Bloeiende landschappen

Wat betekent politieke retoriek? Is Nederland echt uit de crisis? Gaat het beter met de economie? De politiek praat er twee dagen over, maar als de meerderheid tot “zal wel” concludeert gaat men over tot de orde van de dag. Mag ik vragen wat nu waar is? Tom Poes meende namens Marten Toonder: “De waarheid is alleen maar nuttig voor de wetenschap; de rest van de wereld doet het altijd zonder.”

Door: Foto: Reuniones Anuales GBM / FMI Lima 2015 (cc)
Foto: Norman B. Leventhal Map Center (cc)

Populisme, verklaard door Caroline de Gruyter

, door

ANALYSE - In mijn vorige artikel liet ik zien dat Joseph Vogl een verkeerd beeld heeft van de macht van het kapitaal. Vandaag behandel ik de ideeën van Caroline de Gruyter over de onmacht van de democratie en de oorzaken van het populisme. Zij maakt een vergelijkbare denkfout als Vogl.

Het populisme is in opmars. De AfD heeft afgelopen week weer flink gewonnen in Mecklenburg-Voor-Pommeren. De AfD, Geert Wilders, Front National, Donald Trump en ‘Brexit’, overal in Europa en de VS wordt de politiek gedomineerd door populisten [1]. Wat is de oorzaak daarvan?

Een verklaring die vaak wordt geopperd is dat politieke strijd (zie 1, 2, 3, 4, 5) zich niet meer afspeelt tussen links en rechts maar tussen hoog opgeleide kosmopolieten en laag opgeleide nationalisten. De kosmopolieten willen een open en multiculturele samenleving en zijn niet bang voor verandering. De natiestaat vinden ze een relict uit het verleden. De nationalisten willen terug naar de natiestaat. Ze zijn juist bang voor verandering, want dat brengt meestal maar weinig goeds. De migranten, die dankzij de open grenzen naar ons land komen, vestigen zich in hun wijken en internationale handel bedreigt hun banen. De meestal welgestelde kosmopolieten hebben daar geen last van.

Waan van de dag

Stiglitz: Eurozone valt binnen vijf jaar uit elkaar

, door

INTERVIEW - Joseph Stiglitz (de Nobelprijswinnende econoom) meent dat de Euro aan het falen is; in plaats van de EU tot een hechtere eenheid te maken haar juist aan het verscheuren is; en dat de Eurozone (in elk geval in zijn huidige vorm) geen lang leven meer beschoren is.

Foto: De fabeltjeskrant copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

The Economist of de Fabeltjeskrant?

, door

Door een Waanlink op Sargasso werd ik geattendeerd op dit artikel van het blad The Economist met de titel “Mario battles the Wutsparer”: Mario (Draghi) vecht tegen de spaarwoede van Duitsers en Nederlanders. Het artikel is een perfecte illustratie van de oorzaak van de eurocrisis: niet omdat het de oorzaak van de crisis uitlegt – wat je van een gerenommeerd blad als The Economist zou verwachten – maar omdat het de oorzaak ervan demonstreert. (*)

In het stuk wordt uitgelegd dat de lage rente nadelig is voor Nederlanders en Duitsers omdat zij meer sparen dan burgers in andere landen: wie geld op de bank zet krijgt bijna geen rente meer. Dit komt echter juist wel goed uit voor Zuid-Europa, dat niet spaart maar leent: nog nooit was geld lenen zo goedkoop. Volgens Pieter Omtzigt moeten Nederlandse spaarders en pensioenfondsen boeten voor de schuldenlast van Zuid-Europa.

Draghi staat echter voor een dilemma: moet hij de rente verhogen om de spaarders te helpen? Volgens The Economist zou verhoging van de rente juist een ramp zijn. Zuid-Europese regeringen moeten dan nog harder bezuinigen. Renteverhoging zal vrijwel zeker een recessie veroorzaken.

Een kwestie van psychologie?

Waarom sparen Nederlands en Duitsers zoveel? The Economist heeft geen antwoord, zij constateert alleen dat het zo is.

Foto: Marco Sanchez (cc)

Het neoliberalisme is de oorzaak van de crisis

, door

ANALYSE - Vorige week heb ik een kritisch stuk geschreven over het voorstel van het Burgerinitiatief Ons Geld om het volgeldsysteem in te voeren. Het is door Sargasso lezers slecht ontvangen [1]. Ik zou het volgeldsysteem geen recht doen en niet goed begrepen hebben wat het inhoudt en wat de bedoeling ervan is.

‘Volgeld’ is een voorbeeld van een plan [2] dat voortkomt uit oprechte verontrusting over het financieel-economisch beleid. Die zorgen deel ik, en ik heb respect voor het idealisme van de indieners, maar ondanks de goede bedoelingen ben ik kritisch. Niet alleen omdat het plan utopisch is, maar ook omdat dat het gebaseerd is op een verkeerde analyse van de problemen.

Ook de euro is het resultaat van een utopie. Het was ooit de droom van de Europese elite om Europa, door het creëren van één geldsysteem te verenigen. Integendeel, hun droom is nu onze nachtmerrie zonder dat Europa erdoor verenigd is. Ik zal vandaag laten zien waarom. Morgen verschijnt een stuk van Gerben Nap van de Stichting STRO met een reactie op mijn vorige artikel. Later deze week zal ik daarop reageren.

De oorsprong van het eurosysteem

De eerste ideeën voor een nieuw geldsysteem in Europa ontstonden na het uiteenvallen van Bretton Woods, waarin alle munten gekoppeld waren aan de dollar. Het nieuwe systeem moest de basis vormen van de economische gemeenschap (EEG) en zou uiteindelijk moeten leiden tot een politieke unie (EU).

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Waan van de dag

Interne waakhond IMF: de Grieken hadden gelijk

, door

Het Onafhankelijk Evaluatie Bureau van de IMF heeft een rapport uitgebracht dat het beleid van het IMF ten aanzien van de Euro en Griekenland kraakt, zo meldt de Telegraph.

De top van de IMF heeft haar eigen Raad van Bestuur misleid, een reeks catastrofale beoordelingsfouten gemaakt t.a.v. Griekenland, zichzelf opgesteld als euforische cheerleaders voor de Euro, allerlei waarschuwingssignalen van een aankomende crisis genegeerd en de top ontbeerde begrip van een elementair concept in economische theorieën over hoe valuta werken, aldus de weergave van het rapport door de Telegraph.

Foto: European University Institute (cc)

Lessen van de eurocrisis. Les 1: wie is radicaal?

, door

ANALYSE - Van een crisis kun je veel leren. Door observatie van een systeem dat onder druk staat, worden structuren en mechanismen zichtbaar die bij normaal functioneren verborgen blijven. Ook de eurocrisis zit vol met bijzonder interessant lesmateriaal. Les 1: Wie is radicaal?

Nu we weten hoe de Griekse crisis is afgelopen, kunnen we de vraag beantwoorden waar iedereen zich begin dit jaar zo druk over maakte: is Syriza radicaal? Matthijs Bouman had een goede definitie van radicaal gevonden: ‘een radicaal is iemand die de uiterste consequentie van een denkwijze aanvaardt’. Om de vraag te beantwoorden of Syriza een radicale partij is, moeten we dus weten of zij om haar zin te krijgen, aanvaardt dat Griekenland de eurozone verlaat.

Die vraag kunnen we nu ondubbelzinnig beantwoorden: nee, Syriza is niet radicaal. Integendeel zelfs: om in de euro te blijven heeft zij zelfs een nog strenger regime van bezuinigingen en privatisering geaccepteerd dan tot dan toe aan Griekenland was opgelegd.

Ook is duidelijk dat iedereen de verkeerde kant op keek: de echte radicalen blijken Duitsers en Nederlanders te zijn. Vooral Wolfgang Schäuble heeft zich ontpopt als radicaal in de betekenis van Bouman: hij was van begin af aan bereid om tot het uiterste te gaan en Griekenland uit de eurozone te gooien. Bovendien gaat het niet alleen om Griekenland want Schäuble brengt met zijn beleid de hele eurozone in gevaar.

Quote du Jour

Eurovriendjespolitiek

, door

Spanje dreigt zwaar te zondigen tegen de begrotingsregels in het Europese Stabiliteits- en Groeipact (SGP). Maar wat er gebeurt als de conservatieve Spaanse regering niet bijstuurt voor de verkiezingen in december, blijft onduidelijk. Het lijkt erop dat de Spaanse premier Mariano Rajoy er met steun van zijn Duitse ‘partijgenoot’ Wolfgang Schäuble in is geslaagd zand in de Brusselse machine te strooien.

Bron: Financieel Dagblad 13 oktober, papieren versie.

Waan van de dag

Hollande pleit voor regering voor de eurozone

, door

Hollande wil dat de eurozone een eigen regering en parlement krijgt. Laat dat dan in Godsnaam zo zijn dat dat parlement dan ook echt alle parlementaire bevoegdheden krijgt, en dat er voortaan vergaderd wordt in openheid. Het zou een grote winst voor de democratie kunnen zijn als het totale volk van de eurolanden over zichzelf zou mogen beslissen, in plaats van dat volken over elkaar beslissen in afgesloten achterkamertjes. Zo nee, dan heeft een dergelijke move geen zin, en kan het alleen maar schadelijk zijn.

Waan van de dag

Humanitaire crisis in Griekenland

, door

Terwijl de onderhandelingen over een nieuw “steun”pakket zijn geopend is het goed om de menselijke gevolgen van eerdere “steun” aan Griekenland onder ogen te zien. En die zijn, om een understatement te gebruiken, niet fraai.

 

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende