Wellink’s Weg

Hieronder volgt een gastbijdrage van Tom van Doormaal over de economische politieke discussies van dit ogenblik. Wat simpel en helder is, dringt soms moeilijk door. De werkelijkheid toont zich, zegt de filosoof. Maar je moet wel aan die werkelijkheid toe zijn; anders zie je niks. Eerder verbaasde ik mij in deze kolommen over Paul Frissen, die de crisis onvoldoende verklaard vond. Je zou zeggen: te goedkoop lenen aan mensen zonder inkomen of perspectief daarop, voldoet toch als verklaring heel aardig? Maar misschien moet je iets dieper wroeten: waar komt dit lichtzinnig gedrag dan vandaan? En waarom wordt het niet gecorrigeerd? De antwoorden worden dan vrij ideologisch: met marktfundamentalisme en toezicht als centrale begrippen. Maar is de crisis moeilijk te verklaren? In een recent artikel (noot 1) lees ik: “Als je een derivaat maakt, vergroot je het totaal van het financieel risico niet.” Dat is een meeslepende redenering: zou zonder dat specifieke derivaat de transactie, n.l. het uitlenen of met schuld belasten, wel tot stand zijn gekomen? Greenspan zag de windhandel met hypotheekderivaten als een middel tot herverdeling van risico: “er is geen bewijs dat die herverdeling iets is om je zorgen over te maken.” Ook dat is meeslepend. Inderdaad werd risico genomen, door hen die het niet konden dragen en neergelegd bij hen die dat beter konden. Maar de vorm maakte het risico voor iedereen ontoetsbaar, waardoor het effect rampzalig werd.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Analyse: CO2-prijs doorbreekt 16 euro; verdubbeling voor 2012-2020 verwacht

, door

Hieronder volgt een gastbijdrage van Jos Cozijnsen expert in CO2 emmissiehandel. In dit artikel (dat ook hier verscheen) geeft hij zijn visie op hoe de CO2 prijs zich de komende maanden gaat ontwikkelen en hoe belangrijke spelers als de Amerikaanse en Europese overheden momenteel tegenover emissiehandel staan.

De bandbreedte van de CO2-prijs lag vorig jaar tussen de 13 en 15 euro per ton CO2, maar vorige week doorbrak het ‘futures’ contract voor 2010 de 16 euro; de markt verwacht dat niveau als gemiddelde voor de rest van het jaar.

De prijs van goedkopere CDM-credits uit ontwikkelingslanden, waarmee bedrijven zo’n 10% van hun emissies mogen afdekken, blijft achter. De EU wil in de toekomst het gebruik verder beperken.

De fundamentele waarden van de CO2-markt lijken robuust. Analisten voorspellen een toenemend tekort na 2012 en trekken prijsprognoses omhoog. Ook al gaan EU-lidstaten een beslissing nog uit de weg om het Europese CO2-reductiedoel van 20% in 2020 t.o.v. 1990 op te trekken naar 25 of 30%, de markt houdt rekening met een verscherping op termijn. Analisten verwachten een gemiddelde prijs van euro 19,50 volgend jaar en euro 23,10 in 2012. Voor de periode na 2012 verwacht Pointcarbon een jaarlijks tekort van 250 miljoen ton en een verdubbeling van de CO2-prijs naar euro 30,60. Deze verwachting verhoogt de vraag van emissierechten met de huidige prijs, temeer daar de eerste Europese veilingen van emissierechten voor 2013 niet voor 2012 wordt gehouden en er geen ‘futures’ voor 2014 etc. geveild gaan worden. Energiebedrijven zijn na 2012 volledig afhankelijk van veilen; bedrijven krijgen nog een groot deel gratis.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Massawerkloosheid of toch arbeidstekort?

, door

Rutte, Cohen en alle andere politici willen er alles aan doen om de mensen weer aan het werk te krijgen en de koopkracht op orde te houden. Heel nobel van deze politici, maar we hebben in Nederland al de laagste werkloosheid van heel Europa. Als we het CPB moeten geloven komen daar nog honderdduizenden werklozen bij. De ervaring leert dat we het CPB juist niet moeten geloven. Keer op keer zitten ze er naast. Behalve het Centraal Plan Bureau kent Nederland gelukkig ook nog het Centraal Bureau voor Statistiek. Deze nijvere cijferaars pogen niet het onmogelijke, maar brengen de economische toestand van het heden in kaart. Wat blijkt? Het gaat langzaam de goede kant op met Nederland.

Geen fictieve problemen

Zijn er dan geen problemen? Natuurlijk wel. De vergrijzing, het energievraagstuk en de schuldencrises zijn geen fictieve problemen. Vanaf 2011 verlaten per week honderden mensen de arbeidsmarkt die niet kunnen worden opgevolgd. De komende 18 jaar zet die trend zich door. In de zorg, het onderwijs en de transportsector zullen arbeidstekorten nijpender worden. Laten politici zich vooral baseren op de betrouwbare cijfers van het CBS en de langetermijnvoorspellingen over aan sjamanen, kippenbotjeskijkers en het CPB. Hoe gaan we in Europees verband een volgende schuldencrisis voorkomen? Wat doen we met schaarser wordende fossiele brandstoffen? Die lastige vragen laten Nederlandse politici liefst onbeantwoord. Nederlandse politici baseren zich zonder enig voorbehoud op het CPB en gaan daarom ‘mensen aan het werk helpen’ en ‘de koopkracht op orde houden’.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onvoorspelbaar Paars

, door

Op Sargasso is volop ruimte voor gastbijdragen. Hieronder volgt een bijdrage van Tom van Doormaal.

Ons debat over de crisis zit vol vreemde tegenspraken. De crisis lijkt het gelijk van links te bevestigen. Ongelimiteerde vrijheid brengt geen orde in de markt. De crisis moet worden bestreden door een stevig ingrijpende overheid, zo luidt de mondiale opvatting, volgens de beproefde inzichten van Keynes.

Maar de wijze waarop Wouter Bos de flinke bezuinigingstaal van Mark Rutte in strijd kon verklaren met dit algemeen inzicht, kreeg geen vervolg. Rutte drong veeleer de PvdA in het defensief. Sterker: de marktdenkers hebben de politieke wind in de zeilen. Is de crisis aanleiding de overheid te hervormen en de taken van de overheid opnieuw te wegen?

Lotte van Vliet en Paul Frissen zeggen neen op die vraag, in hun essay voor de RMO getiteld Over de onvoorspelbaarheid en de tragiek der ontkokering. Dat is net zo opmerkelijk als de bevestiging van die opvattingen in de politieke peilingen en de koppositie van de VVD. De sociaal-democratie lijkt alle gelijk van de wereld te hebben, maar krijgt dat niet van de kiezer.

Intrigerende thema’s worden soms minder raadselachtig door teksten te lezen, die je tegenspreken. Ik ben geen ‘maakbaarheidsgelovige’, maar welke argumenten bezigt hij die mij van dat geloof wil bevrijden? Het doortastende optreden (van Wouter Bos) lijkt te suggereren dat de overheid de bezwering van de crisis in eigen hand kan nemen, hetgeen kan leiden “tot een gevoel van nieuwe maakbaarheid.” Ik geloof niet zo in nieuwe maakbaarheid. Maar voor Frissen moet het wel heel erg zijn.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende