De lessen van Weimar

Een nieuw boek over de teloorgang van de democratie in Duitsland in de jaren dertig. Over Duitsland tussen de twee wereldoorlogen, Hitler en de machtsovername door de nazi's  zijn al boekenkasten vol geschreven. De Amerikaanse historicus Benjamin Carter Hett heeft er onlangs een nieuw, zeer gedetailleerd, uitermate leesbaar en wat mij betreft ook spannend boek aan toegevoegd onder de titel The Death of democracy. Hitler's Rise to Power and the downfall of the Weimar Republic. In de Nederlandse vertaling heet het boek De Populist. Dat verkoopt misschien beter, maar geeft het onderwerp van het boek toch minder goed weer. Het gaat zeker ook over Hitler, maar vooral over de omstandigheden waaronder de nazi's de macht konden grijpen, beter gezegd over de manier waarop een prille democratie om zeep geholpen kon worden. Dat was voor mij de reden om het boek te lezen:  'de kwetsbaarheid van een democratie in handen van mensen die er zonder respect mee omgaan', zoals de achterflap het omschrijft. 'Historische kennisvergaring', schrijft Carter Hett ter verantwoording van zijn nieuwe bijdrage aan deze geschiedenis, 'werkt als de trage opbouw van een sedimentpakket. Er wordt steeds een laag aan toegevoegd. Dit geldt vooral voor de Duitse geschiedenis in de twintigste eeuw.' Carter Hett is specialist op dit gebied en heeft al verschillende boeken over de nazitijd op zijn naam staan. Hij merkt op dat er sinds het einde van de Koude Oorlog veel nieuw bronnenmateriaal beschikbaar is gekomen om de geschiedenis van Duitsland opnieuw te bekijken. Dat was ook nodig omdat veel bestaande literatuur sterk draaide om de persoon van Hitler, volgens Carter Hett 'een residu van de nazipropaganda' over de grote leider.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Wat leerde Hitler van Wagner?

COLUMN - Wie zullen we de schuld geven voor Hitlers racisme en antisemitisme? In de afgelopen halve eeuw zijn verschillende potentiële daders aangewezen. Hitler zélf suggereerde in Mein Kampf dat hij al vóór de Eerste Wereldoorlog ‘inzag’ dat de joden de bron waren van alle kwaad, met als gevolg dat latere auteurs op zoek gingen in Wenen, bij de beruchte burgemeester Karl Lueger (die de verkiezingen won dankzij een antisemitisch programma maar eenmaal aan de macht geen enkele antisemitische maatregel nam), of bij Weense randfiguren als Jörg Lanz von Liebenfels.

Maar het is inmiddels duidelijk dat Hitlers antisemitisme pas ná de Eerste Wereldoorlog ontstond. Mein Kampf geeft (dus) geen inzicht in zijn bronnen, en ook een analyse van de tekst biedt geen helderheid. Hitler las alles wat los en vast zat, of zoals Ewoud Kieft in Het verboden boek schrijft (zie hier mijn eerdere recensie) (p. 139):

Met lezen bedoelde Hitler grasduinen, het doorbladeren van een boek totdat je iets vindt wat je wereldbeeld bevestigt. (…) Hij verzamelde wat hem te pas kwam, rukte het uit zijn verband en legde het in het mozaïek van zijn wereldbeeld. (…) Van iemand die welbewust zijn intellectuele bronnen aanpast om zijn eigen standpunten te bevestigen, val moeilijk te zeggen wat nu werkelijk zijn denken heeft beïnvloed.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Woordvoerder Witte Huis: “Zelfs Hitler verlaagde zich niet tot gebruik chemische wapens”

Woordvoerder van president Trump moet duidelijk nog even terug de geschiedenis boeken induiken:

Someone dispicable as Hitler who didn’t even sink to using chemical weapons.

Maar na z’n initiele uitspraak gaat hij nogmaals grof de fout in nadat een journalist doorvraagt:

… He was not using the gas on his own people the same way that Assad is doing …

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

De wereld van Mein Kampf

RECENSIE - Twee dingen vielen Ewoud Kieft op, nadat hij de Duitse recensies van Mein Kampf verzameld en gelezen had. Ten eerste dat het boek aanvankelijk door de ‘democratische kranten’ genegeerd werd. Hij interpreteert dat als een teken van minachting. Dat boek van Hitler deed er niet toe, want die hele völkische beweging lag immers op zijn gat. Het was een verzameling schreeuwers, meer niet.

Toen de conservatieve Deutsche Zeitung een slechte recensie afdrukte (de krant vond Hitler zelfingenomen en ‘onverdraaglijk opdringerig’) publiceerden dezelfde kranten ineens lange stukken over het boek waarin ze honend de kritiek van de Deutsche Zeitung citeerden – om nog maar eens te benadrukken dat het daar op rechts nooit wat zou worden. ‘De verleiding,’ aldus Kieft, ‘om de völkische politiek te beschouwen als een beweging die zichzelf zou vernietigen, bleek eens te meer hardnekkig.’

Maar er viel hem al lezend nóg iets op (blz. 197):

De woorden “jood” of “antisemitisme” kwamen in de meeste besprekingen van Mein Kampf niet of nauwelijks voor.

Antisemitische bladen stonden er hooguit zijdelings bij stil en

de gevestigde liberale en socialistische kranten gingen in hun eerste recensies al helemaal niet op Hitlers antisemitisme in.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Duitsland betaalt Spaanse fascisten pensioen

ELDERS - Een erfenis van het bondgenootschap van Hitler en Franco tegen het communisme. Duitsland is nog niet van de nazi’s af.

In de Duitse Bondsdag heeft de fractie van Die Linke protest aangetekend tegen het feit dat 70 jaar na de oorlog nog steeds pensioen wordt uitgekeerd aan nazaten van Spaande vrijwilligers die met Hitler tegen de Russen vochten. Soldaten van de Blauwe Divisie vochten van 1941 tot 1943 in de Sovjet-Unie aan de zijde van de Duitse Wehrmacht. Ze zijn daarna ingezet bij de bezetting van Oekraïne en bij gevechten in de Karpaten en tegen de partizanen in Joegoslavië. In 1962 sloot de toenmalige Bondskanselier Adenauer met Franco een deal over pensioenen voor deze Spaanse vrijwilligers in ruil voor een tegemoetkoming aan de weduwen van de Duitse piloten van het Condor Legioen.  Dat legioen ondersteunde in de Spaanse burgeroorlog Franco met bombardementen op Spaanse steden, onder andere op Guernica, dat beroemd is geworden door het schilderij van Picasso.

Die Linke vindt het schandalig dat Duitsland jaarlijks meer dan €100.000 betaalt aan fascisten die vrijwillig deelnamen aan een “uitroeiingsoorlog” in Oost-Europa terwijl zoveel slachtoffers van deze oorlog nooit gecompenseerd zijn. Een woordvoerder van het Duitse ministerie van Sociale Zaken dat de regeling uitvoert zegt dat in 1998 het verdrag nog eens nagekeken is en dat toen niet gebleken is dat betrokkenen tijdens het naziregime “de principes van de menselijkheid of van de rechtsstaat overtreden hebben”.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Quote du Jour | Hitler

Just like Hitler, who sought to establish a race free of all faults, Israel is chasing after the same target,They kill women so that they will not give birth to Palestinians; they kill babies so that they won’t grow up; they kill men so they can’t defend their country …

Turkse premier Erdogan is op verkiezingstournee. Hij wil president worden. Zijn populariteit is echter tanende en dus grijpt hij naar extreme taal om te kunnen profiteren van de situatie rond Gaza.
Premier is hij en president wil hij worden van een land dat in de NAVO zit en bij de EU hoopt te komen. Hij krijgt nog weinig weerwoord uit die hoek.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Hitler is onder ons

COLUMN - Veel erger dan de vergelijking met Hitler maken, is deze tot taboe verklaren.

“Min-der! Min-der! Min-der!” scandeert de zaal in reactie op de vraag van de blonde leider.

Eerder had Geert Wilders aangekondigd dat hij iedereen die hem met Hitler vergelijkt voor de rechtbank zal dagen. Ook in ‘linkse kringen’ is deze vergelijking not done, taboe. Maar dan is er altijd nog het buitenland.

Moraal van het verhaal: wie niet graag met Hitler vergeleken wordt, moet beginnen zich anders dan Hitler te gedragen.

Te makkelijk, wordt dan gezegd.

Bovendien is er nu eenmaal veel overlast van Marokkanen, en dat moet je gewoon kunnen benoemen.

Maar… dit werd ook al lang voor de opkomst van Wilders door links en rechts erkend. De cijfers liegen niet. Misstanden als criminaliteit, werkloosheid, vrouwenonderdrukking en homohaat komen bij Marokkanen inderdaad veel vaker voor. Voor dat besef hebben we Wilders nooit nodig gehad. Het is een zorg voor links en rechts.

Maar tegelijkertijd blijft in Nederland de kans groter slachtoffer te worden van een criminele autochtoon dan van een Marokkaan, een islamiet, of willekeurig welke andere groep.

De problemen scherp benoemen is dan ook niet wat Wilders doet. Wilders verlegt juist de aandacht van de echte problemen naar niet ter zake doende kenmerken. Zoals afkomst en geloof. Dat is zijn werk.

Foto: flickr.com/urbanwoodswalker

Zuid-Amerika: schuldencrisis, sloppenwijkorkest, Hitler

ELDERS - Deze week vanuit Zuid-Amerika: Argentijns voorstel voor schuldenregeling kansloos, inspirerend documentairevoorstel over gerecycled sloppenwijkorkest, en de Venezolaanse campagne begint goed met een Godwin.

De ruzie tussen schuldeisende fondsen, die het volle pond willen innen, en de Argentijnse regering, die de ‘holdouts’ onder geen beding wil betalen, kreeg deze week een nieuwe aflevering (hier een snel overzicht, met Lego nota bene!).  De Argentijnen hadden wat uitstel gekregen om aan een oplossing te werken, maar konden niet veel meer bedenken dan een vergelijkbare regeling als in 2005 en 2010. Naar alle verwachting zullen de zogenaamde ‘holdout’ schuldeisers hier absoluut niet van onder de indruk zijn en ook de rechtbank zal waarschijnlijk blijven aandringen op betaling. Dat betekent dat Argentinië nog naar het Hooggerechtshof kan stappen, kan proberen de houders van heronderhandelde schuldenpapieren via andere landen geld toe te schuiven, of in een ‘technical default’ terechtkomt. Het Hof komt zeer binnenkort met een reactie. Spanning, spanning en sensatie…

Op GlobalVoices deze week aandacht voor een inspirerend documentairevoorstel op KickStarter, over een Paraguayaans sloppenwijkorkest bestaande uit kinderen die instrumenten gemaakt van afval bespelen. De titel van het project maakt het plaatje compleet: “Landfill-harmonic Orchestra”. Zeer het funden waard, wat mij betreft.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Volgende