Vanavond wordt in Amsterdam het boek ‘Zo begint iedere ziener’ van schrijver en filosoof Coen Simon gepresenteerd. Zijn vorige boekje ‘Waarom we onszelf zoeken, maar niet vinden’ was een anti-zelfhulp boek, ‘voor denkers, tobbers en narcisten’ en roeide dwars tegen de stroom succesboeken en levenskunstfilosofie in. Het viel in de smaak, en ironischer kon de pointe van zijn boekje niet geïllustreerd worden toen hij zelfs werd uitgenodigd om de maand van de spiritualiteit te openen.
Het boek dat vanavond feestelijk wordt uitgereikt aan Connie Palmen borduurt voort op dit thema, en vaart weer stroomopwaarts. Sargasso had al inzage in het manuscript en interviewde de schrijver.
Aan zowel ‘Waarom we onszelf zoeken, maar niet vinden’ en ‘Zo begint iedere ziener’ ligt de secularisatie ten grondslag. Mensen in de Westerse wereld gaan minder naar de Christelijke gebedshuizen, maar dat betekent niet dat ze minder Christelijk zijn geworden (het CDA is nog altijd de grootste partij, bijna niemand noemt zichzelf overtuigd atheïst, enzovoorts). Mensen dragen hun geloof echter in steeds mindere mate gemeenschappelijk uit, en just daarin zit ‘m de crux.
[gplayer href=”2010/02/secularisatie.mp3″ ]Coen Simon – Secularisatie [/gplayer]
In de geest van de Duitse filosoof Peter Sloterdijk vermoedt Simon dat wat mensen (en daarmee de maatschappij) gemeen hebben, ons ontvalt. Bepaalde maatschappelijke eenheden, zoals de rol van de kerk, vallen weg in ons ik-tijdperk, maar die structuren zijn wel nodig om onze kijk op de werkelijkheid te verbinden met die van anderen. Deze ‘fictieven’, de gemeenschappelijke canon van ideeën en gevoelens, zijn aan het afbrokkelen. En mensen zoeken naar alternatieven.
[gplayer href=”2010/02/de-theoretische-blik.mp3″ ]Coen Simon – De theoretische blik[/gplayer] De benaderingswijze van mensen verandert dus. En steeds vaker proberen we houvast te krijgen bij een gedachteconstructie, een theorie, in de hoop dat die theorieën een coherent geheel vormen. Op die manier, hopen mensen grip te krijgen.In ‘Zo begint iedere ziener’ werkt hij dit thema verder uit, en houdt hij een vurig pleidooi voor de persoonlijke ervaringen die in zijn ogen dreigen on te sneeuwen in de toegenomen drang om vragen wetenschappelijk te beantwoorden.
[gplayer href=”2010/02/de-persoonlijke-ervaring.mp3″ ]Coen Simon – De persoonlijke ervaring[/gplayer]Het boekje leest daarbij als een roman. Coen Simon geeft als alternatief voor de theorie, het persoonlijke verhaal – een uitgebeend, bij vlagen literair verhaal. Het boek is een ontdekkingsreis langs de bepalende persoonlijke ervaringen in zijn leven en toont daarmee op bevlogen wijze zijn punt aan. U bent, en uw persoonlijke ervaringen doen ertoe. Zelfs, nee, misschien juist wel als u ze niet snapt, of als ze te toevallig zijn om simpelweg door toeval te kunnen worden verklaard.
Reacties (17)
Is dit nou, samen met Kluuns nieuwe dingetje, een pleidooi om maar ‘een beetje religieus’ te wezen ? Is dit een fokking trend ofzo ?
@KJ: Nee, en dat zegt hij ook niet. En dat staat ook nergens.
Dit is een pleidooi om je eigen persoonlijke ervaringen niet ondergeschikt te maken aan een theoretische blik. Mij doet het heel erg denken aan een soort filosofische congruentie theorie. Je persoonlijke ervaringen verschillen van het domein dat wetenschap bestudeert, omdat die ervaringen telkens wezenlijk anders zijn. Die ervaringen laten zich niet vangen in een theorie.
God noch wetenschap gaan jouw leven verklaren. Dat is een beetje wat Simon zegt volgens mij.
Pfffttt… ik begin al erg moe te worden als ik het eerste geluidsfragment beluister. Sorry…langer dan 1,5 minuut hield ik het niet uit.
“Mensen in de Westerse wereld gaan minder naar de Christelijke gebedshuizen, maar dat betekent niet dat ze minder Christelijk zijn geworden (het CDA is nog altijd de grootste partij,…”
Tsja…alzo sprach dass Kind der behaupted ein Filosofe zu sein?
Coen Simon moet klaarblijkelijk nog veel leren en vooral lezen. Laat hij in deze eens beginnen met het boek over moraliteit van Skinner? Skinner poneert daarin onder andere de stelling dat de moraliteit – geschreven of ongeschreven – het cement is van een samenleving. Dat onze ‘Westerse moraliteit’ vooral in een langjarig tijdperk van Christelijke dominantie of repressie is ontstaan, maakt die moraliteit nog niet per definitie tot een Christelijke moraliteit.
Zegt Coen Simon dat dan? Nee, niet zo direct, maar verklaard vervolgens dat alhoewel er secularisatie gaande is, het CDA de grootste partij blijft. Wellicht zou hij dat verschijnsel beter kunnen verklaren als hij het politieke landschap in de economische realiteit van de afgelopen perioden gaat plaatsen? In het afgelopen decennium hebben we de hoogtijdagen van het neoliberalisme en het hyperkapitalisme kunnen ervaren. Ergo: we leefden in het ideaalbeeld van de VVD. En aldus marginaliseerde die partij en D66 in extreme mate. Het was het tijdperk van een artificiële werkelijkheid, die van een ‘ik koop, dus ik besta’ mentaliteit. Daar politieke partijen bestaan bij het wensen van een verandering van een systeem of leefomgeving, is m.i. de desintegratie van de VVD ook te verklaren. Omdat het VVD-ideaalbeeld was gaan existeren, viel de bodem onder het bestaan van de VVD weg. Immers: waarom zou je je gaan verenigen als datgene wat je je wenst reeds existeert? Er was een bijna collectieve luxe, grenzend aan decadentie, democratie en relatieve vrijheid, dus wie had de VVD nog nodig?
Dan hadden we de PvdA…die ook is gedesintegreerd van een sociaal-democratische machtspartij tot een partij van draaikonten, huichelaars en halfbakken doctorandussen die de partij gebruikten om baantjes te jagen.
Dus de winst van het CDA nader verklaard? Met het verschijnsel van hyperkapitalisme en een ineenstorting van de verzorgingsstaat, nam ook de collectief existerende moraliteit af. En die hedendaagse zucht naar het oude en vertrouwde fatsoenlijke leven en omgangsvormen…verklaart m.i. het hedendaagse succes van het CDA. Want voor fatsoen of moraliteit hoeven we immers niet bij de PvdA te zijn noch bij charlatan Wilders.
Enfin, inzake het boek van Coen Simon, ‘Zo begint iedere ziener’: ik ga het zeker niet kopen.
Ik ga me maar even in de discussie mengen zonder daadwerkelijk het interview te beluisteren. Het onderliggende probleem wordt ook door Sam Harris aangehaald. Het proces van secularisatie loopt gevaar door een gebrek aan duiding van ogenschijnlijk onverklaarbare belevenissen stelt hij. Niet iedere mens kan goed omgaan met onverklaarbaarheid en als men dan in het seculiere kamp je behoefte aan duiding van tafel veegt ga je ergens anders op zoek. In mijn ogen maakt dit Harris tot een van de grotere kampioenen van de Nieuwe Atheïsten.
@InvertedPantsMan,
“Ik ga me maar even in de discussie mengen zonder daadwerkelijk het interview te beluisteren.”
Hoeft ook niet echt. Ik heb zojuist het tweede geluidsfragment beluisterd en het was werkelijk nog zotter, qua inhoud, dan het eerste.
Ik ben nu 40 en ben ca. 15 jaar geleden voor het eerst met filosofie in aanraking gekomen. Na mijn reizen langs Kant’s kritieken, het Weense kritisch rationalisme, Descartes cogito ergo sum en o.a. Wittgenstein’s Tractatus wist ik het wel zo’n beetje. Ik had best wel respect gekregen voor de Filosofen en de kunst van de Filosofie.
Echter als ik Coen Simon hoor spreken en deelgenoot wordt van zijn denken, dan denk ik hardop aan Wittgenstein’s Tractatus. Geheel in die Wittgensteiniaanse lijn stel ik dan vast: Een mens spreekt alleen zinnig als hij geen onzin spreekt.
Dat Connie Palmen dat boek feestelijk uitreikt, sterkt mij in m’n filosofie over mevrouw Palmen: een zwaar overschatte en quasi-interessant babbelende muze van zelfverklaarde grachtengordel intellectuelen, die nu echt eens nodig naar de geriater moet.
Kunnen we de Filosofie nu nog serieus nemen?
OK. Een jonge man (van 1972) die zoekt en daar wat over schrijft. Zo zijn er echt wel meer.
Maar als we filosofie gaan politiseren zoals Daniel en dirkje#3 (ik heb die opmerking over het CDA nog niet in het interview gehoord, ga verder ook niet meer luisteren) dan ga je al gauw je doel voorbij. Politiek is geen filosofie. Daarbij is het feit dat de CDA nog steeds de grootste partij is geen bewijs van de christelijkheid van de bevolking.
Uit het interview deel #1:
1) Trouwen komt voort uit de kerk??
Absolute onzin. Trouwen is een sociale erkenning van een verbintenis en komt ook in niet kerkelijke samenlevingen voor.
2) Daarnaast wordt in dat eerst interview gesteld dat de kerk GEEN antwoord geeft op vragen: de kerk vertelt je niet waar de WC is. Nou ik stel voor dat iedereen de catechismus maar eens gaat lezen.
Waarom bent u op aarde?
Wij zijn op aarde om God te dienen en te eren.
En zo kan ik wel doorgaan hoor. Geloof me, de kerk had overal een antwoord op. Het uitgangspunt van de filosofie over secularisatie is dus niet juist.
Maar is dat interessant voor Sargasso? We krijgen steeds meer stukjes over wat ANDEREN in de wereld schrijven of denken. Of wat er te zien is op de TV (GODBETERT)! Goed voor een waanlink maar meer ook niet.
De oorspronkelijkheid verdwijnt, schrijf en denk zelf eens wat!
Dat is pas filosofie.
Dat maakt een weblog: oorspronkelijkheid.
En wat is daarop uw antwoord?
GrmblGrmbl…
Dadelijk gaan we ook nog boekrecensies krijgen.
Of weblogrecensies van GS.
Ja, dat wordt wat!
*Leest ook even de andere commentaren*
@Daniel – ik blijf bij mijn punt. Onverklaarbaarheid zoeken is goed. Daar begint de wetenschap. Werkeloos bij onverklaarbaarheid blijven hangen en er niet mee kunnen leven is fout. De schaduwwereld vol met idealen (God, ideeen, noem maar op) bestaat niet – Plato had geen gelijk. Wetenschap *kan* mijn leven verklaren. En daar word ik niet minder vrolijk van.
Deze man is, net als Kluun, een lichtgewicht, nieuw-religieus. Een ietsist die in de stroming past dat ‘we’ wat moeten hervinden, en dat (onbewust) vinden omdat er zoveel mensen zijn in de wereld (lees: geimmigreerde moslims, want daarmee komt het dicht bij huis) die ook zoiets hebben. Een lekker warm godje in hart.
‘We’ gingen heus lekker in dit land. Het zijn niet de atheisten die dat gesloopt hebben.
Disclaimer: het bovenstaande is niet gepost om de thread the hijacken en er een thread over moslims van te maken. Ik denk alleen wel dat de christenen in dit land hun kans geroken hebben na 2001, en driftig zieltjes hebben gewonnen. Zowel op algemene sentimenten (‘die mensen zijn gelovig en krijgen zo veel voor elkaar’) als op antagonistische (‘de vijand van mijn vijand is mijn vriend’).
Ja, ik ben redelijk militant atheistisch. Ik hoop niet dat deze trend doorzet. Maar ik realiseer me dat ik op het moment tegen de wind in aan het pissen ben.
@KJ
Je loopt toch een beetje achter: 2001 was een resultaat van relitegenstellingen die altijd hebben bestaan en na de val van de muur hun revival beleefden. Zeker niet het begin van de relirevival. Vergeet niet dat paus JPII met zijn kerk altijd een essentiële rol heeft gespeelt in de val van die muur.
Politiek is geen filosofie, maar religie is wel politiek en omgekeerd!
@HansR,
“Je loopt toch een beetje achter: 2001 was een resultaat van relitegenstellingen…”
Even erg off-topic, want u loopt ook al weer achter: 2001 was enkel het resultaat van een Joods-Christelijke samenzwering genaamd neoconservatisme, waarna vervolgens de individuele moslim tot dader is aangemerkt.
[Of gebrandmerkt om in hedendaagse moderne PVV termen te spreken.]
“religie is wel politiek en omgekeerd”
Helemaal juist! En evenredig nam met de secularisatie ook de interesse voor de politiek af ~ forse afname leden van politieke partijen.
@HansR; Dat zou best kunnen. Maar die tegenstellingen waren flink in de verdrukking gekomen na de jaren zestig. De tijd waar jij het over hebt – ik was toen nog niet eens geboren.
@Dirk; het feit dat 11 september 2001 door moslims was georganiseerd en uitgevoerd, alles in naam van islam, heeft er natuurlijk geen flikker mee te maken. Het was immers allemaal een neoconservatieve samenzwering.
Ik zal braaf mijn aluhoedje weer opzetten.
Als Simon filosoof is dan weet hij toch dat dit gewoon gaat om reductionisme. Preciezer: de tegenstelling tussen zorgvuldig- en grettig reductionisme.
Om misverstanden te voorkomen: Coen Simon stelt in de gepubliceerde geluidsfragmenten nergens dat >> het CDA is nog altijd de grootste partij, bijna niemand noemt zichzelf overtuigd atheïst, enzovoorts << in het kader van de secularisatie. In het hele gesprek kwam dit wel aan de orde. Ik, schrijver dezes dus, geef die twee dingen terloops, als voorbeelden. Misschien dat het aantal kritische atheïsten op een forum als Sargasso wat hoger ligt, dan in de rest van de maatschappij. @KJ: ik vind dat je erg snel je conclusies trekt. Je neemt niet de moeite om Simon's geluidsfragmenten te beluisteren - of om hem überhaupt te leren kennen. Liever verwerp je bij voorbaat hij te zeggen heeft. Dat vind ik een weinig wetenschappelijke houding, van iemand die denkt dat die methode zijn leven kan verklaren. Op persoonlijke noot denk ik dat wetenschap een van de vele manieren is, om de wereld te zien. Het is niet de enige juiste, of de enige mogelijke. Ik denk dat Simon gelijk heeft als hij zegt dat die manier meer en meer de overhand neemt. Welke conclusies hij daar aan verbindt, verschillen nog wel met die van mij.
@Daniël:
“Misschien dat het aantal kritische atheïsten op een forum als Sargasso wat hoger ligt, dan in de rest van de maatschappij.”
Wie weet;-)
Mijn advies: was er niemand in de omgeving van Coen Simon die hem kon vertellen dat hij echt een loopje neemt met de Filosofie, de werkelijkheid en zichzelf?
Met name de stellingen in het tweede fragment, over o.a. depressie en die vermeende psychiater die hij zou hebben gesproken: die claim lijkt hij volgens mij ter plekke te hebben verzonnen. Er is namelijk geen psychiater te vinden die zo over depressie denkt?
Ben 10 jaar ouder dan Dirk én gelovig
maar sluit me volledig aan bij zijn commentaar.
Filosofie moet rijpen in het leven voordat je het kunt begrijpen, het is geen denksport zoals schaken.
Connie zal weer weer aan haar derde midlife crisis zijn en de omroepen blijven vasthouden aan bepaalde gezichten om oplages te verkopen.
Het stukje depressie is tenenkrommend.
@Hemaworstje
…én gelovig
Verrassend toch.
Noch je sites noch je commentaren hebben daar ooit iets van laten blijken. En dat is ongelovig genoeg moet ik zeggen.
Een Hemaworst schuif je naar binnen, met enige mosterd. Ik doe dat op vrijdag in de lunch veelal en weet U HansR..het laatste stukje krijg ik er tot nu toe niet meer in…zit telkens weer vol.
Klein gaatje gevuld maar daar weet de hemaposter wel zijn gat mee te vullen…die gaatjes.