mooiste vriendschap’.

Afgelopen zondagmiddag werd Hans Keilson geïnterviewd door de filmmaker Frans Weisz in het Joods Historisch Museum. Een hele eer vond de interviewer, ooit was hij als klein kind bij dr. Keilson op consult geweest en nu mocht hij zomaar naast hem zitten, zijn arm om hem heen slaan en hem van alles vragen. Nog voor het vraaggesprek goed op gang kwam sprak Frans Weisz de hoop uit om binnen afzienbare tijd ‘Komedie in mineur’ te gaan verfilmen. Het was nog niet helemaal zeker, maar een geheim was het blijkbaar ook niet. Dit is natuurlijk goed nieuws, het zou prachtig zijn als de essentie van de boeken van Hans Keilson ook niet-lezers zouden kunnen bereiken.‘Komedie in mineur’ is een spannend boek, het zal een mooie Nederlandse film opleveren, daarvan ben ik zeker.

‘Waarom zou Frans Weisz niet gekozen hebben voor het belangrijkste boek van Hans Keilson?’ vroeg ik mij af. Ik had die zondagochtend net ‘In de ban van de tegenstander’ uitgelezen. Ook dat boek heeft een spannende verhaallijn, al is het een vrij abstract boek. Het gaat over de ontwikkeling van gedachten over vijandschap en angst. Verfilmbaar is de roman zeker, al zal lastig worden om de lange en complexe dialogen te verwerken. Want dialogen spelen een belangrijke rol in ‘In de ban van de tegenstander.’ Ze worden niet alleen gebruikt om de sfeer te schilderen, maar ze hebben vooral als doel om de ontwikkeling van de ideeën over vijandschap te onderzoeken. De hoofdpersoon voert verschillende gesprekken over vijand: met zijn ouders, met vrienden en vage bekenden. Aanvankelijk denkt de hoofdpersoon nog dat hij zijn tegenstander de baas zal kunnen worden:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Seks en religie raadsel: wie is het radicaalst?

Goedemiddag deze vrijdagmiddag… hier uw gemarginaliseerde margeblogger Drs Boobelino de Soto! Seks en religie: a joy forever… zo bleek onlangs weer in Den Bosch. Kent u dat raadsel? “Op een onbewoond eiland zitten een katholiek, een boeddhist, een jood en een moslim zich stierlijk te vervelen. Om de verveling te verdrijven stelt een van hen ‘homoseksuele groepsmasturbatie’ voor. Wie kan dat geweest zijn?” Het antwoord vindt u als u op de blokjes klikt. Nog een fijne middag deze vrijdagmiddag.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende