Kritisch op AI, maar het toch gebruiken: hypocrisie of noodweer?

Stel je voor: je woont in een land waar iedereen een wapen mag kopen bij de supermarkt, en je buurman, die gelooft dat de aarde plat is en Obama een hagedis, heeft er inmiddels dertien. Jij gelooft in hopeloze 'nance, democratische instituties en het nut van dialoog. Maar ja, jij hebt geen geweer. Op een dag barst de boel: burgeroorlog. Wie wint er, denk je? Juist. Niet degene met het pamflet over geweldloos verzet. Dit is het dilemma van de AI-kritische mens in 2025. De algoritmische pandemie is niet meer te stoppen. Elk bedrijf, van de lokale fietsenmaker tot de internationale datahoer, plugt nu AI in alsof het wifi is, onder het mom van "je moet wel mee, anders blijf je achter." En wat doet de kritische burger? Die overweegt... om toch maar ChatGPT te gebruiken. Of Gemini. Of wat er deze week weer gratis bij de cloudboer zat. En dan komt de existentiële kramp: Mag dat wel? Mag je AI gebruiken als je je zorgen maakt over arbeidsverdringing, culturele verschraling, data-extractie en het feit dat alles wat je zegt nu potentieel trainingsmateriaal is voor een digitale Terminator? Het eerlijke antwoord: natuurlijk niet. Maar ook: natuurlijk wel. Net als die linkse Amerikaan die op zolder een wapenkast heeft “voor het geval dat,” zit ook de AI-criticus met een innerlijke tegenstrijdigheid. Je weet dat dit systeem gebaseerd is op het stripminen van menselijk werk, taal en creativiteit. Je weet dat de modellen zonder eerlijke compensatie zijn gebouwd en dat ze draaien op servers die meer energie vreten dan een middelgroot land in een jaar. Maar je gebruikt het tóch. Niet uit gemak, maar uit zelfverdediging. Want kijk om je heen. De CEO’s die praten over “menselijke maat” gebruiken zelf AI om hele afdelingen te vervangen. En de journalist die principieel zijn stukken op een typemachine tikt? Die leest niemand meer, want het is niet “SEO-geoptimaliseerd”, en diens output is zo ondermaats dat die wordt wegbezuinigd. In deze wapenwedloop heet het morele wapen relevantie. En als je dat niet meer hebt, kun je net zo goed flyers uitdelen op de maan. Dus ja, het is ethisch discutabel om AI te gebruiken als je je er zorgen over maakt. Maar het is ook onethisch om stil te blijven terwijl de datatanks over je waarden heen rollen. Misschien is het zelfs laf om het terrein onbewapend op te geven aan de techno-utopisten en marketeers met een godcomplex. Dus pak dat taalmodel. Gebruik het. Misbruik het zelfs, als dat nodig is. Maar blijf schoppen tegen de stroom in. Schrijf kritische stukken. Stel lastige vragen. Laat de machine meewerken aan zijn eigen kritiek. En dat doe ik dus, ook op Sargasso. En vergeet niet: ook in een burgeroorlog mag je principes hebben. Maar je hoeft jezelf niet naar de slachtbank te laten leiden.

Door: Foto: Igor Omilaev on Unsplash
Foto: United Nations Photo (cc)

Bosnië en de restanten van de Joegoslavische burgeroorlog

Bosnië-Hercegovina staat meer dan 25 jaar na de burgeroorlog nog steeds onder toezicht van de internationale gemeenschap. De Oostenrijker Valentin Inzko (links op de foto) was de afgelopen twaalf jaar de Hoge Vertegenwoordiger die moet toezien op de vredesakkoord dat op 14 december 1995 gesloten werd in de Amerikaanse stad Dayton. Volgens dit akkoord heeft de Hoge Vertegenwoordiger in het land nog veel te vertellen. Inzko voerde deze week eigenstandig en zonder tussenkomst van het parlement een wijziging in de strafwet in waardoor de ontkenning van genocide tijdens de burgeroorlog en de verheerlijking van veroordeelde oorlogsmisdadigers strafbaar wordt. Op overtreding komt maximaal vijf jaar gevangenisstraf te staan.

Inzko, die binnenkort plaats maakt voor de Duitser Christian Schmidt, kwam tot zijn beslissing nadat er in de Bosnische politiek geen overeenstemming bleek te vinden voor strafbaarstelling. De Servische politici bleven zich er tegen verzetten. Volgens de Bosnische Serviërs uit de Republika Srpska was de moordpartij in Srebrenica een ernstige misdaad, maar geen genocide. Premier Dodik van de Servische deelrepubliek, die op dit punt de steun heeft van moederland Servië, dreigde opnieuw met afscheiding. Om te beginnen blokkeren de politieke vertegenwoordigers van de Serviërs de gezamenlijke, nationale instellingen.

Bosnië-Hercegovina was van begin af aan een instabiele staat met drie politieke gemeenschappen, Serviërs, Kroaten en Bosniakken, die het nauwelijks mogelijk maken het land te regeren. De Hoge Vertegenwoordiger is feitelijk nog de enige garantie dat de boel een beetje bij elkaar kan worden gehouden. Inzko nam met zijn laatste stap een groot risico, maar hij zag kennelijk geen alternatief. “Gebrek aan erkenning, verantwoordelijkheid en genoegdoening voor slachtoffers van misdaden heeft vernietigende effecten op de maatschappij. Dit alles voorkomt een vredige en welvarende toekomst voor Bosnië-Herzegovina,” aldus Inzko. Maar in een omgeving waarin het verleden alles bepalend is voor de onderlinge verhoudingen gooit hij daarmee ook een knuppel in het hoenderhok.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto’s van verhongerende kinderen tonen gevolgen van Saoedische blokkade Jemen

A boy lies on a hospital bed in Yemen’s port city of Al-Hudaydah. His eyes are full of life, but his skinny body tells another story: His arm is so thin that he can wrap his lips around it. His ribs stick out under his skin. He is one of 1.5 million children in Yemen who are suffering from malnutrition.

En dit alles gebeurt met actieve medewerking van de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië, zo laat Peter Oborne nog maar weer eens zien:

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Burgeroorlog

De door een columniste met veel bombarie aangekondigde Groote Rotterdame Burgeroorlog vond dan eindelijk gisteren plaats bij de Lalelimoskee op Zuid. Twintig dappere avantgardisten van Pegida trokken op om de poel des verderfs te attaqueren met gegrilde worst. De defensie bestond uit een bonte menigte met zo te zien een fors aantal ervaren dönereters. In het zicht van de strijd koos de avantgarde het hazenpad. Toen was de burgeroorlog voorbij.

Eerlijk gezegd had ik me er meer bij voorgesteld. Misschien geen heuse knokpartij, maar een beetje duwen en trekken was toch wel mooi geweest. Ik heb niet zoveel op met fascisten, maar mijn nationale trots is toch enigszins gekrenkt bij de gedachte dat onze fascisten mietjes zijn die de bibbers krijgen zodra ze een Turkse vlag waarnemen. “Onze veiligheid was niet gewaarborgd.” Wat is dat nou helemaal voor excuus? We willen een burgeroorlog, maar het mag geen pijn doen. Ik zeg u, dit land gaat naar de gallemiezen.

Foto: De quadriga op de Brandenburger Tor (foto Livius.org)

Waarom de Revolutie in Parijs begon

RECENSIE - De Brandenburger Tor, symbool van de stad Berlijn, oogt als een monument ter ere van een grootse militaire overwinning. Een Pruisische overwinning op de Fransen, zal menige toerist vermoeden. Maar het was een overwinning op de Nederlanders. Of beter, op de Nederlandse patriotten.

En voor wie het naadje van de kous wil weten: het is een monument voor een overwinning die uitsluitend te danken was aan een paniekaanval van één patriotse legeraanvoerder, Friedrich Rijngraaf von Salm-Grumbach. Paniek of verraad? Militair historicus Olaf van Nimwegen geeft hem het voordeel van de twijfel. Maar als de Rijngraaf iets meer lef had getoond, was de revolutie in Nederland begonnen, en niet in Frankrijk.

De Nederlandse Burgeroorlog, zo heet het boek van Van Nimwegen. Met daaronder de jaartallen 1748-1815. Beide zijn wat te ruim gekozen. Het boek reikt niet écht tot de val van Napoleon, en die burgeroorlog begon eigenlijk pas in 1787.

De hele tweede helft van de achttiende eeuw waren de spanningen tussen de patriotten en de prinsgezinden langzaam opgelopen. Het was een bont gezelschap, die patriotten, van gematigden (vooral onder de stedelijke elite) die de macht van de stadhouder wilden inperken, tot aan radicalen die openlijk streefden naar de val van deze tiran, de stadhouder, en het ‘herstel’ van fraaie maar vooral fictieve ‘Bataafse’ vrijheden. Hun grootste bondgenoot was overigens stadhouder Willem V zélf, die besluiteloosheid tot een ware kunstvorm had verheven, waardoor zelfs zijn vrienden tot wanhoop dreef.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Wapenstilstand in Syrië?

De VS en Rusland hebben afspraken gemaakt over een gedeeltelijke wapenstilstand in Syrië in combinatie met een gezamenlijk (lucht)offensief tegen onder meer IS en Jabhat Fateh al-Sham (voorheen: Jabhat al-Nusra):

The plan will begin with a “cessation of hostilities” from sunset on Monday. Syrian forces will end combat missions in specified opposition-held areas.

Russia and the US will then establish a joint centre to combat jihadist groups, including so-called Islamic State (IS). […]

The accord also provides for humanitarian access.

“The cessation of hostilities requires access to all besieged and hard-to-reach areas, including Aleppo,” Mr Kerry said.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Karskens, Baudet, Brussen en Roos entameren de oorlog die ze ‘voorspellen’

OPINIE - Oorlogsjournalist Arnold Karskens schreef begin januari in de NRC dat in ons land een volksopstand zou uitbreken – en wel in mei, want ook revolutionairen houden van een zonnetje (echt). Karskens:

De eerste factor is een centrale commandostructuur, een hechte club die de leiding neemt. Nationalistische partijen over heel Europa, van het Franse Front National en Geert Wilders’ PVV tot Hongaarse en Poolse partijen met daarnaast tal van buitenparlementaire extreemrechtse groepen, werpen zich op als hoeders van de westerse waarden. Zij kunnen, onder andere door sociale media als Twitter en Facebook, sturing geven aan de onvrede die leeft onder de ruim 500 miljoen EU-burgers.

De extreemrechtse activist Thierry Baudet – die de PVV, Front National en de FPÖ beschouwt als de “avant garde” – haalde in april Le Monde met de uitspraak:

Het risico van een pan-Europese burgeroorlog is reëel.

Op GeenStijl oreerde Timon Dias (zijn pseudoniem is “Spartacus”, meer over hem hieronder) in februari over door hem ontwaarde “kiemen van de aanstaande burgeroorlog” en de “eindstrijd om Europa” met immigranten en moslims. En over het zogenaamde “vervangen” van het Duitse volk door deze groepen.

Misschien omdat het toch Bevrijdingsdag was en Jan Roos de profetie van Karskens ietwat in tijdnood zag raken, tweette deze columnist, radiomaker en beroepsextremist:

Foto: Kurdishstruggle (cc)

Rojava en de moderniteit

OPINIE - Het is nogal wat om te zeggen dat iemand een “achterlijke cultuur of godsdienst” heeft. Maar wie naar Syrië kijkt en de uitzichtloze strijd niet kan verdragen, krijgt toch een sterk gevoel dat het islamitisch radicalisme een afslag naar de moderniteit gemist heeft.

Aan de zuidgrens van Turkije vormt zich nu een staatje, Rojava: het begin van de Koerdische zelfstandigheid? In ieder geval doen ze het anders dan gebruikelijk.

In januari van dit jaar werd de zachtaardige cartoonist George Wolinski, tachtig jaar oud, in naam van Allah, door het hoofd geschoten. Ik was even Charlie. “Phallocrate” noemde hij zich zelf en zo heb ik hem in deze kolommen herdacht. In de discussie na mijn stukje kwam de gedachte op dat  emancipatie van de vrouw de route naar de moderniteit zou kunnen zijn voor de islamitische wereld. De radicaliteit, de moordlust zou toch niet kunnen bestaan wanneer vrouwen een gelijkwaardige positie zouden hebben? Weg met de phallocratie!

Kobani werd belegerd door IS en de V.S. bemoeiden zich uit de lucht met de strijd ten gunste van de Koerden. De Russen bemoeien zich nu met de strijd, ten gunste van Assad. Erdogan behaalde een verkiezingsoverwinning en vraagt een veiligheidszone in Noord Syrië, waar veel Koerden wonen. Een Russische burgervliegtuig viel in Egypte uit de lucht, vermoedelijk door een bomaanslag, maar Poetin is nog zeer terughoudend. Iran bemoeit zich ook met de Syrische oorlog.

De Syrische burgeroorlog zal alleen maar erger worden

Dat is de conclusie van een niet heel recent, maar nog steeds erg lezenswaardig stuk in The New York Times. Een paar voorproefjes:

Academic research on civil wars, taken together, reveals why. The average such conflict now lasts about a decade, twice as long as Syria’s so far. But there are a handful of factors that can make them longer, more violent and harder to stop. Virtually all are present in Syria. […]

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende