Een gesprek met de heer Loekasjenko

De Duitse bondskanselier Angela Merkel sprak woensdag voor de tweede maal deze week met Loekasjenko over de crisis aan de grens. Maandag telefoneerde ze met de Wit-Russische leider en ook met president Poetin. Voor Loekasjenko betekende dit het eerste contact met een Westerse regeringsleider sinds zijn omstreden herverkiezing vorig jaar augustus. Het opmerkelijke initiatief van de aftredende bondskanselier was volgens eigen zeggen ingegeven door bezorgdheid over de inhumane situatie waarin de migranten aan de Wit-Russisch-Poolse grens verkeren. Inmiddels is een aantal van hen met bussen naar een verwarmde bedrijfshal gebracht waar ze eten, medicijnen en dekens kregen. Merkel heeft er bij Loekasjenko op aangedrongen de migranten met hulp van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR te repatriëren. Een eerste repatriëringsvlucht zou gisteren vertrekken vanuit de Belarussische hoofdstad Minsk naar Irak, maar het is onduidelijk hoeveel mensen terug willen. Praten met de vijand Het initiatief van Merkel is niet overal gunstig ontvangen, ook niet in eigen land waar Omid Nouripour, lid van de Duitse Bondsdag voor de Groenen sprak van een fout signaal waarmee Merkel Loekasjenko feitelijk erkende als president. Marko Mihkelson, een parlementslid uit Estland vroeg zich af met welk mandaat zij deze contacten heeft gelegd. "Is het nodig om op het niveau van de Duitse kanselier te praten met een persoon die vorig jaar een staatsgreep heeft gepleegd en die door de leiders van de Europese Unie niet als staatshoofd wordt erkend? Ik betwijfel het ten zeerste en ik zie niet in dat dergelijke onderhandelingen met een dictator ons veel dichter bij het resultaat zouden brengen dat we in de huidige situatie willen," zei hij in een interview voor de Estse televisie. Estlands Europarlementslid Riho Terras heeft ook stevige kritiek op Merkel. Hij vindt het onacceptabel dat zij achter de rug van de EU om met de Wit-Russische dictator heeft overlegd. Ze doorbreekt daarmee de broodnodige eenheid in de EU om Loekasjenko te weerstaan. President Alar Karis en premier Kaja Kallas (foto) benadrukten eerder deze week dat er in de EU wel degelijk sprake is van eenheid tegenover Loekasjenko, ook na het 'verrassende' telefoontje van Merkel, waar ze overigens vooraf over waren ingelicht. In een interview met de Estste televisie zei Kallas gisteren dat Duitsland de inhoud van de gesprekken met Loekasjenko met Estland heeft gedeeld en dat zij het waardeert als dit contact kan leiden tot humanitaire hulp voor de mensen in Wit-Rusland. Ze wilde niets weten van de suggestie van een Duitse 'Alleingang' en verdedigde haar ambtgenoot met verve: Merkel sprak hem aan met de heer Loekasjenko in plaats van hem de president van Wit-Rusland te noemen. Het is geen legitimering van Loekasjenko. Het belangrijkste is dat we eensgezind optreden in de Europese Unie. Onze focus moet liggen op daden in plaats van op woorden. Ik doel vooral op de sancties die zijn overeengekomen in de Europese Raad voor Buitenlandse Zaken tegen het regime van Loekasjenko en verschillende luchtvaartmaatschappijen, en die sancties werken. De focus ligt ook op landen van herkomst, zodat mensen naar huis kunnen terugkeren. 'Hybride oorlog' Het humanitaire aspect van de migrantencrisis aan de grens met Wit-Rusland raakte de afgelopen week ondanks Merkels telefoontje op het tweede plan en werd in veel commentaren bedolven onder termen als 'hybride oorlog' en 'cynische chantage' van een dictator die met steun van Poetin de EU hoopt te kunnen ontregelen. De Poolse regering liep daarbij voorop in het klassieke scenario van politici die met horrorverhalen over vijandige buurlanden de aandacht proberen af te leiden van de binnenlandse onrust die hen volgend jaar bij de verkiezingen de kop kan kosten. Polen zegt Europa te verdedigen en eist daarvoor alle steun van zowel EU als de NAVO. De EU is gevraagd een financiële bijdrage te leveren voor een grensmuur. Polen wil volgende maand hekken met prikkeldraad over een lengte van 180 kilometer vervangen door een 5,5 meter hoge muur. Bemoeienis van de Europese grenspolitie Frontex wordt afgewezen en de media moeten op afstand blijven. Maar als er dan berichten komen van de andere kant van de grens beschuldigt de Poolse premier Morawiecki de media er van dat zij zich met desinformatie laten manipuleren door Wit-Rusland. De Russische dreiging Polen, Oekraïne en de Baltische landen vrezen dat de crisis uitloopt op een confrontatie met Rusland. Gabrielius Landsbergis, de minister van Buitenlandse Zaken van Litouwen wees naar troepenversterkingen van Rusland aan de grens met Oekraïne. Annexatie van Wit-Rusland acht hij mogelijk. Estland, dat anders dan Litouwen en Letland geen grens heeft met Wit-Rusland heeft 1700 reservisten opgeroepen voor oefeningen aan de grens. Het land gaat ook hekken neerzetten op plaatsen waar eerder migranten vanuit Rusland de grens zijn overgestoken. 'Fort Europa' is in de uitvoeringsfase beland. De Europese 'minister' voor Buitenlandse Zaken Josep Borrell wilde maandag voorafgaand aan een overleg met de ministers van Buitenlandse Zaken van de lidstaten niet praten over militaire acties. De EU heeft zich ingespannen om vluchten van migranten uit het Midden-Oosten naar Minsk te stoppen en dat gaat volgens hem lukken. Verder moet er in samenspraak met de VN gezorgd worden voor humanitaire hulp aan de migranten die nog vastzitten. Borrell zei dat hij ook contact heeft gehad met de Wit-Russische minister Vladimir Makei. Nieuwe sancties zijn aangekondigd. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas dreigde ook met sancties voor luchtvaartmaatschappijen die migranten blijven vervoeren naar Minsk.

Foto: European People's Party (cc)

Europese Trump-adepten roeren zich

ELDERS - De Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben in Estland en Slovenië geleid tot politieke spanningen.

Mart Helme, de minister van Binnenlandse Zaken van Estland van de conservatieve volkspartij (EKRE), heeft zijn bewondering voor Donald Trump nooit onder stoelen of banken gestoken. Toen afgelopen weekend de Democraat Biden door vrijwel alle media aangewezen werd als winnaar van de presidentsverkiezingen bleef Helme Trump volgen. Hij beweerde in een televisieshow dat de verkiezingen frauduleus waren verlopen en beschreef Biden als corrupt. Zoon Martin, leider van EKRE en minister van Financiën, volgde zijn vader, maar ontsnapte aan een motie van wantrouwen in het Estse parlement. Premier Jüri Ratas van de Centrumpartij nam genoegen met het aftreden van Helme sr. waardoor de coalitie bij elkaar kon blijven. De ex-minister blijft wel gewoon lid van het parlement.

De coalitie die Ratas leidt heeft heel wat te stellen met de extreemrechtse EKRE. Helme is al de zesde minister van EKRE die ontslag neemt sinds de partij in april 2019 toetrad tot de driepartijencoalitieregering van Estland waaraan naast de sociaal liberale Centrumpartij ook nog een andere conservatieve partij deelneemt, Isamaa.

Mediawet

Geheel in lijn met Trumps bekende aanvallen op de pers kwam het parlementslid van EKRE Kalle Grünthal maandag met een nieuwe wet op de publieke omroep. De Estste publieke omroep ERR draait geheel op staatskosten en is vrij van reclameboodschappen. EKRE vindt dat er meer balans moet komen in de berichtgeving. De partij vindt bijvoorbeeld dat in het nieuws over de Amerikaanse verkiezingscampagne meer aandacht is besteed aan Biden dan aan Trump. Een ander voorbeeld dat het ongenoegen van de conservatieven heeft opgewekt betreft een uitzending over het homohuwelijk. Over het traditionele gezin hoor je nooit iets, klaagt Grünthal. Onlangs moest het lid van EKRE in de Raad van Toezicht Urmas Reitelmann zijn zetel opgeven na homofobe opmerkingen over het personeel van de ERR. De voorzitter van de Raad van Toezicht van de ERR, Rein Veidemann, vreest dat de publieke omroep door de nieuwe wet onder staatscontrole komt.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Dimitris Kalogeropoylos (cc)

Hoge aantallen drugsdoden in Noord-Europa

ELDERS - Estland telt relatief het hoogste aantal drugsdoden in Europa. 

Op basis van cijfers in het meest recente rapport van het EMCDDA (European Monitoring Centre for Drugs and Drugs Addiction) laat de Britse krant The Economist zien dat gemeten naar het aantal inwoners Estland het hoogste aantal drugsdoden heeft in Europa. Het land telde in 2017 op 1 miljoen inwoners van 15-64 jaar 130 doden. Op enige afstand volgen daaronder alle Noord-Europese landen die in het onderzoek zijn meegenomen, met uitzondering van Letland. Zweden telde 92 drugsdoden op een miljoen inwoners, Noorwegen 75, Denemarken en Finland elk 55. Het gemiddelde in de EU  (plus Noorwegen en Turkije) is 23. Nederland zit daar met 22 nog net onder. Onderaan de lijst staat Portugal met 4 doden per miljoen.

Het hoogste absolute aantal drugsdoden in alle leeftijden is te vinden in het Verenigd Koninkrijk: 3256. Schotland zou in verhouding de meeste drugsdoden tellen, volgens schattingen evenveel als het land dat wereldwijd de lijst aanvoert, de Verenigde Staten.  In de VS worden per miljoen inwoners 210 drugsdoden geteld. In 2018 waren dat er 70.000, 200 doden per dag, schrijft VRT Nieuws.

Fentanyl

Synthetische opioiden, zoals fentanyl, zijn de belangrijkste oorzaak van dood door overdosis. Fentanyl is een pijnbestrijdingsmiddel dat 50 tot 100 keer sterker is als heroïne. Het is goedkoop en wordt ook wel gemengd met cocaïne of heroïne, zonder dat de gebruiker dat weet. Anders dan in de VS waar het middel met dodelijke gevolgen op grote schaal wordt voorgeschreven door artsen zijn de slachtoffers in Estland vooral het gevolg van illegaal verkregen drugs. Het voorschrijfgedrag van fentanyl is volgens The Economist in Estland het laagst in Europa. In Spanje, waar veel minder drugsdoden vallen, worden opioiden veel vaker voorgeschreven dan in de Noord-Europese landen.

Foto: EU2017EE Estonian Presidency (cc)

Stemmen waar je maar wil

ELDERS - Zondag 3 maart zijn er in Estland parlementsverkiezingen.

Thuis blijven en toch je stem uitbrengen. In Estland kun je met je laptop of smartphone waar je maar wil aan de verkiezingen deelnemen, dus ook in de sauna. Estland loopt al jaren voorop bij het realiseren van een digitale overheid. Online stemmen  kan daar al sinds 2005. Je kunt tot enkele dagen voor de officiële verkiezingsdag je stem uitbrengen met je DigiD. Als je in die periode op andere gedachten komt kun je nog van partij of kandidaat veranderen. Je kunt in deze periode ook naar een ouderwets stembureau. Op 3 maart kun je alleen stemmen op een stembureau in je buurt.

Er is in de loop van de tijd al veel kritiek geuit op het systeem, maar Estland blijft er aan vasthouden. Het aantal online stemmers heeft dit jaar een record bereikt. Bijna 250.000 mensen hebben via het internet hun stem uitgebracht. Bij de vorige parlementsverkiezingen kwam het aantal online stemmers op een derde van het totaal aantal uitgebrachte stemmen. In de periode van het vervroegde stemmen die woensdag eindigde heeft nu al bijna 40% van de mensen een stem uitgebracht.

Het landelijke Verkiezingscomité heeft alle kandidaten en politieke partijen getraind in het beveiligen van hun eigen websites. Ook is er veel aandacht geweest voor het opsporen van desinformatie en fake nieuws. Tot nu toe zijn er slechts een paar kleine onregelmatigheden geconstateerd. Het comité werkt op beveiligingsgebied nauw samen met de grote internetbedrijven. Estse experts verwachten niet dat Rusland zich zal mengen in de verkiezingen aangezien ze er weinig bij te winnen hebben.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Andrey Korchagin (cc)

Etnisch profileren in Estland

ELDERS - Estland worstelt met oude en nieuwe immigranten.

In Estland zijn twee mannen, vader en zoon, opgepakt op verdenking van spionage voor Rusland. De zoon, Deniss Metsavas (1980), is majoor in het Estse leger en diende met de NAVO-troepen in Afghanistan. Hij zou met zijn vader, Pjotr Volin (1953), de afgelopen vijf jaar geclassificeerde informatie hebben doorgegeven aan de Russische geheime dienst GRU. Premier Ratas noemde de arrestatie een overwinning voor de contra-inlichtingendienst. Het is nog onduidelijk welke schade het tweetal heeft aangericht aan de nationale veiligheid.

De affaire is extra pijnlijk vanwege de afkomst van de spionnen. Ze behoren tot de veelgeplaagde Russische minderheid in Estland. Twee jaar geleden kwam Metsavas nog uitgebreid op televisie als goed voorbeeld van hoe etnische Russen als ware patriotten in het leger van Estland kunnen dienen. De arrestatie is koren op de molen van nationalistische Esten die niets moeten hebben van vreemdelingen. De jongerenorganisatie  van de conservatieve partij EKRE vindt dat het leger en andere organisaties die de veiligheid van het land dienen strenger moeten selecteren op afkomst. ‘Bloed is dikker dan water’, meent Ruuben Kaalep, voorzitter van Sinine Äratus. ‘Loyaliteit aan de natie is niet gegarandeerd door de eed van een officier, maar is afhankelijk van het gevoel voor de etnische groep waar je uit komt en de banden met je voorouders.’

Foto: Alex Schmitt (cc)

Gratis openbaar vervoer tegen de luchtvervuiling

ELDERS - De Duitse regering probeert sancties uit Brussel af te wenden met experimenteel gratis openbaar vervoer.

Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Spanje, Italië, Hongarije, Roemenië, Tsjechië en Slowakije zijn door EU-commissaris Karmenu Vella op de vingers getikt omdat hun plannen voor het terugdringen van de luchtvervuiling onvoldoende zijn. De negen lidstaten kregen een laatste kans om nieuwe voorstellen in te dienen. De demissionaire Duitse ministers Hendricks (Milieu) en Schmidt (Landbouw) en Merkel’s kabinetschef Altmaier reageerden met een plan om bij wijze van experiment in Bonn, Essen, Reutlingen, Mannheim en Herrenberg het openbaar vervoer gratis te maken. Daarnaast zouden er zones moeten komen waar zwaar verkeer geweerd wordt, en moet elektrisch taxi-vervoer en in het algemeen elektrisch rijden worden aangemoedigd.

Gratis openbaar vervoer zou automobilisten moeten overhalen de auto te laten staan. Experimenten in andere steden hebben echter laten zien dat dit niet of nauwelijks gebeurt. De prijs van het OV heeft geen invloed op het gedrag van autoverslaafden. De kosten van het autogebruik daarentegen wel, zegt verkeersexpert Cats, die een vergelijkbaar experiment in Tallinn (Estland) onderzocht.

In Tallinn heeft het gratis openbaar vervoer wel gunstig uitgewerkt voor lagere inkomensgroepen. Onder laagst betaalden is de mobiliteit gestegen, wat overigens ook een doel van het experiment was. Het belangrijkste effect na twee jaar was een toename van 14% van het OV-gebruik. Maar die toename kwam vooral van mensen die voorheen te voet gingen. Vanuit het oogpunt van gezondheid een onwenselijk effect. Slechts een klein deel van de toename van het OV-gebruik kwam van degenen die eerder de auto pakten.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Jan Furstenborg (cc)

Finland 100

ELDERS - Finland viert deze week zijn 100ste geboortedag. Het land heeft in de Europese context een bijzondere geschiedenis en is ook vandaag de dag nog wel een buitenbeentje.

Over de hele wereld zijn monumenten blauw-wit verlicht ter ere van het feit dat Finland honderd jaar geleden onafhankelijk werd. Van de Leeuw van Juda in Ethiopië tot aan het Empire State Building in New York en het Christus Verlosser Beeld in de haven van Rio de Janeiro. In Alkmaar schijnt het restaurant Stadskantine ook mee te doen. Buurland Noorwegen had nog een heel speciaal cadeau in gedachten: een bergtop. Maar dat bleek wetstechnisch wat lastig te regelen.

In Helsinki ontvingen de president  Sauli Niinistö en zijn vrouw Jenni Haukio woensdag tweeduizend gasten op een receptie die traditioneel door ongeveer de helft van de bevolking op televisie wordt bekeken. Het paleis was versierd met 3500 witte en blauwe bloemen, uit eigen land afkomstig. Speciale aandacht ging uit naar de kleding van de dames. Een van de tabloids becommentariëerde de keuze van een parlementslid voor bont: een affront voor de presidentsvrouw, een bekende dierenrechtenactiviste. Als best dressed‘ kwam Minttu Räikkönen uit de bus, de vrouw van een Formule 1 coureur.

Foto: Nikodemus Karlsson (cc)

Met de trein naar Helsinki

ELDERS - De Baltische landen kiezen voor grensoverschrijdend railvervoer volgens Europese standaarden. Een nieuwe stap in het afscheid van Rusland. En een voorbeeld voor de rest van Europa.

Estland, Letland en Litouwen hebben een overeenkomst gesloten voor Rail Baltica. Deze nieuwe spoorweg loopt van Warschau via Kaunas en Riga naar Tallinn en moet in 2025 gereed zijn. Het wordt een spoorweg volgens standaard Europese breedte.  Het eerste deel van de Pools-Litouwse grens tot Kaunas is al klaar. Daar rijden voorlopig nog dieseltreinen. Op termijn wordt het hele traject geëlektrificeerd. De spoorweg moet een bijdrage leveren aan de integratie van de Baltische staten. Rail Baltic geeft de drie voormalige Sovjet-republieken ook een betere aansluiting met hun Europese partners. De EU levert een belangrijke financiële bijdrage aan het project.

De nieuwe, grensoverschrijdende treinverbinding doorbreekt het traag op gang komende Europese spoorwegbeleid. Nationale belangen remmen nog steeds de totstandkoming van een gemeenschappelijk Europees spoorwegnet. De trein raakt in de concurrentie met auto en vliegtuig steeds verder achterop. Landen willen ten op zichte van elkaar niets toegeven op het gebied van technische voorschriften, toezicht en veiligheid. Zelfs een gemeenschappelijk taalgebruik stuit op bezwaren. Maar aan de Oostzee hebben ze daar kennelijk geen boodschap aan.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: foto: pixabay.com

Sorry voor de bedelaars

ELDERS - Extreem-rechts Zweden verontschuldigt zich tegenover toeristen.

In Stockholm hangt deze zomer een bijzondere reclameboodschap in de metro:

“Sorry about the mess here in Sweden. We have a serious problem with forced begging! International gangs profit from people’s desperation. Our goverment [sic] won’t do what’s needed,”

Het is een campagne van Sverigedemokraterna (SD), een extreem-rechtse, nationalistische en eurosceptische partij. De ‘Zweden Democraten’ behaalden bij de laatste verkiezingen vorig jaar 14% van de stemmen maar bleven buiten de regering omdat andere partijen niet met hen wilden samenwerken.

De campagne heeft geleid tot protest van antiracisme groepen bij SL, het openbaar vervoerbedrijf in Stockholm. Dit bedrijf zei aanvankelijk niets te kunnen doen. Het zette wel personeel in om vernielingen te voorkomen. Nu is toch besloten de banners die aan het plafond hangen te verwijderen omdat ze gevaar opleveren voor de passagiers als tegenstanders ze naar beneden halen.  Het Zweedse OM onderzoekt of er in dit geval sprake is van een strafbare vorm van haatzaaien. Een Noors onderzoek weerlegt de bewering dat er sprake zou zijn van criminele mensenhandel.

Gisteren werd een auto waarin bedelaars lagen te slapen beschoten. Het is onduidelijk of de schietpartij verband houdt met de actie van Sverigedemokraterna.

Volgende