Was het de moeite waard – revolutie, solidariteit en strijd in Latijns Amerika

In het boek “Was het de moeite waard”, kijken 32 geïnterviewden terug op hun veelzijdige en jarenlange betrokkenheid bij Nicaragua, El Salvador, Guatemala en Honduras. Hans Beerends die al sinds eind jaren zestig betrokken was bij de DerdeWereldbeweging beantwoordt de vraag uit de titel positief. ‘Was het de moeite waard – revolutie, solidariteit, strijd in Latijns-Amerika’, onder deze titel kwam op 10 mei een honderdtal activisten samen die vanaf de jaren ‘70 gewerkt hadden als ontwikkelingswerker/steunverlener bij de bevrijdingsbeweging in Nicaragua, El Salvador, Guatemala en Honduras. Allemaal hadden zij met hart en ziel gewerkt in deze landen en hadden zowel de politieke opgang als neergang in die landen meegemaakt. Op de bijeenkomst werd geëvalueerd over de vraag wat er fout ging, hoe de bevrijdingsbewegingen dwarsgezeten werden door de VS onder president Reagan en hoe in één geval (Nicaragua) een socialistisch georiënteerde samenleving kon veranderen in een dictatuur. Want ja, ooit was er vreugde en alle activisten in Nederland en Latijns-Amerika zongen en riepen luidkeels: ‘Na-Ni-ca-ra-gua, heel Latijns Amerika!!! De verwachting was hoog. De dictatuur van president Somoza was in 1979 verslagen en de regering werd overgenomen door het Sandinistische front. Heel links Nederland tot aan de linker vleugel van het CDA was enthousiast. Na Cuba en Chili zou er nu een samenleving komen waar rechtvaardigheid en menswaardigheid centraal zouden staan. Er ontstonden steunacties van PvdA en VARA, later zelfs aangevuld door CPN en CDA, de NOVIB stond in het teken van Nicaragua en het FNV organiseerde in samenwerking met het Nicaraguacomité werkbrigades voor vakbondsjongeren. De Sandinisten startten een alfabetiseringsprogramma en in 1981 startte in Nederland de campagne ‘Boeken voor Nicaragua’. Nederland besloot voor 5 jaar wederopbouwhulp te verschaffen. Er vertrokken tientallen bouw- en koffieplukbrigades en veel steden begonnen een stedenband met dit veelbelovende land. De droom duurde 10 jaar. In 1989 vierde het comité de feestcampagne ’10 jaar naast Nicaragua’, maar de afbrokkeling van socialistische idealen was toen al begonnen. In 1990 won de centrumrechtse partij de verkiezingen. Deze rechtse draai had alles te maken met de politiek van de Amerikaanse president Reagan die de tegenstanders van het sociale bewind, de zogeheten contra’s, aanmoedigde en hen van wapens voorzag. ‘Freedom fighters’ noemde Reagan deze tegenstanders. Door allerlei ontwikkelingen veranderde de top van het Sandinistische front van socialistisch in een dictatuur. De teleurstelling van al die progressieve werkers in Nicaragua en Nederland was groot. Ook in de omringende landen bleven de progressieve partijen weliswaar bestaan, maar hun invloed werd steeds minder. —— De bijeenkomst op 10 mei en het solidariteitsboek—– Het was een prachtig gezicht, al die doorgewinterde ontwikkelingswerkers en activisten, en ik vanuit de wereldwinkels, die in die jaren ‘70 een netwerk waren voor de landencomités van zuidelijk Afrika en van Latijns Amerika. Elk Latijns Amerikaans land had in die jaren wel een solidariteitscomité in Nederland en wij verspreidden informatie en stimuleerden klanten om mee te demonstreren. Op mijn vraag halverwege de bijeenkomst of al die acties nou geleid hebben tot een hogere koopkracht in die landen, was het antwoord een aarzelend ja. Weliswaar was de teleurstelling bij veel werkers groot, maar ondanks de verrechtsing was er toch sprake van enige verbetering in de koopkracht. Verder was het een boeiende discussie over het politieke proces, de vooruitgang en de afbraak daarvan en wat wij ervan kunnen leren. Op de website www.washetdemoeitewaard.nl vind je extra informatie over de bijeenkomst. Maar nu het boek.  —– Het solidariteitsboek —– Nu, zo’n 20 jaar na de zegetocht en daarna de afgang van het progressieve proces in de landen van Midden Amerika, hebben een aantal oudgedienden besloten een bijeenkomst te organiseren nadat zij zo’n 30 ontwikkelingswerkers diepgaand geïnterviewd hebben over hun praktische werk aldaar, hun dromen en hun teleurstelling en vooral de vraag: ‘had het anders gekund?’ Hadden wij of onze regering iets anders kunnen doen? Het is een prachtig boek geworden en het is boeiend en leerzaam voor een ieder die ooit meegedaan heeft met solidariteitsacties, zowel in die landen als in Nederland. Sterker nog, het is een leerboek voor elke activist, ontwikkelingsambtenaar en sympathisant. Kortom, voor iedereen die zich betrokken voelt bij de strijd tegen onderdrukking en mondiale armoede. Het boek kost 21,75 euro, inclusief verzendkosten, en is te bestellen bij het secretariaat van de initiatiefgroep via [email protected]. Ik heb het met heel veel plezier gelezen. Terugkijkend naar alle solidariteitsdemonstraties waaraan ik en met mij veel leden en klanten van wereldwinkels meededen, is het een boek rijp voor al onze leden en klanten. [overgenomen van Vice Versa online]  

Foto: Shanna Gillette (cc)

Hans Beerends: niet solidariteit maar jeugdige jovialiteit

LONGREAD - Het nieuwste boek van Hans Beerends (79) beschrijft het icoon van de derdewereldbeweging hoe mondiale betrokkenheid onderdeel was en is van de Nederlandse samenleving. 

Remco Campert schreef een gedicht met de titel: “Verzet begint niet met grote woorden.” In de laatste strofe schrijft hij waar dat verzet dan wel mee begint, namelijk met “jezelf een vraag stellen en dan die vraag aan een ander stellen”.

Dat gebeurde bij mij ook. Ik ben in de jaren dertig geboren en heb de jaren veertig en vijftig meegemaakt als brave jaren, waarin ik en de meeste generatiegenoten van mij helemaal niet zo veel kritiek hadden op de maatschappij en de autoriteiten. De oorlog was afgelopen, we hadden allemaal te eten en de sigaretten waren weer van de bon. Voor mij kwam de breuk in de jaren zestig met de oorlog in Vietnam.

Toen de Amerikaanse bombardementen op Vietnam maar doorgingen en de politiek en de kerken in Nederland daar eigenlijk geen bezwaar tegen hadden en deze de bombardementen zelfs goed praatten als noodzakelijk in de strijd voor de vrijheid, dacht ik bij mezelf: die lui deugen niet.

Een tweede moment was de actie “Eten voor India” van Novib in 1966. Het was de eerste televisieactie in Nederland om geld op te halen voor een hongersnood. Natuurlijk gaf ik geld, maar ik was tegelijkertijd zeer verbaasd. Als jongen had ik de hongerwinter meegemaakt. Op 5 mei 1945 was de bevrijding geweest en op 6 mei hadden we allemaal weer te eten. Voor mijn idee was er honger als een land bezet werd door een vijandelijke macht. In India was echter geen oorlog en ook geen vijandelijke macht. Hoe kan dat nu, vroeg ik me af? Ik ging me verdiepen in het onderwerp door er veel over te lezen en zo kwam ik er gaandeweg achter dat de internationale handelsstructuren negatief uitpakten voor ontwikkelingslanden.’

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Remunicipalisation – twee stappen vooruit in het ontwikkelingswerk

Inleiding

Zoals Baron Von Munchhausen zich aan zijn eigen haren uit het moeras trok, zo wordt er al jaren door ontwikkelingswerkers en locale bevolking in allerlei landen en situaties gewerkt aan een nieuwe vorm voor de economie. In het Engels wordt dit soort werk omschreven als “remunicipalisation of community service providers”. Het gaat vooral om een vorm van arbeidsorganisatie waarin het dienen van het algemeen belang het belangrijkste richtsnoer is. Soms heet het zelfhulp, soms microkrediet, soms scholing en organisatie, soms dekolonisatie, soms emancipatie of empowerment, soms reorganisatie, soms counterparting of soms democratisering.

Deze moeilijk onder één noemer te vatten praktijken trekken de aandacht van onderzoekers. De wetenschappers en filosofen die het zien gebeuren kunnen het nog niet precies pakken, maar als ze goed gaan kijken blijkt het toch waar: er ontstaan reële alternatieven voor de westerse economonopoliae. Het begint zich af te tekenen hoe een nieuwe economie eruit zal moeten zien.

Twee boeken

Het Transnational Institute (TNI) en het Municipal Services Project (MSP) en het hebben onlangs op 22 maart 2012 twee boeken gepresenteerd waarin hun onderzoekers minutieus verslag doen van talloze situaties van over de hele wereld, waarin vooral aanvankelijk mislukkende private initiatieven (veelal een of andere vorm van community service provider of nutsbedrijf) toch met succes uit het moeras werden getrokken en succesvol werden teruggegeven aan de echte stakeholders, de municipality.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Just give money to the poor

If you are a public policy wonk interested in development, Just Give Money to the Poor: The Development Revolution from the Global South by Joseph Hanlon, Armando Barrientos and David Hulme, is for you.

This book argues for the value and effectiveness of cash transfer programs in order to alleviate poverty in the Global South as opposed to programs based on the faulty and yet still used modernization theory and as opposed to the complicated and short-sighted programs offered by the multitude of NGOs based more on donors priorities than actual need.

The book is strongly data-driven and reviews in details the different programs that have been piloted or implemented in various countries of the global South but they all lead to four conclusions:

“These programs are affordable, recipients use the money well and do not waste it, cash grants are an efficient way to directly reduce current poverty, and they have the potential to prevent future poverty by facilitating economic growth and promoting human development.” (2)

That being said, reviews of these programs (especially in Brazil, Mexico, South Africa, Indonesia, India and Zambia, among others) reveal two problematic areas: targeting (who gets the cash payments) and conditions (should there be any? What kind?)

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Giddens kijkt terug op zijn Derde Weg

De Britse socioloog Anthony Giddens was jarenlang dé lieveling van sociaal-democraten in Europa en van Bill Clinton aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. New Labour, het Paarse kabinet, de Duitse sociaal-democraten onder Schröder, Lionel Jospin, allemaal dweepten ze met zijn sociaal-democratische Third Way in de hand. Kok voorop. Hij mocht zelfs bij Clinton langskomen om uit te leggen hoe ons ‘poldermoddol’ het neo-liberalisme en sociaal-democratie zo knap wisten te verenigen.

Tien jaar na de verschijning ervan, op de puinhopen van de kredietcrisis, is Third Way compleet in diskrediet geraakt. De meest basale regulering, die het kapitalistische monster moesten temmen, zijn niet door Bush, Balkenende of Merkel weggehaald, maar door hun zogenoemde sociaal-democratische voorgangers. The Third Way zou geen tussenweg zijn, maar een pad rechts van het neoliberalisme.

Anthony Giddens spreekt zich in een artikel uit voor zijn Third Way en probeert zich te verdedigen tegen de kritiek. Het blijft vooral verdedigen. Weet hij u te overtuigen?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

QDJ – mensenrechten

Marc van der Sterren, agrarisch journalist schrijft in de Limburger:

“Inwoners van derdewereldlanden, afhankelijk gemaakt van goedkoop voedsel, zien zich plotseling geconfronteerd met Quote du Jourhogere prijzen en zelfs oprakende voorraden. Het is dan ook lovenswaardig dat de Wereldbank en het IMF grootschalige noodhulp hebben aangekondigd. Grootschalige noodhulp van een schamele half miljard dollar. Een schijntje dat best een schending van de mensenrechten mag worden genoemd, wanneer je het vergelijkt met de tientallen miljarden die centrale banken in hun eigen onbetrouwbare economische systeem hebben gepompt.”

Helaas snijdt het cynisme van van der Sterren niet de kern van de zaak aan. Waarom reageren we zo traag op de noodsituatie die rond voedsel is ontstaan? Waarin ligt het falen van de grote instituten?

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.