De Grote Verwenning | Brief aan Chris McCandless

Het hele najaar is op Sargasso en in De Balie de filmserie De Grote Verwenning te zien. Aanstaande woensdag: Sean Penn’s moderne klassieker Into the Wild (2007). Samensteller Patrick van der Hijden schrijft een brief aan elke hoofdpersoon van de Baliefilms, deze keer Chris McCandless, gespeeld door Emile Hirsch. Voorafgaand aan de film een gesprek met filosoof en directeur van de Internationale School voor Wijsbegeerte, Rene Gude, over overvloed, verwenning en het gebrek aan nood in het Westen. Aanvang 20.15. Sargassolezers krijgen korting, als ze ‘sargasso’ vermelden bij het reserveren. Dear Chris, Ken je dat nummer van Eddie Vedder? 'Society / you crazy breed / I hope you're not lonely / without me', zingt hij. En die 'me', dat ben jij. Humor natuurlijk: 'ik hoop dat jullie het redden zonder mij'. Vrijwel niemand had door dat jij verdwenen was, begin jaren negentig. Ja, je ouders, je zus. Een paar politieagenten. Die waren wel verloren, zonder jou. Heb je je daar ooit schuldig over gevoeld?

Door: Foto: Nicolas-Frédéric Broussier (cc)

De Grote Verwenning | Slackers

, door

Het hele najaar draait in De Balie en op Sargasso de filmserie De Grote Verwenning – op zoek naar antwoorden op de vraag wat welvaart met ons doet. Met elke maand een film-met-voorgesprek in De Balie Cinema en elke week korte films met bijschrift op Sargasso. Deze week: Slackers (1990).

Het is een vast onderdeel van elke cultuur: het zeiken op de jongste generatie. Die zijn verwend, die hebben niet de ruggengraat / mentaliteit / ausdauer van eerdere cohorten en kondigen aldus de achteruitgang van het maatschappelijk leven aan. Het is een bijwerking van vooruitgang: veranderende leefomstandigheden zorgen voor veranderende opvoedingen en dus andersoortige kinderen.

Dat conflict is sinds de jaren vijftig zichtbaarder geworden, met name omdat de jongere generaties zich gaandeweg bewust werden van dat mechanisme. Generationeel zelfbewustzijn werd de norm, met ‘My Generation’ van The Who als vroege illustratie.

25 Jaar later schreef Douglas Coupland ‘Generation X’ en gaf daarmee de volgende generatie zijn naam. In Nederland vertaalde dat mooi als Nix. Dat is tevens een goede omschrijving van het luchtige nihilisme dat mij en en mijn generatiegenoten kenmerkt, in de ogen van de babyboomers vanzelfsprekend. Maar ook in onze eigen ogen. Vandaar de naam van de G500 van de jaren ’90, Niet Nix. En vandaar de geuzennaam Slackers, ontleend aan Richard Linklaters debuut uit 1990, ‘Slacker’. Speciaal aangeraden voor de twintigers van tegenwoordig.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Daniel Go (cc)

De Grote Verwenning | Brief aan Eric Bartels

, door

BRIEF - Het hele najaar is op Sargasso en in De Balie de filmserie De Grote Verwenning te zien. Aanstaande woensdag: de Nederlandse documentaire I’ts Magic Time (2002), van Marco Zuilhof. Samensteller Patrick van der Hijden schrijft een brief aan elke hoofdpersoon van de Baliefilms, deze keer Eric Bartels, de aanvoerder van het internetbedrijf Magic Minds, waarvan de film de ondergang volgt. Voorafgaand aan de film een gesprek met hoogleraar psychologie Jan Derksen over overvloed, narcisme en verwenning. Aanvang 19.45. Sargassolezers krijgen korting, als ze ‘sargasso’ vermelden bij het reserveren.

Beste Eric,

Hoe gaat het met je?

En met de zaak?

Verdien je nog wat? – zou ik bijna vragen, maar dat is ZO van gisteren. Jij bent van morgen, denker en visionair op het gebied van persoonlijk leiderschap. Winst is het gevolg van ondernemerschap, niet het doel, dat soort dingen.

Tien jaar geleden maakte ik kennis met je, door een niets verhullende documentaire over de ondergang van je revolutionaire internetbedrijf Magic Minds.

‘It’s magic time’ is een schitterende film, en dat is voor een groot deel aan jou te danken. Je past in een illuster gezelschap. Wouter Bos en André Hazes: mannen die toegaven aan de verleidingsact van een documentairemaker. En vervolgens genadeloos werden gefileerd in de resulterende film. Wouter, André en jij zijn helden, omdat jullie ons zo dichtbij laten komen dat het pijnlijk wordt. Dat het zorgvuldig opgebouwde imago stukje bij beetje wegsmelt. Dat het eigenlijk wonderlijk is dat je nog toestemming hebt gegeven om hem te vertonen.

Foto: Sven Wrage (cc)

De Grote Verwenning | Brief aan Marcello

, door

BRIEF - Het hele najaar is op Sargasso en in De Balie de filmserie De Grote Verwenning te zien. Aanstaande woensdag: de legendarische speelfilm La Grande Bouffe (1973). Samensteller Patrick van der Hijden schrijft een brief aan elke hoofdpersoon van de Baliefilms. Deze keer Marcello, gespeeld door Marcello Mastroianni.

Caro Marcello,

Laat ik voorop stellen: ga vooral je gang.

Wie ben ik om te oordelen over jullie plannen. Jullie hebben er goed over nagedacht. Alles is tot in de puntjes voorbereid. Maar terwijl ik van je vrienden nog wel begrijp waarom ze de eeuwigheid opzoeken, stel ik jou de vraag: waarom?

Philippe, de sukkel die nog zucht onder zijn kindermeisje. Ugo, vastgebakken aan zijn restaurant en een liefdeloos huwelijk. Michel, als tv-host koning van de schone schijn. Van alledrie kunnen we ons de levensmoeheid indenken, het druipt van hun middelbare koppen.

Maar jij Marcello, jij bent piloot. Vitaler en virieler krijg je ze niet. Jij vliegt de wereld over, iedereen vertrouwt op jou, jij overziet het leven letterlijk. Jij knijpt in alle billen, zelfs de marmeren kont van het beeld in de tuin is niet veilig voor je. Terwijl je vrienden nog bezig zijn met de keuken, droom jij van racen met een blauwe Bugatti.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

De Grote Verwenning | The Giving Tree

, door

Het hele najaar draait in De Balie en op Sargasso de filmserie De Grote Verwenning – op zoek naar antwoorden op de vraag wat welvaart met ons doet. Met elke maand een film-met-voorgesprek in De Balie Cinema en elke week korte films met bijschrift op Sargasso. Deze week: The Giving Tree (1973), van en met Shel Silverstein.

Een ecologisch sprookje voor kinderen, dat is The Giving Tree van Shel Silverstein op het eerste gezicht. Voor de jongen is de boom een eindeloze bron van speelplezier en sappige appels, voor de man een eindige bron van hout voor een huis en een schip. Op het laatst is er weinig meer over, van man en boom.

The Giving Tree loopt niet slecht af. Niet dat de boom wordt gered. Of de man tot inkeer komt. De boom heeft gegeven, de man genomen. En op het allerlaatst vinden ze elkaar wederom. Geen gemakkelijke moraal: want had de man niet gestraft moeten worden, voor zijn verspillende gedrag? Als het een parabel is, dit prachtige verhaaltje, waarvoor dan?

Foto: Harjit Singh Gill (cc)

De Grote Verwenning | Grillz

, door

DOCUMENTAIRE - Het hele najaar draait in De Balie en op Sargasso de filmserie De Grote Verwenning – op zoek naar antwoorden op de vraag wat welvaart met ons doet. Met elke maand een film-met-voorgesprek in De Balie Cinema en elke week korte films met bijschrift op Sargasso. Deze week: Grillz (2009).

Aan het begin van de zeventiende eeuw lieten de nog maar net schatrijke Hollanders zich bescheiden portretteren. Zwart laken, zwarte hoeden, slechts de witte kanten kragen suggereerden dat dit geen arme sloebers waren, maar juist rijken die de weelde konden dragen. Die houding: leven in overvloed, maar het net niet tonen, heeft drie eeuwen overleefd. Een rijke stinkerd stinkerd zijn is niet erg, als je maar ‚altijd gewoon bent gebleven’.

De documentaire Grillz, van Boris Everts & Sander Kerkhof, gaat over gouden tanden – grills zijn sieraden voor op je gebit. Ze gaan op zoek naar de roots van het fenomeen, de hiphopscenes van Houston en Texas. En ze zoeken natuurlijk ook de Nederlandse variant op.

The Opposites claimen de grills-trend naar Nederland te hebben gebracht. In Amsterdam Zuidoost spreken de documentairemakers een homeboy, die ons op het hart drukt dat dit ZIJN cultuur is – ‚Geen geintjes’. In Nederland onderscheid je je niet met lang haar, maar goud in je mond.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

De Grote Verwenning | Alabama Song

, door

Het hele najaar draait in De Balie en op Sargasso de filmserie De Grote Verwenning – op zoek naar antwoorden op de vraag wat welvaart met ons doet. Met elke maand een film-met-voorgesprek in De Balie Cinema en elke week films en filmpjes met bijschrift op Sargasso. Deze week: Alabama Song (1962), met Lotte Lenya.

Waarom is die Alabama Song van Kurt Weill en Bertolt Brecht toch zoveel gecoverd? Jim Morrissons versie is wereldberoemd, net als die van David Bowie. Maar ook Marilyn Manson vergreep zich eraan, en Eric Dolphy en Bette Midler. Het is heerlijk schmieren, dat zal vast helpen. Maar misschien belangrijker is de actualiteit van het nummer, na 85 jaar. Neem de pesterige imitatie van de dolende consument. ‘O show us the way to the NEXT whiskybar / O, don’t ask why!’ Maar ook het doorgedraaid sentimentele. ‘We’ve lost our good old mama’! Goedkope clichés over de dood en scènes in maanlicht zijn net zo eigentijds.

In 1962 zong Lotte Lenya het lied van haar man Bertolt Brecht in een BBC-programma. We doen er goed aan om bij elke nieuwe uitvoering deze er weer even bij te pakken.

De Grote Verwenning | Future Shock

, door

Voor volbloed pessimisten zijn de jaren zeventig een eindeloze bron van inspiratie. Met als hoogtepunt The Culture of Narcissism van Christopher Lasch uit 1979. Maar het tobberige decennium begon al goed, met Alvin Toffler’s Future Shock. Het is een lekker radicaal boek: vooruitgang is achteruitgang, de toekomst is inktzwart en de westerse mens leeft in een staat van shock – Future Shock. ‘Due to a premature arrival of the future,’ zoals Orson Welles onheilspellend bromt in de verfilming van het boek, uit 1972. Die film is iets meer dan charmant gedateerd. Maar de hysterische toon is in veel hoeken van het internet de normaalste zaak van de wereld. En met veel intelligentie de vooruitgang tot achteruitgang verklaren, ook dat is nog steeds een sign of the times.

Het hele najaar draait in De Balie en op Sargasso de filmserie De Grote Verwenning – op zoek naar antwoorden op de vraag wat welvaart met ons doet. Met elke maand een film-met-voorgesprek in De Balie Cinema en elke week films en filmpjes met bijschrift op Sargasso. 

 

 

De Grote Verwenning | Heaven

, door
Het hele najaar draait in De Balie en op Sargasso de filmserie De Grote Verwenning – op zoek naar antwoorden op de vraag wat welvaart met ons doet. Met elke maand een film-met-voorgesprek in De Balie Cinema en elke week films met bijschrift op Sargasso. Deze week: ‘Heaven’ uit Stop Making Sense (1984).
De hemel is een door-en-door saaie plek. Al het goede, al onze favorieten worden eindeloos herhaald. Alles lijkt op elkaar, voorspelbaar tot in de eeuwigheid. ‘Its hard to imagine that nothing at all / Could be so exciting, and so much fun’, zingt David Byrne in het tweede nummer van de legendarische concertfilm Stop Making Sense.
Sinds we in het Westen paradijzen op aarde kunnen stichten, verschiet het Paradijs van kleur. Met hun versie ervan schetst Talking Heads ons meteen een nieuwe versie van de dood. De dood is verlossing, jawel. Het verlost ons alleen niet uit het lijden, maar van ons eigen verlangen dat alles steeds nieuw en anders moet.
Laten we tot de verlossing uitbreekt troost putten uit de niet te stoppen vernieuwingsdrift van David Byrne. Dan maar elke keer een andere favorite song.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende