Vrijdag vraag – Vakantiebezinningen
, door
Tot welke belangrijke inzichten bent u gekomen tijdens de relatieve rust van de vakantietijd?
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Weekendquote – Verval in herhaling
, door
“Het is moeilijk om origineel te zijn met zoveel geschiedenis. Veel hedendaagse kunst getuigt van een wanhopige zoektocht naar originaliteit. Doorgaans wordt ze niet gevonden, tenzij in destructie of ironische herhaling van het oude. Zijn de postmoderne architectuur die ironisch vroegere stijlen imiteert, de literatuur die uit een sampling van citaten bestaat, de muziekcultuur waarin diskjockeys de kunstenaars worden, niet uitdrukkingen van deze decadentie?”
Aldus Paul van Tongeren in een ingekorte versie van zijn lezing voor het lustrum van de Radboud universiteit over verval.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
JOVD aan de geestverruimende middelen
, door
GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Ditmaal voor P.J. Cokema, die het stuk via de mail toezond.
Je kunt de JOVD niet verwijten op te gaan in de waan van de dag. De aftrap van de EK is geen spektakel om voor thuis te blijven, dus heeft de JOVD zelf een meer geestverruimend weekend georganiseerd. Vandaag de aftrap van hun Politiek en Filosofisch Weekend. De jonge liberalen gaan Fred Teeven’s visie op het Nederlandse drugsbeleid aanhoren. Dat zal van een heel ander filosofisch gehalte zijn dan een autonome, van religie ontdane ethiek, alwaar Paul Cliteur zijn licht over laat schijnen. Om het weekend nog een beetje sportief te houden buigt men zich ook nog over de mensenrechten in China en de Olympische Spelen.
De JOVD bestaat al 59 jaar. Eerst als zelfstandige jongerenclub en sinds 2000 officieel de juniorenafdeling van de VVD. Het grootste wapenfeit van de JOVD was het ‘des Indes beraad‘. Een brainstormsessie onder leden van VVD, PvdA en D66, in het sjieke Haagse hotel, met als doel uit te vogelen hoe het de christelijke partijen buiten de regering gehouden konden worden. Dat initiatief heeft de roemruchte Paarse kabinetten van Wim Kok opgeleverd, de enige CDA-loze periode. Dat is vandaag een onhaalbaar ideaal. Voor een nieuwe ‘humanistische’ regering zou men de SP en GroenLinks nodig hebben om een meerderheid te behalen. De JOVD deed twee jaar geleden nog wel een charmante poging bruggen naar potentiële geestverwanten te slaan: Femke Halsema werd bevorderd tot ‘Liberaal van het Jaar?. Maar met de huidige VVD willen Marijnissen en Halsema geen zaken doen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Vrijdag vraag – zomeravondmijmeringen
, door
Eindelijk weer een beetje zomers. Tijd om tot laat buiten te zitten met een goed glas van het een of ander en vooral veel vrienden. Tijd om vaag te filosoferen of te mijmeren over de belangrijke dingen des levens.
Wat is het onderwerp dat u wilt aansnijden dit weekend?
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
GC’s Matinee: Gray en de terugkeer naar het realisme
, door
In GC’s Zondag Matinee elke week speciaal voor uw kijkgenot een fascinerende documentaire, een spraakmakend TV-programma of een bijzonder (leuk) cabaretfragment.
Filosoof John Gray gelooft niet in vooruitgang. Nou ja, zijn waarheid ligt iets genuanceerder: op het gebied van de wetenschap en technologische ontwikkeling ziet Gray inderdaad vooruitgang en ?het zou dwaas zijn om dat te ontkennen?. Maar als het om de politiek en de ethische ontwikkeling gaat, dan bestaat diezelfde vooruitgang niet. Want wat in de wetenschap kan: het overwinnen van een theorie, op basis van zuivere kennis, een concept afschaffen en vervangen, dat kan niet zomaar in de politiek en ethiek. Hij legt dit uit aan de hand van marteling, dat sinds de oorlog in Irak weer volledig teruggekeerd is.
We kunnen namelijk wel zeggen dat ?we? martelen hebben afgeschaft, net zoals we kunnen beweren dat de slavernij is overwonnen, maar die zaken zijn daarmee niet geheel weg. Eens in de zoveel tijd komen deze ethische en politieke problemen weer terug. Martelen wordt nog steeds gedaan door moderne, verlichte staten en regeringen. En dat is paradoxaal, want het ?verlichtingsdenken? leerde ons juist dat het menselijk denken vroeger niet rationeel of wetenschappelijk was, maar vooral religieus en metafysisch. In plaats van bijgeloof en mythen, werd wetenschappelijke kennis veel belangrijker. En dit zou ons enorme vooruitgang brengen. Maar, realistisch gezien: in de ethiek en de politiek hebben we te maken met ?menselijke praktijken?, menselijke tradities en emoties, kortweg: we hebben te maken met ?onvolmaakte mensen?. Hierdoor bestaat er de reële mogelijkheid dat alles wat we op het gebied van politiek hebben verworven, ook zomaar weer verloren kan gaan. Iets wat in de wetenschappelijke wereld nagenoeg onmogelijk is.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De dag en nacht van de filosofie
, door
Wellicht was het u ontgaan maar April is de maand van de filosofie. Komende vrijdag nacht wordt daarom de nacht van de filosofie georganiseerd, met daarop volgend de dag van de filosofie. Het thema van dit jaar is “de stad”. Dit ter gelegenheid van het feit dat in 2008 voor het eerst in de geschiedenis meer dan de helft van de wereldbevolking in een stad woont.
Onze wereld is in rap tempo aan het verstedelijken: In 2008 woont voor het eerst in de geschiedenis meer dan de helft van de wereldbevolking in een stad in Nederland is dat al sinds 2001 zo. Moeten we blij zijn met deze ontwikkeling? Kunnen wij die uitdaging wel aan? Leven in een stad kan een vloek of een zegen zijn. We kunnen er kansen op groei in zien, voor ontplooiing, opleiding, banen, maar ook problemen: segregatie, criminaliteit, kansen op vervreemding en vereenzaming.
Beide evenementen beloven interessant te worden. Zo is er tijdens de nacht van de filosofie een debat tussen Paul Scheffer en Bas Heijne over “Het onbehagen van de stadsbewoner”. En zijn er vele andere zeer salonfähige lezingen. De nacht vindt plaats in het Felix Meritis te Amsterdam en wordt geopend door Job Cohen.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Vrijdag Vraag – Taal en logica
, door
Wanneer taal aan de wetten der klassieke logica moet voldoen, kan literatuur dan nog bestaan?
Bonuspunten voor reacties die voldoen aan de wetten.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De weg naar Isfahan
, door
Jaren geleden maakte Gilbert Sinoué’s boek ‘Avicenne ou la route d’Ispahan‘ al grote indruk op mij. In deze in het Nederlands als ‘De weg naar Isfahan‘ vertaalde roman beschrijft hij het leven van de Perzische medicus en filosoof Ali Ibn Sina (بو علی الحسین ابن عبدالله ابن سینا) die bij ons in het westen beter bekend is onder zijn Latijnse naam Avicenna. Het boek is een fictief werk over hoe het leven van Avicenna ongeveer verlopen zou zijn. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een logboek van één van zijn leerlingen (Aboe Obeid el-Jozjani) die twintig jaar aan Avicenna’s zijde heeft geleefd. En natuurlijk de vele historische informatie en overgebleven werken. Een werk van fictie dat gebaseerd is op een historische documenten.
Wie was Avicenna?
Voordat het boek besproken wordt, is het handig eerst stil te staan bij de historische figuur Avicenna. Avicenna leefde in de bloeiperiode van de wetenschap in Perzië en de gehele islamitische wereld. De tijd dus dat er een korte periode van Verlichting plaatsvond in het Midden-Oosten, de zogenaamde Islamitische Gouden Tijd of Islamitische renaissance. Op zeer jonge leeftijd toonde Avicenna uitzonderlijke talenten, vooral op het gebied van de medische wetenschap. Hij werd gezien als een wonderkind. Zo kende hij op zevenjarige leeftijd de Koran uit zijn hoofd en kreeg reeds op zijn 18de de titel van geneesheer.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Vrijdag Vraag – Gelukkig
, door
Wanneer voelt u zich echt intens gelukkig?
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.