WW: Gevoelstemperatuur

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Voor degenen die de hele dag binnen gezeten hebben: het is vandaag bar koud buiten. Op de thermometer kijkend lijkt het wel mee te vallen. Een nette -6 graden Celsius, met een zonnetje erbij, dat moet toch overleefbaar zijn? Maar iedereen die de afgelopen jaren het Journaal keek weet wat hier de spelbreker is: de gevoelstemperatuur is veel lager dan die min zes. Volgens Erwin Krol zou deze vandaag maar liefst min vijftien graden bedragen. Dat klinkt al een stuk minder prettig, dus toch maar een extra trui aan en muts op. Maar wat is die gevoelstemperatuur precies en is deze wel zo willekeurig en zweverig als hij klinkt?

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De wiskundige formule voor oorlog

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

P(x)=Cx^-alpha: De formule die oorlogsdoden lijkt te verklaren (naar slide van Sean Gourley)

De aanslag op koninginnedag heeft uiteindelijk aan zeven mensen het leven gekost, waaronder de geschifte malloot die de Suzuki bestuurde. Nadat het eerste stof van terechte verontwaardiging neerdaalt begint het grote duiden. Op de een of andere manier zitten wij zo in elkaar dat een dergelijke daad een betekenis moet hebben. Men zoekt naar een groter plaatje waarbinnen deze aanslag past.

In het geval van deze wanhoopsdaad zal dat grotere plaatje uitblijven, maar in algemenere zin is de vraag wel degelijk interessant: kunnen we iets zeggen over de waarschijnlijkheid van een dergelijke aanslag? Is geweld op een of andere manier te voorspellen?

Natuurkundige en politicoloog Sean Gourley benaderde geweld zoals het een wetenschapper betaamt. Hij keek naar de data. Hiertoe schraapte hij gedurende langere tijd gegevens over aanslagen en gevechtsacties uit nieuwsberichten, zich in eerste instantie concentrerend op het conflict in Irak. De interessantste ontdekking bleek de verhouding tussen de frequentie van incidenten en het aantal dodelijke slachtoffers dat daarbij viel. Nadat Gourley dit in een grafiekje tegen elkaar uitzette bleek een klassieke ‘power law‘ te ontstaan.

Nu lijkt dit al een verrassing, maar dat valt eigenlijk nogal mee: zodra je met frequenties van dingen werkt, stuit je eingelijk al vrij snel op die machtswet. Maar wat Gourley deed is kijken naar de variabele in de formule. De specifieke versie van de formule zie je in het bijgevoegde plaatje. Het zegt dat de kans (P) op een incident met x doden gelijk is aan een constante keer dat aantal tot de macht -alpha. Deze min alpha factor bepaalt de steilheid van de lijn. Met andere woorden, door die alpha krijg kan je een verdeling krijgen waarin relatief veel grote of veel kleine incidenten voorkomen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De toegestane discriminatie-index

Wiskunde (Foto: Flickr/Robert Scarth)

De Amsterdamse politie heeft de afgelopen dagen scooters en hun berijders intensief gecontroleerd. Dit omdat het vervoermiddel bovengemiddeld wordt gebruikt bij overvallen. Opvallend is dat de politie zegt alle scooters aan te houden, omdat ze niet wil discrimineren. Feitelijk gaat het namelijk om een allochtone minderheid die het “verpest” voor de andere scooterrijders.

Uiteraard is het verruimen van je doelgroep net zo goed discriminatie, dit keer van scooterrijders. Blijkbaar is dat wél sociaal geaccepteerd, maar objectief gezien had de politie natuurlijk het efficiëntst geopereerd als ze alleen maar allochtone scooterrijders had aangehouden.

Dit brengt me op een leuk gedachtenexperimentje. Is het mogelijk om een formule te vinden voor een “toegestane discriminatie-index”? Een formule die bepaalt of het bij het aanpakken van criminaliteit in een groep het het waard is om de hele groep te controleren?

Als zo’n formule in dit geval had bestaan, dan had men kunnen besluiten om alleen allochtone scooterbestuurders te controleren, gebaseerd op bekende gegevens. Hoe zou zoiets in zijn werk gaan? Ikzelf zat te denken aan een volgende opzet:

(Geschatte overtreders binnen groep / schatting totale groep) x ernst misdaad

Als deze formule een bepaalde waarde aanneemt (bijv. boven de één), dan is het het waard om de hele groep te controleren. Bijvoorbeeld: Als in een gezelschap van 15 personen een moord wordt gepleegd, vindt iedereen het logisch dat de politie alle 14 overgeblevenen als verdachte ziet en ze dus ook vasthoudt tot het een en ander duidelijk is. Maar als binnen dezelfde groep honderd euro wordt gestolen dan zal de politie hier niet zo snel toe overgaan. De ernst van de misdaad liet de vergelijking een bepaalde waarde overstijgen waardoor “discriminatie” van de gehele groep lonend werd.