Nieuw: ministers zonder tijd

van Prof.Dr. Bert van den Braak Zijn aanstelling als informateur was voor Wouter Koolmees reden om zijn werkzaamheden als minister neer te leggen. Inmiddels is er een scala aan soorten ministers: echte, ministers zonder portefeuille, projectministers, tijdelijk waarnemende ministers, ministers zonder taken en ministers die geheel of deels op non-actief zijn. Je kunt je afvragen of dat wenselijk is. Omstandigheden maakten vervanging van ministers geregeld nodig, waarbij problemen met de gezondheid het vaakst voor kwam. Lange tijd werd dan een andere minister tijdelijk waarnemer. In 1906 liet minister Kraus van Waterstaat zich overigens enige maanden vervangen vanwege een opdracht als ingenieur in Chili, waartoe hij zich eerder contractueel verplicht had. Er zijn talrijke voorbeelden van tijdelijke vervangingen. Marga Klompé verving bijvoorbeeld enkele keren de door ziekte uitgeschakelde minister van Onderwijs Jo Cals. Zij loodste toen zelfs belangrijke wetsvoorstellen door het parlement. In 1987 vond voor het eerst een tijdelijke wisseling plaats, waarbij zelfs een staatssecretaris tot minister werd gepromoveerd. Minister Kees van Dijk werd vanwege een operatie vervangen door zijn collega Jan de Koning en diens portefeuille werd overgenomen door staatssecretaris Louw de Graaf. Van Dijk bleef echter wel minister. Erik Jurgens wijdde daar een kritische beschouwing aan. Het voorbeeld uit 1987 kreeg onder Rutte III navolging toen minister Kajsa Ollongren vanwege gezondheidsproblemen was uitgeschakeld. Staatssecretaris Raymond Knops werd tijdelijk minister. Ollongren bleef wel minister, zoals dat eerder ook het geval was met Ronald Plasterk, die in Rutte II eveneens tijdelijk werd vervangen. Recentelijk werd minister Bas van 't Wout door burn-out uitgeschakeld. Ook hij is echter nog altijd demissionair minister (het soms genoemde aantal van 13 bewindslieden dat uit Rutte III zou zijn vertrokken, is onjuist). Niet alleen maakte Koolmees i bekend dat hij zijn taken neerlegt, Carola Schouten liet weten dat er bij de planning van Kamervergaderingen rekening moet worden gehouden met haar werkzaamheden als secondant tijdens de formatie. Die melding was op zich netjes, maar gezien de demissionaire status feitelijk wat overbodig. Er zijn tientallen zittende (demissionaire) ministers geweest, die tevens een belangrijke rol speelden in de formatie en daar dus veel tijd aan kwijt waren. Dat leverde praktisch gezien nooit grote problemen op. Wat de positie van Koolmees nu is, is onduidelijk. Beantwoordt hij geen Kamervragen meer, verdedigt hij niet de begroting? Is Dennis Wiersma zijn vervanger? Dat is niet meegedeeld. Mag Koolmees nog wel aanschuiven in de ministerraad? Het wordt allemaal wat schimmig. Overigens stelde de Staatscommissie-Biesheuvel in 1985 voor de formateur tijdelijk tot minister zonder portefeuille te benoemen, zodat hij of zij verantwoording kon afleggen aan het parlement. Deze column verscheen eerder bij het Montesquieu Instituut.

Door: Foto: Roel Wijnants (cc)
Quote du Jour

Quote du Jour | Participatiewet (deel zoveel)

, door

QUOTE - De bijstand, onderdeel van de Participatiewet, moet snel op de schop, zo vinden de ondertekenaars van het manifest. In een nieuwe bijstandswet moet het vertrouwen in bijstandsgerechtigden voorop komen te staan. ‘De manier waarop de overheid burgers nu bejegent, is gericht op wantrouwen met strikte handhaving. Dwang – met zogenaamde prikkels – is nu dè manier om resultaten te behalen. Wij wijzen deze houding af.’ Er is een betere rechtsbescherming nodig. ‘Mensen hoeven niet langer te bewijzen dat ze onschuldig zijn, maar zijn onschuldig tot het tegendeel is bewezen.’

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Recensie Zomergasten | Carola Schouten

, door

RECENSIE - De vorige zittende politicus die in Zomergasten plaatsnam tegenover Janine Abbring, was de nimmer aan zichzelf twijfelende Eric Wiebes, Minister van Economische Zaken en Klimaat. Het contrast met Carola Schouten (de vijfde Zomergast van 2020 en de zittende Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kon bijna niet groter zijn.

Ik heb het stukkie nog even opgezocht dat ik twee jaar geleden had geschreven. Wiebes zette zichzelf neer als een problem solver: iemand die problemen analyseert en oplossingen vindt. Janine Abbring deed haar best om Wiebes op zijn blinde vlekken te wijzen, maar het lukte niet. ‘Wiebes is iemand die zijn eigen denkfouten niet ziet omdat hij zichzelf zo slim vindt dat hij denkt niet in staat te zijn denkfouten te maken’, schreef ik toen.

Net als Wiebes heeft Schouten op negenjarige leeftijd haar vader verloren, maar verdere overeenkomsten zag ik niet. Want in tegenstelling tot Wiebes, is Schouten voortdurend bezig met de vraag of ze het wel goed doet. Of ze de juiste beslissingen neemt. En of ze nog wel oog heeft voor de mensen die haar beleid zullen raken. Hoe vaak zie je een zittende politicus zo openhartig vertellen over haar twijfels en drijfveren? Zelden tot nooit, en het is een verademing. (Tijdens de uitzending schijnt er een aantal boeren per tractor naar het Mediapark te zijn gereden om hun onvrede te uiten over het beleid van Schouten. Ik neem aan dat de betreffende boeren de uitzending hebben gezien en, bittere tranen wenend, na afloop hun vergeving hebben aangeboden. Vergeving die Schouten op haar beurt dan weer huilend zou hebben weggewuifd. Waarna de boeren en Schouten tezamen, in navolging van Bono in het laatste fragment van de avond, Yahweh hebben aangesproken om hun handen te leren het juiste te dragen, in plaats van altijd maar weer die vuist te maken.)

Foto: © VPRO schermafbeelding Zomergatsen met Carola Schouten

Zomergasten 2020 met Carola Schouten

, door

Hieronder leest u de voorbeschouwing. Voor Sargasso’s recensie klikt u hier.

Jullie zijn met velen hier naar toe gekomen, niet ongezien gebleven, jullie hebben wat jullie laten horen. En wat mij betreft blijven jullie dat doen.

Nou, dat was niet aan dovemansoren gezegd. Carola Schouten, VPRO’s Zomergast van vanavond, had de agrarische Malieveldmeute op 1 oktober 2019 amper toegesproken of de boeren gingen tot op heden loos.

Het moet voor Schouten teleurstellend zijn dat sommige boerenagressiviteit tegen haar is gericht. In diezelfde toespraak beloofde ze immers dat “zo lang dat ik minister van landbouw ben, betekent dat er wat mij betreft geen gedwongen halvering van de veestapel komt.” Voor zover wij weten is die halvering ook nog lang niet in zicht.

Carola Schouten mag gerust, wat tegenwoordig modieus heet, een powervrouw genoemd worden.

Ondanks een jeugdtrauma (haar vader overleed toen zij 9 jaar was), samen met moeder en twee zussen een boerderij draaiende houden, toch vlot de school doorlopen en al op 17-jarige leeftijd in Rotterdam op kamers gaan wonen om op de Erasmus Universiteit te studeren.

Zo’n vijf jaar later, tijdens een uitwisseling met de universiteit in Tel Aviv, liet ze zich zwanger schoppen en besloot als alleenstaande moeder verder te gaan. Janine Abbring hoeft hier niet verder naar te vissen want in een interview in 2014 zei Schouten al:  “de details over het hoe en waarom zijn privé, voor ons drieën, niet voor de krant.”

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Quote du Jour

Quote du Jour | Vraag het een ander

, door

‘Dat moet u aan het OM vragen.’

De ingestelde commissie heeft niet kunnen achterhalen wie er gelekt heeft uit de commissie stiekem. Dat is weinig verbazingwekkend. Wel verbazingwekkend is dat de commissie bij monde van voorzitter Carola Schouten kritiek heeft op gedraal van het OM, maar niet weet waardoor dat gedraal ontstaan is. Volgt bovenstaande quote. En dat werpt toch wel vragen op. Heeft de Tweede Kamer het telefoonnummer van het OM niet? Wilde het OM niet praten? Denkt Schouten dat het OM wél zou willen praten met journalisten? Of had de commissie geen zin om door te vragen?

Foto: sexyninjamonkey (cc)

Feit of fabel: Carola Schouten en Anw

, door

ANALYSE - Carola Schouten (CU) zei in Pauw en Witteman over de Anw: ‘De omvang van de groep is vrij stabiel. Het is niet een regeling die explodeert, of wat dan ook.’

Dat is een..

 (deels)

Carola Schouten doelt op het aantal personen dat een uitkering krijgt in het kader van de Algemene Nabestaandenwet. Over deze wet is deze week gedebatteerd in de Tweede Kamer. Staatssecretaris Klijnsma wil op de wet bezuinigen door de maximale duur van de uitkering te verkorten tot één jaar. Bij veel kamerleden, waaronder Schouten, is deze ‘bezuiniging op rouwen’ in het verkeerde keelgat geschoten.

In dit kader zat Carola Schouten dinsdag 2 april bij Pauw en Witteman en stelde ze dat de omvang van de groep die een uitkering krijgt in het kader van de Anw vrij stabiel is, en niet explodeert. Wij concluderen dat het aantal personen dat Anw ontvangt inderdaad niet ‘explodeert,’ maar we zouden de groep toch ook niet als ‘vrij stabiel’ willen karakteriseren, aangezien ze al jaren gestaag afneemt.

Om hoeveel mensen gaat het?

Het CBS publiceert maandelijks cijfers over het aantal Anw-uitkeringen. Deze tabel begint bij 2008.

Uit deze cijfers blijkt dat het aantal uitkeringen al sinds het begin van de publicatie daalt van 123 duizend (januari 2008) naar 75 duizend (december 2012, voorlopige cijfers). Het klopt dus dat de regeling niet ‘explodeert’, maar gezien de daling (hoewel deze vrij constant is) zouden wij hem ook niet ‘vrij stabiel’ durven noemen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.