Vrijdag Vraag – Rationeel denken
Wordt
rationeel denken
overgewaardeerd
in onze
samenleving?
Recentelijk interviewde Filosofie magazine de Duitse filosoof Rüdiger Safranski naar aanleiding van zijn laatste boek 'Romantik. Eine deutsche Affäre'. Rüdiger Safranski pleit voor een gedeeltelijke herwaardering van de Romantiek. Volgens Safranski kan de Romantiek ons antwoorden geven op de problemen die de huidige globalisering met zich meebrengt. Het probleem dat wij als individuen dreigen te verdrinken in de globalisering, ontdaan van eigen identiteit en verwondering over deze wereld, die nu ijskoud en volledig door de Rede gevuld is zou met een herwaardering van de Romantiek worden tegengegaan. Safranski ziet eigenlijk twee problemen; Ten eerste kan het individu niet leven in een wereld die enkel door de Rede is gevuld (zie bijvoorbeeld hang naar geloof & nationalisme). Het individu heeft een anker nodig in zijn of haar bestaan. Het tweede probleem vloeit hieruit voort. Wij, de mens, zullen nooit volledig kunnen opgaan in een geglobaliseerde samenleving. Tenminste, niet zonder terug te vallen op lokale waarden.
Wordt
rationeel denken
overgewaardeerd
in onze
samenleving?
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
“De rampspoed die Europa in de afgelopen twee eeuwen is overkomen is eerder te wijten aan een tekort dan aan een teveel aan romantiek.”
Aldus Jos de Mul in zijn betoog in de Volkskrant vandaag.
Het stuk laat zich niet samenvatten. Althans, niet door mij.
Daarom gewoon nog twee quotes om u tot lezen aan te zetten:
“Zonder enthousiaste bezieling vervalt een individu of een samenleving tot cynisme en nihilisme, maar zonder ironische distantie lopen de hoge idealen maar al te gemakkelijk uit op terreur.”
“In die zin lijkt het verlichtingsfundamentalisme onheilspellend veel op het moslimfundamentalisme dat zij bestrijdt. Als de geschiedenis ons iets leert, dan is het wel dat een dergelijke radicalisering een geheid recept is voor uitslaande branden. Ironische distantie is een uitstekend blusmiddel, vooral wanneer het zich richt op het eigen enthousiamse.“
“We gedragen ons alleen nog als consument – niet meer als burger met politieke opvattingen – en we hebben ons wijs laten maken dat dat goed is, omdat de markt ons vrijheid zou geven en de staat ons zou beknotten. Dat is de leugen van de privatisering, die ons de afgelopen dertig jaar is verteld. Want de waarheid is andersom: het kapitalisme leidt tot monopolies en een gebrek aan keuzes en alleen de staat kan daar iets aan doen. ‘De staat garandeert vrijheid en gelijkheid voor burgers.'”
Aldus politicoloog en filosoof Benjamin Barber in een interview in Filosofie magazine over de ‘infantilisering’ van het consumentisme. Hij hekelt het feit dat wij tot enkel nog consumenten zijn vervallen, en dat volwassenen zelfs goederen bedoeld voor kinderen zoals Harry Potter en Shrek consumeren. Voor dit laatste wijst hij met de beschuldigende vinger naar een marketingmachine bedoeld om een overschot aan producten koste wat het kost aan de man te brengen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
“Natuurlijk, in je vaderland voel je je thuis. Het is de liefde ervoor die ik wantrouw. Liefde, vooral voor een vaderland, verantwoordt zichzelf niet, legt niets uit, rechtvaardigt niets. Liefde voor het vaderland eist dat vaderland op. Alsof het alleen ons toebehoort en wij onszelf niet hoeven te rechtvaardigen.”
Aldus Nanda Oudejans op de stelling “Zonder vaderlandsliefde valt Nederland uit elkaar” in het Decembernummer van Filosofie magazine.
“Op een reactieve manier werd ik mij bewust van mijn Vlaamse identiteit: je bent Vlaming omdat je gediscrimineerd wordt, omdat je een minderheid bent en omdat niemand je taal spreekt. Het Vlaams nationalisme heeft totnogtoe teveel de neiging om de Vlaamse identiteit op die reactieve manier te beleven en uit te dragen, in plaats van een positieve invulling te geven aan wat het is om Vlaming te zijn. Een Vlaming is tot nader order vooral niet-Franstalig, niet-Waal en niet-Belgisch. Ik vind dat te mager.”
Aldus politiek filosoof David Janssens in Filosofie magazine deze maand over de Vlaamse identiteit. We zijn benieuwd waar jij je identiteit vandaan haalt?
GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers, dit kunnen stukjes zijn die we -uiteraard met toestemming- overnemen van andere weblogs, of die via onze mail binnenkomen. Hieronder een stuk van Abhorsen.
Het internet wemelt van de discussies; op fora, chatboxes en natuurlijk de welbekende reactiemogelijkheden op weblogs. En wat is er heerlijker dan daar je gelijk te halen? Ongeacht of je gelijk hebt natuurlijk. Lang voor het internet zag zwartkijker Arthur Schopenhauer zulke discussies, of eigenlijk twistgesprekken, al met lede ogen aan. Hij onderzocht het twistgesprek en kwam uiteindelijk met een lijst van 38 kunstgrepen om, ongeacht of je gelijkt hebt, je gelijk te halen; de intellectuele schermkunst. Altijd handig als je weer eens een verzeilt raakt in een verhitte discussie op GeenCommentaar!
Hoewel opgesteld ver voor de komst van het internet kom je deze kunstgrepen bijna dagelijks tegen, zowel online als ‘offline’. Zo zei Schopenhauer: ‘Om ervoor te zorgen dat een tegenstander een uitspraak aanvaardt, moeten wij het tegendeel erbij geven en aan hem de keus laten‘. Een mooi hedendaags voorbeeld hiervan is als iemand beweert dat Wilders met zijn uitspraken slechts aanzet tot haat en deze hiermee over zichzelf afroept. Dan antwoord je: ‘Je bent toch niet tegen de vrijheid van meningsuiting?’, of ‘Je vindt toch niet dat iemand vermoord mag worden om zijn uitspraken?’. Je tegenstander kan niet anders dan het met je eens zijn. Hoewel je uitlating niet ingaat op de oorspronkelijke stelling verbind je beide met elkaar en lok je je tegenstander zo uit om ook toe te geven dat zijn oorspronkelijke stelling onjuist was.
Een andere kunstgreep ligt een beetje in het verlengde hiervan, of is in ieder geval goed te combineren met voorgaande, de zogenaamde verruiming. Schopenhauer verwoordt het als volgt; ‘De bewering van de tegenstander over haar natuurlijke grenzen heen leiden, de bewering zo algemeen mogelijk opvatten, in de ruimste betekening nemen en overdrijven‘. Stel, je tegenstander brengt in dat het generaal pardon een goede oplossing is voor de kleine groep mensen die tussen wal en schip zijn beland. Pas verruiming toe en breng als tegenargument in dat de grenzen voor iedereen geopend worden. Als je tegenstander met je verruiming mee gaat is de discussie zo goed als gewonnen. Schopenhauer de beroerdste niet en vermeldt bij elke kunstgreep ook hoe je deze tegen kan gaan. In dit geval door de discussie steeds terug te brengen tot de kern, en niet in te gaan op de verruiming. Ook niet om de verruiming te weerleggen!
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.