Sorry voor de bedelaars

Extreem-rechts Zweden verontschuldigt zich tegenover toeristen. In Stockholm hangt deze zomer een bijzondere reclameboodschap in de metro: “Sorry about the mess here in Sweden. We have a serious problem with forced begging! International gangs profit from people's desperation. Our goverment [sic] won't do what's needed,” Het is een campagne van Sverigedemokraterna (SD), een extreem-rechtse, nationalistische en eurosceptische partij. De 'Zweden Democraten' behaalden bij de laatste verkiezingen vorig jaar 14% van de stemmen maar bleven buiten de regering omdat andere partijen niet met hen wilden samenwerken. De campagne heeft geleid tot protest van antiracisme groepen bij SL, het openbaar vervoerbedrijf in Stockholm. Dit bedrijf zei aanvankelijk niets te kunnen doen. Het zette wel personeel in om vernielingen te voorkomen. Nu is toch besloten de banners die aan het plafond hangen te verwijderen omdat ze gevaar opleveren voor de passagiers als tegenstanders ze naar beneden halen.  Het Zweedse OM onderzoekt of er in dit geval sprake is van een strafbare vorm van haatzaaien. Een Noors onderzoek weerlegt de bewering dat er sprake zou zijn van criminele mensenhandel. Gisteren werd een auto waarin bedelaars lagen te slapen beschoten. Het is onduidelijk of de schietpartij verband houdt met de actie van Sverigedemokraterna.

Door: Foto: foto: pixabay.com
Foto: foto van de auteur

Zingen voor de natie

In Estland, Letland en Litouwen wordt nog steeds gezongen ter meerdere eer en glorie van het vaderland.

In Tartu (Estland) staat een museum dat gewijd is aan het songfestival. Dat gaat niet over het jaarlijkse Eurovisiegebeuren, maar over een oude traditie in de Baltische landen: een festival waarin zangkoren het tegen elkaar opnemen. In Estland vond het eerste songfestival plaats in 1869, in Tartu. Het was een initiatief van nationalisten die het nationale zelfbewustzijn van de Esten wilden verhogen. Er werd gezongen in de eigen taal over de eigen cultuur. De bijeenkomsten stonden in het teken van het streven naar onafhankelijkheid van het land dat een reeks vreemde overheersers heeft gekend en in de 19e eeuw deel uitmaakte van het Russische rijk. De Duits-Baltische adellijke grootgrondbezitters hadden er ook nog veel te vertellen.

Pas in 1920 konden de Esten na een hevige strijd de onafhankelijke republiek Estland uitroepen. Helaas slechts voor een korte periode. In 1940 werd het land bezet door de Sovjet-Unie, in 1941 door nazi-Duitsland en in 1944 opnieuw door de Sovjets tot 1991. De geschiedenis van Letland en Litouwen vertoont globaal genomen een overeenkomstig verloop. En net als in Estland zijn ze daar ook blijven zingen ter meerdere eer en glorie van hun natie.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Si vis pacem, para bellum*

ELDERS - Ondanks het vredesakkoord in Oekraïne en de garanties voor bescherming door hun NATO-partners bereiden de Baltische staten zich voor op een oorlog.

In Estland, Letland en Litouwen is er weinig vertrouwen in de vreedzame bedoelingen van Rusland. De drie landen blijven hard werken aan de  versterking van hun legers. In Estland vond deze week aan de Russische grens een militaire parade plaats van de NATO met deelname van militairen uit de VS, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en de drie Baltische landen. Een teken van steun van de verdragspartners, maar zonder twijfel ook een provocatie in de ogen van het machtige buurland. Het geheel werd ondersteund door nieuwe forse anti-Russische uitspraken van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Kerry. Moskou liegt, zei hij. De Russen voeren de grootste propaganda-oorlog sinds het einde van de koude oorlog. Wapenleveranties aan Oekraïne worden nog steeds overwogen in de VS. In de Baltische regio zal hij daarmee hoger scoren dan de EU-bondgenoten die zich aanzienlijk voorzichtiger opstellen.

De regering van Litouwen heeft gezien de toenemende spanningen besloten de dienstplicht weer in te voeren. Die was in 2008 afgeschaft, maar voor de versterking van het beroepsleger acht de Defensieraad van het land een paar duizend extra militairen noodzakelijk. Het parlement moet de maatregel nog goedkeuren. In Europa is de dienstplicht in de meeste landen afgeschaft. Het leger van Litouwen wilde zich verder graag versterken met Duitse pantserwagens. Duitsland is niet afkerig van hulp, ook al lijkt dat misschien zo, maar het land zegt op dit moment alle beschikbare voertuigen zelf nodig te hebben. De Duitse luchtmacht steunt Litouwen wel met patrouillevluchten in de regio. De bevolking van Litouwen wordt door de regering op het ergste voorbereid met een bijna honderd pagina’s dikke brochure ‘voor het geval dat….’ Paniekzaaierij, volgens sommigen. Een inval achten de meeste Litouwers onwaarschijnlijk.

Foto: Neville Chamberlain (foto Wikipedia)

De angst voor herhaling

ELDERS - Het verleden herleeft in Oost-Europa na de bezetting van De Krim door de Russen. Hedendaagse verhoudingen manen tot voorzichtigheid.

‘Vladimir Poetin is de nieuwe Hitler’, kopte een Pools sensatieblad. In Oost-Europa gaat de Wet van Godwin niet op. Daar beginnen ze een debat over Rusland zonder reserves meteen met een verwijzing naar nazi’s. De voormalige minister van Buitenlandse Zaken van de Tsjechische Republiek Schwarzenberg vindt het geen ongepaste vergelijking. Hij verwijst naar het Akkoord van München. In 1938 sloot Hitler Duitsland met de Britse premier Neville Chamberlain (foto) en zijn Franse collega Daladier een overeenkomst die inhield dat Duitsland het Tsjechische Sudetenland, waar veel Duitsers woonden mocht annexeren. De verdediging van Chamberlain dat hiermee de vrede in Europa werd afgekocht is later beschouwd als een toppunt van diplomatieke naïviteit. Het idee dat Europa opnieuw in de val zou kunnen trappen door een lankmoedige en afwachtende houding tegenover de acties van de Russen op de Krim jaagt nu vooral de Oost-Europeanen angst aan.

In Estland herinnerden pro-Oekraïnse demonstranten deze week aan een andere gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog. Op 21 juni 1940 bezette de Sovjet-Unie Estland.  De Russen konden dit doen onder bescherming van het eind augustus 1939 gesloten  Molotov-Ribbentrop-pact, een niet-aanvalsverdrag tussen Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie waarin  beider invloedssferen waren verdeeld. Toen een jaar later de Duitsers het verdrag eenzijdig verbraken en de Sovjet-Unie binnenvielen kwam Estland weer tijdelijk in handen van de Duitsers om in 1944 wederom door de Russen te worden bezet – of bevrijd. ’t Is maar hoe je de geschiedenis waardeert. De les die in Estland en de andere Baltische staten moeilijk uit het geheugen is te wissen luidt in elk geval: vertrouw grootmachten nooit. Bij de Russische ambassade riep zondag de Estse Europarlementariër Tunne Kelam (lid van de christendemocratische fractie EPP) op tot solidariteit met de Oekraïne. “It’s very clear that if we appease in Ukraine then we are at risk too, as a neighbor of Russia,” zei hij, wijzend naar het balkon waar in 1940 de Russische bezetter in de persoon van Stalin’s rechterhand Zhdanov zijn aanhangers toesprak.

Foto: Tallinn, Capital of Free public Transport copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Gratis openbaar vervoer

ELDERS - Sinds 1 januari 2013 is het openbaar vervoer in Tallinn, de hoofdstad van Estland, gratis. Helpt het?

Gratis openbaar vervoer is een maatregel die zou moeten leiden tot een schonere stad en minder overlast van autoverkeer.  Volgens Postimees, een krant uit Tallinn, is daar gebleken dat de kosten niet de enige drijfveer zijn bij de keuzes van mensen voor een vervoermiddel. Sinds de invoering van het gratis openbaar vervoer in de Estse hoofdstad begin dit jaar is het aantal reizigers dat er gebruik van maakt volgens een Zweeds onderzoek  gestegen  met slechts 1,2 %. Het gratis openbaar vervoer heeft er volgens dit onderzoek enkel toe geleid dat de aanhoudende daling van het aantal gebruikers een halt werd toegeroepen.  Maar er zijn ook andere geluiden. Volgens de burgemeester van Tallinn ziet het er echter allemaal veel rooskleuriger uit. Op een bijeenkomst onder de titel Capital of Free Public Transport vertelde hij dat er een stijging was in het gebruik van 21%. En 8% daarvan had nog nooit met het OV had gereisd.

Postimees citeert een hoogleraar die er niet erg in gelooft. Want, zegt hij, naast de kosten zijn er nog twee andere belangrijke factoren die de vervoerskeuze bepalen: de tijd en het comfort.  Alleen bij de laagstbetaalden wegen de kosten het zwaarst. De wat meer gefortuneerden, die ook over een auto beschikken, hechten meer aan tijd en comfort. En die trek je dus niet met verouderd materieel dat in slakkengang door de stad rijdt. En zeker niet als er dan ook nog dit soort verhalen de ronde doen: “Het aantal daklozen en dronkaards dat met het openbaar vervoer reist, is flink toegenomen. De bussen zijn nu overvol en je moet vaak wachten op de volgende, waar meer plek in is”, vertelde een 22-jarige Estse begin dit jaar al over haar eerste ervaringen.

Foto: Tallinn [foto van de auteur]

Estland koestert e-burgers

ELDERS - Estland biedt inwoners, emigranten en externe relaties een digitaal e-burgerschap.

Estland is wereldwijd koploper in ICT-toepassingen voor burgers. Het percentage internetgebruikers (78,6 procent) is er een van de hoogste ter wereld. Een handige gebruiker kan alles regelen vanachter zijn computer of zijn mobiele telefoon. Er bestaat een e-politie, e-gezondheidszorg, digitale recepten, e-winkels, e-betalingen, parkeermeters per telefoon, een e-handelsregister en ga zo door, schrijft de krant Eesti Päevaleht uit Tallinn. Er zijn nu plannen om iedereen die er woont of heeft gewoond of op een andere manier iets met Estland te maken heeft een digitale identiteit aan te bieden waarmee de band met het land in stand gehouden kan worden. Het instituut dat de plannen ontwikkelt, mikt vooral op hoger opgeleiden, zowel uit eigen land als uit andere landen, die niet zo honkvast zijn. De Estse e-burger zou waar dan ook gebruik moeten kunnen maken van de faciliteiten die het land digitaal biedt. Steeds meer mensen wonen een deel van hun leven buiten hun geboorteland. Met een digitaal burgerschap kun je toch lid blijven van de samenleving waar je je het meest bij betrokken voelt.

Drie jaar geleden waarschuwde een commentator van een andere Estse krant nog voor de risico’s van een snelle opmars van allerlei e-diensten. Gaat het niet allemaal ten koste van het echte leven, vroeg hij zich af. Zijn vrees is kennelijk niet bewaarheid, want de trend heeft doorgezet. De digitale samenleving e-Estonia biedt oplossingen op de meest uiteenlopende terreinen, van verkeer tot gezondheid (het EPD), van financiële diensten (sinds 2000 is er al e-tax) tot 0nderwijs.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende