‘Politiek is antwoord geven op de vraag wie bij ons hoort en wie bij hen.’ Dat schijnt de fascistische filosoof Carl Schmitt ooit gezegd te hebben. Ik behoor tot degenen die menen dat je een enkele uitspraak kunt onderschrijven, zonder iemands gehele filosofie te steunen. Daarom mag ik ook graag uiteenlopende denkers citeren als – ik noem er maar een paar – Friedrich Nietzsche, Johan Cruijff en Ronald Reagan. Zei ik denkers? Ik vind het dus belangrijk om vast te stellen bij wie ik hoor. En bij wie vooral niet. Laat me nog één andere grote denker aanhalen. Marx, Groucho Marx wel te verstaan. Die sprak ooit de gedenkwaardige woorden: ‘Ik zou nooit lid worden van een club die iemand zoals ik als lid zou accepteren.’ Daarom zou ik ook zo graag lid worden van de PVV. Die accepteert helemaal geen leden, op de Grote Blonde Leider na dan. Op de PVV ga ik ook niet snel stemmen, trouwens. Bij Wilders bekruipen mij dezelfde twijfels als destijds bij Fortuyn. Heeft hij nu echt zo’n monomane hekel aan moslims, of denkt hij hiermee een gat te hebben gevonden in de electorale markt? Het eerste zou hysterisch zijn, het tweede cynisch, de combinatie van beide schizofreen. Wat niet wil zeggen dat ik me bij het koor van mensen wil voegen die Wilders en zijn partij liever vandaag dan morgen nog In Therapie zouden willen sturen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.
Vandaag staat GeenCommentaar uiteraard volledig in het teken van de Tweede Kamer verkiezingen, maar ter afleiding vandaag toch ook een WW, zij het een lekkere korte. We blijven wel in verkiezingssfeer en het onderstaande TED-filmpje is dan ook speciaal voor iedereen die doodmoe is van alle retorische trucs en desinformatie die tijdens de debatten en vanuit al de campagnebussen gespuid werd.
Politiek filosoof Michael Sandel bespreekt in zijn praatje welke factoren er aan een politieke discussie ten grondslag liggen. Hij neemt hiervoor een lange maar leuke omweg, via fluiten en golf. Geniet van hoe discussies wél gestructureerd kunnen verlopen en vergeet niet te stemmen vandaag!
Wat mij dan opvalt, als ik de stukken lees over CERN, het Higgsdeeltje, en het standaardmodel van de theoretische natuurkunde; is dat het menselijke denken over het universum in pakweg 2500 jaar niet wezenlijk is veranderd.
Laat mij beginnen met, in mijn eigen lekenwoorden, uitschrijven wat men in CERN probeert te doen. Voor zover ik het allemaal heb begrepen, en ik kan er natuurlijk naast zitten, want ik ben geen natuurkundige, is dat een zekere Peter Higgs ooit heeft bedacht dat er een deeltje moet zijn, dat andere deeltjes massa geeft. In het Hoenderdossiaans: U en ik zijn gemaakt van moleculen, die gemaakt zijn van atomen, die gemaakt zijn van electronen, protonen en neutronen, die gemaakt zijn van quarks die op hun beurt niet meer ergens van gemaakt zijn, want quarks zijn zogenaamde ‘elementaire deeltjes’. Samen met zogenaamde leptonen en ‘gauge bosons’ vormen zij de legosteentjes waar alles andere legosteentjes van gemaakt zijn.
Er is een hele familie van deze elementaire deeltjes waargenomen, en allemaal hebben ze nét even iets andere eigenschappen en kenmerken. Het gaat een beetje ver om het hele standaardmodel uit te leggen, bovendien kan ik dat helemaal niet. Wat ik ervan heb begrepen is in elk geval dat deeltjes met een ‘hele spin’ (of beter gezegd: een integer spin) bosons worden genoemd, en deeltjes met een halve spin Quarks of Leptonen. Die laatste twee (de deeltjes met een halve spin) worden met materie – u, ik, een bak spaghetti, bomen, het strand enzovoorts – in verband gebracht, en de bosons gaan over ‘krachten’. Denk aan zwaartekracht, electromagnetisme enzovoorts.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Heeft de Verlichting het individu onterecht op de troon gezet? Hoe gaan we in deze eeuw om met kennisvergaring, rechtvaardigheid, markt en politiek? Volgens Matthew Taylor, politicus en voorzitter van Royal Society for the Encouragement of Arts, Manufactures and Commerce (RSA) is een nieuwe Verlichting noodzakelijk met als één van de belangrijkste ingrediënten: empathie. De animatie is een bewerking van een langere lezing en gaat wat van de hak op de tak. Toch interessant.
Vanavond wordt in Amsterdam het boek ‘Zo begint iedere ziener’ van schrijver en filosoof Coen Simon gepresenteerd. Zijn vorige boekje ‘Waarom we onszelf zoeken, maar niet vinden’ was een anti-zelfhulp boek, ‘voor denkers, tobbers en narcisten’ en roeide dwars tegen de stroom succesboeken en levenskunstfilosofie in. Het viel in de smaak, en ironischer kon de pointe van zijn boekje niet geïllustreerd worden toen hij zelfs werd uitgenodigd om de maand van de spiritualiteit te openen.
Het boek dat vanavond feestelijk wordt uitgereikt aan Connie Palmen borduurt voort op dit thema, en vaart weer stroomopwaarts. Sargasso had al inzage in het manuscript en interviewde de schrijver.
Aan zowel ‘Waarom we onszelf zoeken, maar niet vinden’ en ‘Zo begint iedere ziener’ ligt de secularisatie ten grondslag. Mensen in de Westerse wereld gaan minder naar de Christelijke gebedshuizen, maar dat betekent niet dat ze minder Christelijk zijn geworden (het CDA is nog altijd de grootste partij, bijna niemand noemt zichzelf overtuigd atheïst, enzovoorts). Mensen dragen hun geloof echter in steeds mindere mate gemeenschappelijk uit, en just daarin zit ‘m de crux.
[gplayer href=”2010/02/secularisatie.mp3″ ]Coen Simon – Secularisatie [/gplayer]
In de geest van de Duitse filosoof Peter Sloterdijk vermoedt Simon dat wat mensen (en daarmee de maatschappij) gemeen hebben, ons ontvalt. Bepaalde maatschappelijke eenheden, zoals de rol van de kerk, vallen weg in ons ik-tijdperk, maar die structuren zijn wel nodig om onze kijk op de werkelijkheid te verbinden met die van anderen. Deze ‘fictieven’, de gemeenschappelijke canon van ideeën en gevoelens, zijn aan het afbrokkelen. En mensen zoeken naar alternatieven.
“The basic opposition, the one without which the First Amendment could not get off the ground, is the opposition between speech and action. […] Although I haven’t space to defend the assertion here, let me say that there is no principled way to draw that line.”
De filosoof Stanley Fish fileert in de New York Times dat wat ook hier een favoriet discussieonderwerp is: de vrijheid van meningsuiting, of zoals de Yanks zeggen ‘The First Amendment’. Een principe dat volgens Fish dus gebaseerd is op een niet te maken onderscheid tussen ‘speech’ en ‘action’. Dat maakt het voor hem juist interessant, iets van vele miljoenen blogschrijvers en -lezers het met hem eens zijn.
Dit essay is overigens een vervolg op een net zo goed eerder stuk over hetzelfde onderwerp.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Deze gastbijdrage is van Tom van Doormaal.
Bij de bespreking van de begroting in het parlement zei Geert Wilders dat de begroting “een flutstuk was van het slechtste kabinet ooit”. Gevoel voor hyperbolen is de man niet te ontzeggen. Het werkte niet helemaal, want de Kamer lag dubbel van het lachen. “Ik ga nog even verder”, moest Wilders, met een lachje, toelichten. De Engelse rechter oordeelde onlangs dat hij ten onrechte was teruggestuurd toen hij zijn filmpje wilde komen vertonen; Wilders vond dat een “zege voor de vrijheid van meningsuiting”. Ook dat lijkt een beetje veel dramatiek voor een incident. Een kamerlid uit een klein land, met een in elkaar geflanst filmpje en een natuurtalent voor te grote woorden, wordt niet toegelaten in het geboorteland van John Stuart Mill. Echt fraai is het niet. Maar de omkering is evenmin in orde. Wilders is voor het verbod op de Koran en wil dat Moslims de Koran afzweren, als voorwaarde voor toelating in ons land. Iemand die dergelijke stellingen huldigt, is als kampioen van de vrijheid van meningsuiting toch niet zo geloofwaardig.
Een logische vergelijking is die met Theo van Gogh, geen slechte filmmaker, een romanticus, privé aardig, maar iemand met een pikzwarte rand aan zijn ziel, waardoor hij regelmatig te ver ging in kolommen en brieven en mensen beschadigde. Theo van Gogh had nooit bewaking, want ‘wie wil de dorpsgek kwaad doen?’. Hij kende zijn eigen lawaai zeer wel. Maar zoals Maarten van Rossem zei: “De tragiek van Theo van Gogh was dat zijn moordenaar hem serieus nam…”. Maar kun je Theo een held van het vrije woord noemen? Nou nee, zegt vrijwel iedereen, daarvoor waren zijn stellingen en zijn geschriften te onbesuisd, te kwetsend, te grof… Hirsi Ali eiste ooit het recht op om te kwetsen, maar toen verdween zij in een conservatieve denktank in Amerika. Kwetsen is niet het zelfde als opvattingen aan intellectuele toetsing onderwerpen.
[…] de apocalyps speelt zich op dit eigenste moment al af voor onze ogen, in Port-Au-Prince.
Dat is een voorafspiegeling van de wereld over tien, twintig jaar.
Etienne Vermeersch, doorgaans beschouwd als Vlaanderens vooraanstaandste filosoof, breek een lans voor radicale geboortebeperking in Humo. Aanleiding is deze BBCreeks van Attenborough die een diepzwart beeld schets van de toekomst. Agent Smith en de Maoïsten wist het al: “Humans are a virus”. Boeiende en oude discussie – (of nog: “I say, that the power of population is indefinitely greater than the power in the earth to produce subsistence for man” – 1798) maar ik vroeg me altijd al af: moet er overal evenveel geboortebeperkt worden? Ergens in de reeks antwoordt iemand rather bluntly: ’toen de Titanic zonk, ging de eerste klas netzogoed mee naar beneden.’
We kunnen natuurlijk de natuur haar werk laten doen. Ontelbare kleine virusjes staan klaar om het werk voor ons op te knappen. Welkom terug: ebola, pest, Spaanse Griep, enzoverder. Of zijn het gewoon onze diepere instincten die de verantwoordelijkheid opnemen: teveel ratten in de kooi, en een flinke bijtsessie verder kunnen we weer van voorafaan beginnen. Rwanda: toon nog eens hoe je een teveel aan mensen inperkt?
Tenzij natuurlijk, dat de oude bange blanke filosofen het niet bij het rechte eind hebben: “ach, we komen er wel.”
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
