Waarom in Brussel alles verandert

In Brussel gaat een en ander veranderen. Niettemin blijft kanselier Angela Merkel Europa regeren. Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker verrast intussen iedereen met een totaal nieuwe organisatie en een origineel ambitieuze aanpak. Slechts twintig commissarissen krijgen een eigen portefeuille (zoals concurrentiebeleid). Daarboven komt een nieuw kernkabinet van vicevoorzitters, zonder portefeuille. Onze minister Frans Timmermans wordt de rechterhand van voorzitter Juncker, dat is een functie die niet eerder bestond. De EU-landen wijzen elk een commissaris aan, maar de Commissievoorzitter bepaalt wie de zware en minder belangrijke functies krijgen. Er is werk voor twaalf, hooguit veertien Commissieleden. Alle 28 landen staan echter op een ‘eigen’ commissaris. Voorheen knipte en plakte voorzitter Barroso net zo lang tot hij 27 posten had geschapen. Vervolgens creëerde hij afgelopen tien jaar een presidentieel systeem rond zichzelf. Kiest Juncker nu voor verregaande decentralisatie?

Quote du Jour | Teleurstelling

“I have lived the European project through my entire life. I have fought for it, I have worked for it. I have been through good times, and I have been through bad times … I have sometimes suffered with Europe and agonised over Europe. I have been through thick and thin with the European Union and never have I lost my love for the European Union. As we all know there is no love without disappointment, or very rarely.”

Foto: NiederlandeNet (cc)

Frans Timmermans als vice-voorzitter van de Commissie

ACHTERGROND - Wat houdt de nieuwe functie van Frans Timmermans precies in en hoe zwaar is deze eigenlijk?

Woensdag werd de verdeling van de posten voor de nieuwe Commissie bekend gemaakt. In ieder geval kan niet worden gezegd dat de Commissie niet uit zwaargewichten bestaat, minder dan negen vrouwen omvat of dat de vorming ervan eindeloos heeft geduurd. Het wachten is uiteraard nog op de hoorzittingen in en door het Europees Parlement met de kandidaat-leden van de Commissie.

Structuur van de Commissie

Wat in het bijzonder opvalt is de rol die de vicepresidenten krijgen in de nieuwe Commissiestructuur. Er zijn zeven vicevoorzitters. Volgens de verdragsregels is de Hoge Vertegenwoordiger Buitenland, Federica Mogherini, er één van. Frans Timmermans wordt de eerste vicevoorzitter.

Iedere vicevoorzitter heeft een beleidsgebied: de Commissie is als het ware in zes sectoren verdeeld: ‘A New Boost for Jobs, Growth and Investment’; ‘A Connected Digital Single Market’; ‘A Resilient Energy Union with a Forward-Looking Climate Change Policy’; ‘A Deeper and Fairer Economic and Monetary Union’; ‘Budget and Human Resources’; ‘Better Regulation, Inter-institutional Relations, the Rule of Law, the Charter of Fundamental Rights’.

Hoe wordt het vicevoorzitterschap nu verder ingeregeld? Vicevoorzitters lijken geen supercommissarissen te worden met toezicht over de andere commissarissen. Zij coördineren, stimuleren en zijn teamleiders. Maar dat is dan kennelijk leiderschap zonder bevoegdheden. Wel krijgen zij van Juncker toegang tot de directoraten-generaal (‘de ministeries’) van de commissarissen. Daarnaast krijgt de eerste vicevoorzitter, Frans Timmermans, ook nog de bevoegdheid om elk wetgevend initiatief van de Commissie tegen te houden. Dat is in theorie een vergaande bevoegdheid, maar of de praktijk de uitoefening daarvan toelaat zal ervan afhangen.

Foto: European Council (cc)

Juncker, de uitkomst van een machtsgreep

ANALYSE - Jean-Claude Juncker als kandidaat-voorzitter van de Commissie is de som van niet goed doordachte besluiten en vooruitziende slimmigheden. Het resultaat is een machtsgreep van het Europees Parlement. Die verloopt ten koste van de staatshoofden en regeringsleiders en van de Commissie. Curieus is dat de EU een leider krijgt die niemand had gewild, naar verluidt zelfs Juncker zelf niet.

Volgens het Europese Verdrag wijst de Europese Raad de kandidaat-voorzitter van de Commissie aan. Zo gaat dat al meer dan een halve eeuw. Vervolgens besluit het Europees Parlement met meerderheid van de leden over de benoeming. De aanwijzing gebeurt ‘rekening houdend met de verkiezingen van het Europees Parlement’.

Het Europees Parlement draait bij het streven naar machtsuitbreiding nu de rollen 100% om. Dat gebeurt buiten de Europese verdragen om. Afgelopen winter hebben de politieke fracties daar zogenaamde ‘Spitzenkandidaten’ benoemd. Zij fungeerden bij de Europese verkiezingen als lijsttrekkers. De Spitzenkandidaat die de Europese verkiezingen won, zou volgens het Europees Parlement de Commissievoorzitter moeten worden.

Kanselier Angela Merkel, als boegbeeld van de Europese Raad de échte leider van de EU, voelde niks voor deze nieuwe aanpak. Zij had meteen al door dat hier ellende van kwam. Pas nadat alle andere fracties hun kandidaat hadden aangewezen, kwam Merkel’s Europese Volks Partij (met ons CDA) met haar kandidaat. Dat werd de voormalige Luxemburgse premier Jean-Claude Juncker. Vervolgens won in mei die EVP met Juncker de verkiezingen van de sociaaldemocraten met MartinSchulz als Spitzenkandidaat.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Hé, ouwe dictator!

Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, houdt wel van een geintje.

Recentelijk begrotte hij de Hongaarse president Viktor Orbán tijdens een persbijeenkomst met de woorden

“Hé, ouwe dictator!”

Gevolgd door een vriendschappelijke klap in Orbáns gezicht.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Juncker wil gemeenschappelijk Europees leger

Om Rusland in het gareel te kunnen houden:

Eine gemeinsame europäische Armee würde der Welt zeigen, dass es nie wieder Krieg geben wird. Eine solche Armee würde uns helfen, eine gemeinsame Außen- und Sicherheitspolitik zu gestalten und gemeinsam die Verantwortung Europas in der Welt wahrzunehmen. […] Eine europäische Armee hat man nicht, um sie sofort einzusetzen. Aber eine gemeinsame Armee der Europäer würde Russland den Eindruck vermitteln, dass wir es ernst meinen mit der Verteidigung der Werte der Europäischen Union.

Quote du jour | Nationale politici

Een opgeheven vingertje om nationale politici de les te lezen, werkt niet. Hij moet kritiek niet verwarren met euroscepsis.

Mark Verheijen, Kamerlid namens de VVD, reageert op de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, die vorige week stelde dat VVD, PvdA en CDA in toenemende mate populistische partijen zouden zijn gaan imiteren.

En verder moeten ‘nationale politici’ natuurlijk gewoon boven internationale kritiek verheven zijn. Want dat ‘werkt niet’.

‘Juncker wil sociaaldemocraat op EU-post economie’

Kopt de Volkskrant:

Juncker was bij de sociaaldemocratische fractie voor een gesprek. Daar heeft hij gezegd dat een sociaaldemocraat de leiding zal hebben over het Europees Stabiliteits- en Groeipact. Hierin is onder meer geregeld dat het begrotingstekort van eurolanden niet groter mag zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product.

Met de bedoeling dat aan het Stabiliteits- en Groeipact kan worden gemorreld? Of dat uiteindelijk zelfs sociaal-democraten zich committeren aan de heilige 3 procent?

‘Merkel duwt voorzitterschap Juncker erdoor’

Zo schrijft de Volkskrant:

EU-president Van Rompuy acht alleen de Luxemburgse oud-premier Juncker kansrijk en acceptabel als voorzitter van de nieuwe Europese Commissie. […]

‘De teerling is in Berlijn geworpen’, meldt een vertrouwelijk verslag over de recente gesprekken tussen Van Rompuy en de hoofdrolspelers dat in het bezit is van de Volkskrant. ‘Zoals de zaken er nu voor staan, is er geen alternatief voor de benoeming van Juncker.’ Merkel is geen vriend van Juncker, maar ziet zich in Duitsland geconfronteerd met zware politieke druk om hem te steunen. Dat de keuze voor de Luxemburger de kans op een vertrek van Groot-Brittannië uit de EU vergroot, is bekend bij de regeringsleiders. Zij zien dat als ‘collateral damage’, aldus nauw betrokkenen.

Alleen als zich alsnog een buitenstaander van ongekende klasse meldt of Merkel 180 graden draait – beide onwaarschijnlijk – lijkt Juncker nog naast de Europese topbaan te grijpen. Ook premier Rutte zou akkoord gaan met de Luxemburger om Merkel en zijn Beneluxpartners niet voor het hoofd te stoten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.