Rutte zelfs bij winst op rand van buitenspel
De campagne draait door, maar het echte spel volgt pas na 12 september. We denken een beetje vooruit.
Na maanden van partijfolklore en vakantiestilte wordt nu geprobeerd een campagnemarathon af te leggen in een 100 meter tijd. De slotzin van het ene debat is de openingszin van het volgende. Iedere partij probeert z’n retorische arsenaal van toekomstplannetjes en politieke aanvallen er in twee weken doorheen te jagen. Er is geen tijd om te laten doordringen wat er eigenlijk gezegd wordt. Reflectie na de electie. En daar is voor de kiezer na 12 september tijd genoeg voor, als de gesloten formatiedeur de politieke komkommertijd doet terugkeren en daarachter de echte race begint. Want eigenlijk gaan de verkiezingen slechts over het behalen van een goede startpositie voor het formatiespel. Hoe zal het lopen?
Het begint al ongewis. Normaal gesproken neemt de grootste partij het initiatief, maar vanaf heden wijst de kamer de koppelbazen aan. Dat betekent dat niet alleen de grootste partij en de mogelijke coalities van belang zijn. De informateur wordt straks door een kamermeerderheid aangewezen en die zou best eens uit linkse partijen kunnen bestaan.
Linkse (in)formateur
De peilers besteden er geen aandacht aan, maar als je de trend van de politieke barometer raadpleegt blijken SP, GL, PvdD, PvdA, CU en D66 bij elkaar 80 zetels te hebben. Voor je het weet wijzen ze Femke Halsema aan als informateur, terwijl de VVD de grootste partij is geworden.
Afgelopen woensdag belegde de Staten-Generaal een miniconferentie over kabinetsformaties in de oude vergaderzaal van de Tweede Kamer. Er was nogal wat staatsrechtelijk kaliber uitgerukt, waardoor het aardig werd om de interactie met de actieve politici te bestuderen. Het ging meteen al mis toen Mariette Hamer de termijn waarin de Kiesraad de verkiezingsuitslag officieel vaststelt en de oude kamer de geloofsbrieven van de nieuwe kamer onderzoekt, ‘de acht dagen’, aanwees als een grote veroorzaker van de problemen. ‘Als formalisme opgetuigde politieke onwil,’ haalde prof. Van den Berg meteen uit. Hamer trok zich verschrikt terug achter haar ‘worsteling’ met het probleem. Verbeet ondernam nog een reddingspoging door te vertellen over de onmogelijkheid om daags na de verkiezing fatsoenlijk met een kamerfractie te spreken, maar daarmee werd volgens mij juist een heel ander nut van de acht dagen bewezen. Van een geheel andere orde was Senator Arjan Vliegenthart. Hij combineerde scherpe politieke stellingname met inhoudelijke kennis, en schudde waar nodig ook nog even Kuypers ontbinding van de Eerste Kamer uit de mouw. Eigenlijk had hij naast Kox in de Staatsrecht Senator Stemwijzer voor de SP moeten zitten.