economie Archives - Pagina 5 van 10

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Supermarktje spelen

24 maart 2016 , 14:00 , door Eva van den Broek

COLUMN - CVS, een Amerikaanse supermarkt-annex-apotheek, doet iets ongekends in de supermarktwereld. Ze verkopen nog dezelfde producten, maar de indeling van de winkel is op de schop genomen. Als je Oreokoekjes wil kopen (hey, je bent in Amerika) moet je behoorlijk goed zoeken; ze liggen achterin de winkel, op de onderste plank. In plaats van suikerrijke snacks liggen er gezondere snacks bij de uitgang.

Die supermarkt is mijn droom. Nog liever zou ik zelf supermarktje spelen en mijn eigen supermarkt inrichten – op zo’n manier dat ik niet elke dag in de verleiding kom om mijn gezonde voornemens teniet te doen. Als ik inkopen doe, wil ik snel klaar zijn, weinig geld uitgeven en geen dingen kopen die ik niet nodig heb. Die wensen stroken niet bepaald met de doelen van de supermarktuitbater. Dat maakt winkelen soms onverwacht leuk: “hee, een nieuwe chipssmaak!”, maar ook lastig.

Marketeers en retailers kunnen ons gedrag veel beter voorspellen en sturen dan wijzelf. En dat gaat verder dan ‘producten op ooghoogte verkopen beter’. Het beste plekje op het schap wordt verkocht aan de hoogste bieder, zoals google de advertentieruimte bij bepaalde zoektermen per opbod verkoopt. Stunten met kiloknallers lokt zoveel extra klanten, dat hun andere uitgaven de kosten van de promotie compenseren. Zelf hebben we als consument weinig zicht op zulke wetmatigheden. Ik betrap mezelf tenminste regelmatig op de gedachte dat ik het systeem mooi te slim af ben, door selectief van aanbiedingen gebruik te maken – hoewel dat net zozeer van zelfoverschatting getuigt als het feit dat 80% van de Nederlanders denkt dat hij beter dan gemiddeld kan autorijden.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Waan van de dag

Longread over ISDS inzake TTIP

18 november 2015 , 11:08 , door Steeph

Longread met veel uitleg over ISDS en rol Nederland, inzake TTIP handelsakkoord.

Foto: thetaxhaven (cc)

De Grote Recessie en de Europese dip in politiek vertrouwen

27 februari 2016 , 11:00 , door Gastauteur

ONDERZOEK - Feitelijke economische prestaties zijn niet de oorzaak van verschillen in politiek vertrouwen tussen landen, maar van fluctuaties in politiek vertrouwen binnen landen, schrijft Tom van der Meer op Stuk Rood Vlees.

Terwijl de Nederlandse economie nog maar net uit de Grote Recessie kruipt, wordt alweer gevreesd voor een nieuwe neergang. Dat is slecht nieuws voor het vertrouwen van burgers in de politiek. De Grote Recessie leidde in heel Europa tot een dip in het vertrouwen. Hoe sterker de recessie, hoe groter de dip. Hoe langer de recessie, hoe langer de dip.

Grote verschillen tussen landen hebben niets te maken met economische prestaties

Politicologen buigen zich al lange tijd het hoofd over de invloed van macro-economische prestaties op politiek vertrouwen. Er zijn grote verschillen in politiek vertrouwen tussen landen (zoals onderstaand figuur op basis van de European Values Survey uit 2008 laat zien). Dat vertrouwen is relatief hoog in landen als Zweden, Denemarken en Finland, en laag in Zuid- en Oost-Europa. De vertrouwenscijfers zijn ook hoog in semi-democratieën en dictaturen als Rusland, Wit-Rusland, en Azerbeidzjan, maar dat heeft heel andere oorzaken.

Nederland fungeert in Europa als een subtopper: meestal lager dan de Noordse landen maar net iets hoger dan omliggende landen. Incidenteel kan Nederland aanklampen bij de top, wanneer het vertrouwen in de politiek piekt zoals direct na de overname van ABN Amro in 2008.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Wie wint, bemint (zichzelf)

17 februari 2016 , 15:30 , door Joël van der Weele

COLUMN - Als we iemand anders verslaan in een directe competitie, zijn we daarna oneerlijker. Dit resultaat van een nieuwe studie in het Amerikaanse blad PNAS, roept interessante vragen op over de effecten van competitie op ongelijkheid.

In het experiment lieten auteurs de proefpersonen privé twee dobbelstenen gooien, waarna ze gevraagd werden de som van de gegooide ogen te rapporteren. Die bepaalde de verdeling van 12 Israelische shekels tussen de proefpersoon en een toevallig uitgekozen partner. Hoe hoger de gerapporteerde som, hoe meer geld voor de rapporteur, en hoe minder voor de partner. Er was dus een duidelijke zelfzuchtige prikkel om te liegen over het aantal gegooide ogen.

In een controleconditie bleken de deelnemers echter een gemiddelde van 7 ogen te rapporteren, precies wat je zou verwachten in een eerlijke groep rapporteurs. Dat veranderde wanneer er een competitie vooraf ging aan de dobbelsteentaak, waarin de twee proefpersonen puzzels moesten oplossen. De winnaar, die door de auteurs in feite willekeurig werd bepaald, bleek daarna gemiddeld hogere ogen te rapporteren (8.75) dan de verliezer (6.35).

Om erachter te komen waar dit effect vandaan kwam, vervingen de onderzoekers in een andere conditie de competitie door de vraag om een herinnering te beschrijven aan een recent gewonnen competitie. Dat bleek een soortgelijk effect te hebben als het daadwerkelijk winnen van een competitie. Een herinnering aan het halen van een zelf gesteld doel had geen effect, wat erop duidt dat oneerlijkheid alleen toeneemt als we iemand anders verslaan.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Als we onvoldoende doen tegen opwarming aarde is wereldeconomie in 2100 23% minder groot

18 november 2015 , 10:56 , door Steeph

Als we onvoldoende doen tegen opwarming aarde is wereldeconomie in 2100 23% minder groot

Foto: Hestia, de godin van huis en haard, architectuur, politiek en economie copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

Economische mythes die het sociale domein dwars zitten

9 december 2015 , 14:00 , door Sociale Vraagstukken

Economische drogredeneringen hebben grote invloed op de zorg, het welzijnswerk, kortom: op het sociale domein in de brede zin van het woord. Mirjam de Rijk prikt een aantal van die mythes door. Onlangs verscheen van haar het boek ’51 Mythes over wat goed zou zijn voor de economie’.

Een paar mythes in het bijzonder spelen het sociale domein veel parten.

‘Een grote publieke sector is slecht voor de economie’

Dat is een veelgehoorde mythe. Maar er bestaat niet zoiets als een economisch maximale of ideale maat voor de publieke sector. In landen met een grote publieke sector, een grotere overheid dan de Nederlandse, gaat het prima met de economie. Zoals het ook een mythe is dat het geld wordt verdiend in de markt en wordt uitgegeven in de publieke sector. Of je nou kinderleidster bent bij een gemeentecrèche of bij een particuliere crèche, in beide gevallen betaal je belasting en in beide gevallen koop je vervolgens brood bij de bakker, die van dat geld naar de kapper gaat en belasting betaalt.

‘We moeten nu eenmaal bezuinigen’

Het is een zin die vrijwel iedereen die in het sociale domein werkzaam is, minstens een paar keer per dag gebruikt. En niet louter als verontschuldiging, maar vaak met volle overtuiging. Met dat ‘we moeten nu eenmaal’ wordt niet slechts bedoeld dat het gemeentebestuur of ‘Den Haag’ de hand op de knip houdt, het is meestal de verinnerlijkte mening van de spreker zelve. Immers, door de vergrijzing, de oplopende zorgkosten, de overheid die nu eenmaal de neiging heeft groter en groter te worden, de crisis…. dreigt de publieke sector ‘onbetaalbaar’ te worden. De argumenten wisselen, maar de oplossing is steeds dezelfde. Dat is op zichzelf vaak al reden om op je qui-vive te zijn.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Vrijwillig vrijgevig?

25 november 2015 , 15:30 , door Joël van der Weele

COLUMN - December staat voor de deur, een maand vol uitwisseling van cadeaus en uitingen van naastenliefde. Nederland is een vrijgevig land, met een 7e plaats op de “world giving index” die landen classificeert naar de hoeveelheid vrijwilligerswerk en de hoogte van donaties aan goede doelen. Toch is niet al die vrijgevigheid wat het lijkt, want geven voelt soms ook als een onwelkome plicht.

Verschillende studies tonen aan dat veel mensen liever situaties vermijden waarin hen wordt gevraagd om aan goede doelen te geven. Zo nemen meer mensen de zij-uitgang van de supermarkt als er bij de hoofduitgang mensen staan te collecteren. Ook blijken er minder mensen thuis te zijn als een collecte van tevoren wordt aangekondigd.

In het laboratorium doen sommige deelnemers liever niet mee aan experimenten waarin ze 10 euro kunnen verdelen tussen zichzelf en iemand anders. Eén derde van de proefpersonen is zelfs bereid geld te betalen om zo’n situatie te vermijden. In plaats van de 10 euro op te strijken gaan ze liever met 9 euro naar huis, als dat betekent dat ze geen expliciete verdelingskeuze hoeven te maken. Ook andere oppervlakkige ‘excuses’ om niet te hoeven geven worden dankbaar aangegrepen, zoals wanneer de verantwoordelijkheid voor een egoïstische keus met iemand anders kan worden gedeeld.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Van haast komt uitstel

4 november 2015 , 15:30 , door Eva van den Broek

COLUMN - Lastige taken schuiven we graag voor ons uit. Glas wegbrengen doe ik morgen, de administratie ook en overmorgen knip ik de nagels van de hond. Maar we zijn ook ongeduldig: ik wil dat de boeken die ik besteld heb vandaag nog worden bezorgd, en heb daar best een euro voor over. Die twee eigenschappen, ongeduld en uitstellerigheid, gaan samen, blijkt uit een pas gepubliceerd experiment.

Dat is merkwaardig, omdat het oppervlakkig gezien meer voor de hand ligt dat iemand die dingen uitstelt, juist ook wat geduldiger is. Klopt de conclusie wel?

Hoe ongeduldig iemand is valt goed te meten. De onderzoekers lieten MBA-studenten, die tussen de 2 en 300 dollar hadden verdiend, kiezen of ze dat geld nu wilden krijgen of twee weken later. 65% wilden liever nu het bedrag hebben dan 2% extra over 2 weken, en een een deel ging zelfs voor 12% rente in twee weken niet overstag.

Die laatste groep bleek lastige taken verder vooruit te schuiven. Dat werd onder andere vastgesteld met een maat die gebaseerd was op het beslissingen in het echte leven: het moment waarop dezelfde groep studenten eerder hun sollicitatiedocumenten voor de MBA-opleiding ingeleverd hadden. Hoe korter voor de deadline iemand de documenten had ingeleverd, des te ongeduldiger was diegene, als hij de expliciete keuze voorgelegd kreeg, om na de experimenten zijn geld te innen.

Voedselkeuzes voorspellen sociale keuzes

28 oktober 2015 , 15:30 , door Eva van den Broek

COLUMN - De resultaten van sociaal-wetenschappelijke experimenten liggen de laatste tijd flink onder vuur. Twee derde van de uitkomsten, als die al niet verzonnen blijken te zijn, zijn niet te repliceren. Maar soms is er onverwacht goed nieuws: een model dat bedoeld was om oogbewegingen bij voedselkeuzes te modelleren, blijkt ook sociale beslissingen aan de andere kant van de wereld te kunnen voorspellen.

Dat is de verbazingwekkende strekking van een artikel dat deze week werd gepubliceerd. In de ogen van een econoom vallen onze statische voorkeuren samen met onze keuzes: als we in een restaurant fazant bestellen in plaats van hutspot, houden we blijkbaar meer van fazant. Maar die voorkeuren van ons zijn veranderlijk en inconsistent (misschien wil je in volgende keer wel hutspot) en afhankelijk van de omstandigheden (als er kippensoep vooraf geserveerd wordt, kies je daarna geen fazant meer). Daarom zijn hersenwetenschappers niet alleen geïnteresseerd in observeerbare keuzes, maar ook in de duur van de beslissing. De reactietijd geeft een indicatie voor de route en het aantal afwegingen dat bij de beslissing nodig was.

Ik stel me voor dat de onderzoekers, neurowetenschappers en economen, bij een biertje hebben bedacht dat het reactietijdenmodel van de eerste weleens breder toepasbaar zou kunnen zijn. De types beslissingen die beide partijen modelleren liggen ver uit elkaar: de parameters werden gebaseerd op experimenten waarin mensen tussen etenswaren moesten kiezen, in de VS, terwijl ze in een fMRI-scanner lagen. Daarna werden die parameters gebruikt om keuzes over geldverdelingen te voorspellen, in Zwitserland. De overeenkomst was dat het steeds om keuzes ging tussen twee opties. In de VS moesten mensen 100 keer kiezen tussen variaties van “wil je 3 M&Ms of 1 stroopwafel?”, en in Zwitserland ging de keuze tussen een egoïstische verdeling (5 dollar voor jou en 1 voor de ander) of een eerlijkere (3 voor jou, 2 voor de ander).

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.