Terugleveringskosten voor je zonnepanelen, wat betekent dat?

Een half jaar geleden gooide energiebedrijf Vandebron een knuppel in het hoenderhok door vaste terugleveringskosten te gaan rekenen voor klanten met zonnepanelen. Inmiddels zijn meerdere energiebedrijven gevolgd, waaronder de coöperatieve energiebedrijven Om | nieuwe energie en Energie VanOns. Ook energiebedrijven die geen openlijke kosten doorberekenen doen het stiekem toch, bijvoorbeeld door mensen met zonnepanelen geen welkomstbonus te geven of door hogere tarieven te rekenen. Je kunt de vaste terugleveringskosten ontduiken door te kiezen voor een modelcontract, maar reken maar dat de vaste terugleveringskosten dan versleuteld zitten in je vastrecht- en elektriciteitstarieven. In kranten en op sociale media roept de maatregel van energiebedrijven felle reacties uit. Ook de vraag naar zonnepanelen is fors teruggelopen. Achterliggende reden invoer terugleveringskosten De reden dat energiebedrijven kosten invoeren is dat er steeds meer momenten komen waarop er meer wind- en zonne-energie geproduceerd wordt dan waar vraag naar is. Dat komt deels door de groei van wind- en zonne-energie, deels doordat bedrijven nog niet gewend zijn hun elektriciteitsvraag daarop aan te passen en deels doordat een deel van de traditionele energiecentrales, zoals kerncentrale Borssele, doordraaien ongeacht de vraag naar stroom. Het gevolg hiervan is dat energiebedrijven stroom van salderende klanten afnemen op momenten dat stroom goedkoop is, terwijl ze stroom terug moeten leveren op momenten dat stroom duurder is (bv in de winter of in de avond). Als energiebedrijven de stroom die in de zomer over is bij klanten met zonnepanelen af weten te zetten bij klanten zonder zonnepanelen draaien ze op z'n best quitte. In de avond en winter zullen ze echter stroom bij moeten kopen. Om een voorbeeld te geven, wij hebben in 2023 voor Euro 300 gesaldeerd. Als we tegen uurtarieven hadden afgerekend was deze stroom slechts Euro 75 waard geweest. Het verschil van Euro 225 plus de kosten voor inkoop van stroom in de avond en nacht is verlies voor ons energiebedrijf. De ontwikkeling op de elektriciteitsmarkt is niet onverwacht, wat wel onverwacht is is dat politiek Den Haag niet tot besluitvorming over de afbouw van salderen komt. Reden voor energiebedrijven om op andere wijze de dalende opbrengsten van teruggeleverde zonnestroom en de stijgende kosten van leveren van stroom in de avond en nacht aan hun klanten met zonnepanelen door te berekenen. In een kort filmpje legt om | nieuwe energie uit waarom de vaste terugleveringskosten zijn ingevoerd: https://youtu.be/n0N5mElKKIw?si=YlDpsM_ffTmxLyiX Impact op opbrengsten van je zonnepanelen Volgens MilieuCentraal kosten 10 zonnepanelen momenteel Euro 5.000 en leveren deze 3.500 kilowattuur (kWh) per jaar op. Dat betekent dat ze in 25 jaar zo'n 87.500 kWh produceren. Dat maakt de kostprijs (los van licht dalende opbrengsten per jaar en kosten voor vervanging van je omvormer iedere 15 jaar) 6 Eurocent/kWh. Met een traditioneel jaarcontract krijg je van het energiebedrijf het leveringstarief. Het laagste leveringstarief dat ik bij Gaslicht.com kan vinden bedraagt 14 Eurocent per kWh. Een winst van 8 Eurocent per kWh. Daarbovenop komt nog de energiebelasting die je door de salderingsregeling terugkrijgt, momenteel 13 Eurocent. Over de levensduur van 25 jaar levert samen een winst van Euro 19.010. Een jaarlijkse besparing van Euro 760 op de energierekening. Of een jaarlijks rendement op je investering van 15,2%. Dat is in de oude situatie. In de nieuwe situatie ga je geld betalen als je teruglevert. Bij verschillende energiebedrijven zijn staffels ingevoerd. Afhankelijk van de hoeveelheid stroom die je op jaarbasis invoert op het net betaal je een vast bedrag aan jaarlijkse terugleveringskosten. Je kan die natuurlijk ontwijken door teruglevering volledig te blokkeren en daarmee 'het energiebedrijf ook lekker terugpakken'. Dan hangt je opbrengst af van hoeveel van de stroom je zelf gebruikt. De stelregel is dat je gemiddeld zo'n 30% van de geproduceerde zonnestroom zelf gebruikt. In 25 jaar produceer je dan nog maar 26.250 kWh. Dat levert bij de huidige tarieven een opbrengst op van Euro 7.200. Wat een jaarlijks rendement van 1,8% oplevert. Wie zijn stroomgebruik wat beter afstemt op zonnige momenten kan zijn eigen gebruik opschroeven naar 50%, bijvoorbeeld door de wasmachine en droger op zonnige dagen aan te zetten. Daarmee stijgt de productie per jaar naar 1.750 kWh, in 25 jaar is dat 43.750 kWh. Dat levert in 25 jaar Euro 12.000 op, een rendement van 5,6% per jaar. Het alternatief is om de kosten gewoon te betalen. Als je 30% van de geproduceerde elektriciteit zelf gebruikt lever je per jaar 2.450 kWh terug. Bij om | nieuwe energie (pdf) betaal je dan een terugleververgoeding van Euro 169,40 per jaar. Daar staat een opbrengst van Euro 960,40 tegenover. Een rendement van 11,8%. Wanneer je je eigen verbruik weet te verhogen tot 50% daalt de jaarlijkse teruglevering naar 1.750 kWh, wat Euro 133,10 aan terugleveringskosten oplevert. De opbrengsten blijven gelijk. Waarmee het rendement stijgt naar 12,6%. De veel verguisde terugleveringskosten schelen zo per saldo 3,5% aan rendement. Dat lijkt me een te overziene kostenpost. Zeker als je bedenkt dat de terugleveringskosten bij de meeste leveranciers gepaard gaan met gunstigere elektriciteitstarieven. Charmantere oplossingen Zijn er dan geen charmantere oplossingen? Zeker wel. Een daarvan is het afschaffen van salderen voor het leveringstarief. Energiebedrijven zouden vervolgens contracten in vier smaken kunnen aanbieden: De groene geitenwollensok: waarbij je zonnepanelen blijven terugleveren ongeacht de spotprijs voor elektriciteit. Want je betaalt met liefde geld om te zorgen dat anderen goedkope groene stroom kunnen krijgen. Vast, maar flexibel: een contract waarbij je het hele jaar hetzelfde tarief betaalt voor elektriciteit die je afneemt, maar het tarief dat je energiebedrijf betaalt voor teruggeleverde stroom hangt af van de spotmarkt voor elektriciteit Vast, maar prijsbewust: een contract waarbij je het hele jaar een vast tarief betaalt, maar waarbij je zonnepanelen afslaan zodra de stroomprijs onder nul zakt. Liever gratis stroom dan groene stroom, toch? Variabel: waarbij je stroomprijs afhangt van de spotmarkt. Het ligt voor de hand dat je je zonnepanelen terug regelt zodra de elektriciteitsprijs op de spotmarkt negatief is. Een ander sympathiek voorstel werd door Budget Energie gelanceerd: gratis stroom in weekends tussen 12 en 17u van april tot en met augustus. De overtreffende trap van het aanbod van Budget Energie is te vinden in het Verenigd Koninkrijk: voor zeer energiezuinige nieuwbouwwoningen met zonnepanelen, warmtepomp en een thuisaccu krijg je bij Octopus 5 jaar gratis stroom. Welke bouwers & energiebedrijven in Nederland volgen? En tot die tijd: de invoer van vaste terugleveringskosten voor zonnepanelen hoeft geen beletsel te zijn voor het aanschaffen ervan. Ook met terugleveringskosten blijven zonnepanelen interessant. Disclaimer: ik ben bestuurslid van een lokale energiecoöperatie, die is aangesloten bij 'om | nieuwe energie'.

Foto: Leif Harboe (cc)

Energie: vast, variabel, dynamisch of de commons?

ANALYSE - Wie een beetje grasduint op social media en de discussie over energie daar volgt komt daar meestal drie smaken tegen: nationaliseer de boel, verplicht energiebedrijven om weer jaarcontracten aan te bieden en tot slot voorstanders van dynamische tarieven. Tot deze laatste behoren vooral ‘energienerds’ en voorstanders van verduurzaming. Een deel van hen is overgestapt op zogenaamde dynamische energietarieven en roept trots dat ze geld toe krijgen om de elektrische auto te laden.

Bij alle drie de opties vraag ik me af: helpt dit de energietransitie verder? Wat hebben mensen met een krappe portemonnee aan de voorgestelde maatregel? Zelf heb ik meer vertrouwen in een commonistische oplossing. Waarbij je samen met je energiegemeenschap je eigen energievoorziening organiseert volgens je eigen spelregels tegen een prijs die je ook zelf (samen) in de hand hebt. Lokaal opgewekte energie lokaal delen met de leden van een energiegemeenschap tegen kostprijs+ Maar eerst wat is het verschil eigenlijk tussen vaste, variabele en dynamische tarieven.

Vaste tarieven

Een vast tarief is wat het zegt: gedurende de looptijd van het contract betaal je een vast bedrag per kilowattuur of per kubieke meter aardgas. Eventueel is er nog een dag en een nachttarief voor elektriciteit, maar de prijs die je voor beide betaalt per eenheid verbruik verandert niet gedurende de looptijd van het contract.

Zon met accus als reservecapaciteit

In de Amerikaanse staat New England heeft het Amerikaanse bedrijf Sunrun een contract van 20MW gewonnen op de capaciteitsmarkt. Bijzonder aan het winnende bod is dat Sunrun de capaciteit zal leveren met behulp van een decentraal systeem van zonnepanelen en thuisaccu’s. Hoewel het om een klein contract gaat is dit wel de eerste keer dat een decentraal systeem in de VS een contract  om de reservecapaciteit te leveren wint zonder specifieke steunmaatregelen voor de combinatie van zonne-energie en accu’s.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-10-2022

Duurzame energie vervangt gas in Europa

In april onderzocht het Duitse Öko-Institut de situatie in de Europese elektriciteitssector en vond dat kolencentrales grofweg evenveel elektriciteit produceren, terwijl het de productie van hernieuwbare elektriciteit groeit. Elektriciteit geproduceerd met gas wordt vervangen.

Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.

De productie van hernieuwbare elektriciteit is tussen 2010 en 2015 met meer dan eenderde gestegen in de EU, de toename in productie in de periode 2010-2015 was 244 TWh. De elektriciteitsproductie van kolencentrales is relatief stabiel gebleven met 300 TWh bruinkool en 500 TWh steenkool, maar de elektriciteitsproductie van gascentrales is in deze periode gedaald met 283 TWh.

In Europa heeft dus in essentie een transitie van gas naar hernieuwbaar plaats gevonden.

160204_obs_3_whhhaaaat

Öko-Institut

De studie die in april is gepubliceerd toont dat Duitsland goed is voor bijna de helft van de elektriciteitsproductie met bruinkool in Europa. Het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Polen zijn samen goed voor meer dan de helft van de elektriciteitsproductie met steenkool.

De auteurs schrijven dat prijs de belangrijkste uitdaging is voor gas in de elektriciteitssector. De brandstof is simpelweg niet competitief bij de huidige lage CO2-prijzen – zelfs al bieden gascentrales de flexibiliteit die wind- en zonne-energie uiteindelijk nodig zullen hebben als backup.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Duitse elektriciteitsexport was in 2015 wederom meer waard dan import

Volgens een schatting van het Fraunhofer ISE, is de waarde van een gemiddelde kilowattuur die Duitsland vorig jaar exporteerde hoger dan de waarde van een gemiddelde geïmporteerde kilowattuur. Als Duitsland een overschot aan duurzame elektriciteit in buurlanden zou dumpen, zoals sceptici van de Energiewende beweren, zou dit niet gebeuren.

In 2013 merkte ik iets op in de data over de handel in elektriciteit van 2012 waar iedereen overheen had gekeken. Iedereen focuste op hoe Duitsland’s netto export steeg, ondanks de sluiting van 8 van de 17 kerncentrales van Duitsland. Niet alleen was Duitsland niet afhankelijk geworden van import, maar de waarde van Duitse elektriciteit was hoger dan de waarde van elektriciteit in omliggende landen.

Die situatie herhaalde zichzelf in 2013 en in 2014, al was het prijsverschil tussen import en export kleiner geworden, met een klein verschil in het voordeel van Duitse elektriciteit. Tegelijkertijd stijgt de Duitse export van elektriciteit nog steeds, met sinds 2012 jaarlijks een nieuw recordniveau.

De Duitsers hebben geen feestje gevierd over deze cijfers. Mijn artikel uit 2013 was het enige dat de focus legde op iets anders: de hogere waarde van de Duitse export van elektriciteit. Maar inmiddels is Duitsland’s Fraunhofer ISE begonnen om de situatie nauwkeuriger te monitoren.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Bloomberg: helft Amerikaanse kerncentrales draait met verlies

Volgens een analyse van Bloomberg New Energy Finance (BNEF) draait meer dan de helft van de Amerikaanse kerncentrales met verlies. Ondanks het argument van voorstanders van kernenergie

Nuclear power plants are getting paid $20 to $30 a megawatt-hour for their electricity, Nicholas Steckler, an analyst at Bloomberg New Energy Finance, said in a report Wednesday. Meanwhile, it costs them an average of $35 a megawatt-hour to run. That puts 34 of the nation’s 61 plants out of the money.

Foto: moleba (cc)

De zwarte kant van onze stroomimport

Het artikel De zon en wind zijn Europees dat de Onderzoeksredactie een aantal weken geleden in De Groene Amsterdammer publiceerde, beschrijft de ontwikkelingen op de elektriciteitsmarkten in Noordwest-Europa.

In het artikel noemen de auteurs de Duitse bruinkoolcentrales de zwarte keerzijde van de Duitse Energiewende. Een analyse waar Nederlanders graag op terugvallen om te verbloemen hoe slecht de eigen prestaties zijn op gebied van duurzame energie. Het is echter de vraag of de analyse klopt.

Wat gemist wordt in het artikel is het belang van de bestaande interconnectiecapaciteit van de Franse en Nederlandse elektriciteitsmarkt met Duitsland bij het openhouden van Duitse bruinkoolcentrales. Zowel Nederland als Frankrijk behoren tot de grootste importeurs van Duitse elektriciteit. Beide landen betalen per kilowattuur ook meer dan ze ontvangen voor hun eigen export naar Duitsland.

Frankrijk importeert met name veel in de wintermaanden, als de elektrische verwarmingen in Frankrijk veel stroom vreten. Het Franse elektriciteitssysteem, dat grotendeels op kerncentrales draait, kan slecht met grotere vraag naar elektriciteit omgaan. Kerncentrales draaien namelijk bij voorkeur zo dicht mogelijk tegen vol vermogen aan. Frankrijk importeert bij piekvraag elektriciteit uit Duitsland.

Deze extra vraag kan niet geleverd worden door wind- of zonne-energie, omdat deze vooralsnog niet op verandering in vraag kunnen reageren. De extra elektriciteit komt daarom grotendeels van Duitse conventionele centrales, waarbij centrales met de laagste marginale kosten als eerste stroom gaan produceren. Veelal zijn dit bruinkoolcentrales.