Vol op het orgel
“Vol op het orgel”, ´kent u die uitdrukking?’ zou dominee Gremdaat zeggen. Het was de reserve van Ab Klink, destijds onderhandelaar van het CDA, in de aanloop naar het kabinet Rutte. Hij zag de risico’s van de beledigende retoriek van Wilders. Klink had het niet zo op de politicus Wilders en dat zat meer in zijn stijl, of juist gebrek daaraan, dan in de inhoud van de PVV.
Niet alleen ingetogen mannenbroeders, maar ook eigen partijgenoten (toen VVD) hadden weinig op met de eigenzinnige grofheid van Wilders. Een andere preferente getuige, Jozias van Aartsen, was fractieleider van de VVD, toen Wilders daar zijn vertrek regisseerde. Frustratie van de fractieleider, wellicht, maar: “Op enig moment zal Wilders je verlaten”.
Dat moment hebben we nu. De PVV heeft een programma met een mengsel van rechtse en linkse posities. De rechtse stellingen zijn gretig omarmd door CDA en VVD, de linkse zijn wat afgekocht, maar niet zo serieus genomen. Door de acceptatie van de rechtse posities is in Nederland een kil klimaat ontstaan en is de internationale reputatie van ons land behoorlijk beschadigd. De linkse sentimenten van de PVV zijn nogal onderschat. De PVV heeft daar aan bijgedragen door een rabiate campagne te voeren tegen links. Maar de lijn van de PVV kan moeilijk als niet consequent worden afgeschilderd. In die zin valt de PVV weinig te verwijten. Alleen heeft de retoriek van de PVV wel een polarisatie bevorderd waarin haar eigen positie onbegrijpelijk werd. De vorm is belangrijker, dan de “buitenstaander” heeft gedacht.