Waarop heeft u bezuinigd?

Rekeningen en salaris komen volgende weken weer binnen. Waarschijnlijk heeft u, net als ik, de laatste tijd berekend wat er nu overblijft en wat te bezuinigen valt. Enkele bevindingen. De rommelkabinetten-Rutte hebben het afgelopen jaar voor de nodige onrust gezorgd in huize Tokmetzis. Dat het ferme bezuiningsbeleid ons in de portemonnee zou raken, was duidelijk en ook wel prima. Maar waar zouden de klappen vallen? Was het nodig om te bezuinigen en zo ja, waarop? Waarschijnlijk heeft u net als wij in december rond de keukentafel gezeten met administratiemap en rekenmachine. Dit zijn onze bevindingen en overwegingen.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

De ‘onvermijdelijkheid’ van bezuinigingspolitiek

ANALYSE - Bezuinigingspolitiek is nooit neutraal of logisch. Niet in de jaren tachtig en nu ook niet. Dat veel economen suggereren dat economische politiek gebaseerd kan worden op een wetenschappelijke en objectieve analyse is aanvechtbaar, volgens hoogleraar Duco Hellema.

Ook eind jaren zeventig, begin jaren tachtig verkeerde de Nederlandse economie in een ernstige crisis. De werkloosheid was groot en zou tegen het midden van de jaren tachtig zelfs oplopen tot een miljoen, dit nog afgezien van de honderdduizenden die in de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) zaten. Tevergeefs trachtten de kabinetten-Van Agt (1977-1982) de economie met stimuleringsmaatregelen weer op gang te brengen. Noodzakelijke bezuinigingen werden tweede helft jaren zeventig nog voor een belangrijk deel geblokkeerd door krachtige maatschappelijke oppositie, niet in de laatste plaats van de kant van de vakbeweging.

In 1982 trad het eerste kabinet-Lubbers aan, dat een harde saneringspolitiek doorzette (door met name een straffe beperking van de collectieve uitgaven). De Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) sloot in hetzelfde jaar met de werkgevers het befaamde Akkoord van Wassenaar, gericht op loonmatiging en herverdeling van werk. Dat leverde succes op: het in de voorafgaande jaren (vooral tijdens de kabinetten-Van Agt) sterk gestegen begrotingstekort zou weer beginnen terug te lopen. De werkgelegenheid herstelde zich overigens aanvankelijk nog nauwelijks; dat zou pas in de tweede helft van de jaren tachtig gebeuren.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Thiendenland Thiendenland (cc)

Feit of fabel: kinderopvang

ACHTERGROND - Er komt een nieuwe ronde bezuinigingen aan in de kinderopvang. De feiten op een rijtje.

Het kabinet Rutte I bezuinigde al flink op kinderopvang en ook onder Rutte II gaat er minder geld naar de kinderopvang. Volgens een groep organisaties (VergelijkDekinderopvang.nl, Voor Werkende Moeders, FNV, Abvakabo FNV, Brancheorganisatie Kinderopvang, VNO-NCW, MKB Nederland, CNV en MHP) zijn nieuwe bezuinigingen niet nodig, omdat de vraag naar kinderopvang lager wordt dan geraamd. De Tweede Kamerfracties van VVD en PvdA waren bereid te kijken of de bezuinigingen geschrapt konden worden, maar volgens minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher is dit technisch niet mogelijk en gaat de bezuiniging van 90 miljoen in 2013 door.

Een bezuiniging van 90 miljoen, is dat een groot deel van de totale uitgaven aan kinderopvang?

Nee, in 2011 gaf de overheid 2.9 miljard euro uit aan kinderopvang, het gaat dus om een bezuiniging van 3%. De kinderopvang is in 1995 geïntroduceerd, vanaf 2006 zijn de uitgaven hard gestegen.

iframe width=”500″ height=”400″ frameborder=”0″ src=”http://charts-datawrapper.s3.amazonaws.com/4JkGu/index.html”>

Hoe komt het dat de kosten sinds 2006 zo hard zijn gestegen?

In 2005 is de Wet Kinderopvang in werking getreden. Uit de CPB-publicatie ‘Kinderopvang in kaart‘: ‘Deze wet introduceerde vraagfinanciering op de markt voor kinderopvang – dat willen zeggen dat subsidies sindsdien direct aan gebruikers (ouders) in plaats van aan aanbieders worden verstrekt. Vóór 2005 waren gemeentes en werkgevers vrij om naar eigen inzicht kindplaatsen voor hun inwoners cq. werknemers bij kinderopvanginstellingen te bekostigen.’

Foto: Truthout.org (cc)

De valse onderwijsbeloftes van Rutte II

OPINIE - Het klonk zo mooi bij de presentatie van het regeerakkoord: Het onderwijs is de enige sector waarop niet bezuinigd wordt, maar waarin zal worden geïnvesteerd. Ook de andere voornemens zijn boterzacht.

Het klinkt mooi: ‘Onderwijs en wetenschap in Nederland zijn van hoog niveau, maar onze ambitie reikt verder: wij willen tot de top vijf van de wereld gaan horen. De kwaliteit van de man of vrouw voor de klas of in de collegezaal is daarbij van doorslaggevende betekenis. En die kwaliteit staat of valt met opleiding en selectie van leraren en van directeuren en bestuurders die hun medewerkers stimuleren, belonen en zo nodig sanctioneren. Dit zijn de mannen en vrouwen van wie we het moeten hebben: in hen willen we investeren.’ 

Kijken we echter naar de harde feiten, dan komt er een aanzienlijk minder mooi beeld naar voren.

Stille bezuinigingen en nullijn

Wat de nieuwe regering gemakshalve vergeet te vermelden is dat het onderwijs geconfronteerd wordt met allerlei stille bezuinigingen. Een paar voorbeelden: Het niet compenseren voor stijgende pensioenpremies. Materiële kosten die niet worden geïndexeerd. De invoering van de functiemix die niet volledig wordt vergoed. Het kan een school zomaar een strop van bijna 1 miljoen euro opleveren. Geen klein bier dus. Verder staan al sinds 2010 de salarissen in het onderwijs op de nullijn. Goed voor een besparing van 1,47 miljard euro. Een van de gevolgen is dat jonge leraren niet in het onderwijs kunnen blijven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Bailey (& Muppet) (cc)

De feiten: bezuinigingen op de laagste inkomens

ANALYSE - The Fact Club onderzoekt hoeveel er eigenlijk bezuinigd wordt op lage inkomens.

Diederik Samsom in Pauw en Witteman: ‘Je weet als je bezuinigt op zorg, sociale zekerheid en de overheid dan juist de mensen die van die overheid afhankelijk zijn  die krijgen de hardste klappen’.

Hoeveel wordt er nu eigenlijk bezuinigd?

Volgens de laatste doorrekening van het CPB wordt het begrotingssaldo met 15 miljard verbeterd tov het ‘basispad’.  Er wordt dus 15 miljard bezuinigd en niet 16. Deze 15 miljard is als volgt opgebouwd: er wordt 17.1 miljard bezuinigd en 6.9 miljard geïnvesteerd ten opzichte van het basispad. Dit is dus een bezuiniging van 10.2 mld. Tevens worden de lasten verzwaard met 4.8 miljard ten opzichte van het basispad. Dit levert dus een verbetering van het begrotingssaldo op van 15 miljard.

Hebben alle bezuinigingen invloed op de lage inkomens?

Grofweg kan je zeggen dat van die 17 miljard, 7 miljard lage inkomens niet harder raakt dan hoge inkomens. Denk hierbij aan de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking (1 miljard), het inperken van de subsidies voor duurzame energie of het samenvoegen van kenniscentra in het MBO onderwijs. Bekijk hier het totaaloverzicht.

Samsom noemt ook de overheid, welke inkomens merken iets van bezuinigingen op dat gebied?

Foto: Odysseas Gp (cc)

Het demonstratierecht onder druk

OPINIE - Hoe harder de bezuinigingen, hoe meer het demonstratierecht in sommige Europese landen onder druk komt te staan. Een gevaarlijke ontwikkeling, meent Kees Hudig, schrijver bij globalinfo.

Bij het bezoek van Merkel gisteren aan Athene werd een noodverordening van stal gehaald om in een flink deel van de stad alle demonstraties en bijeenkomsten verboden te verklaren. Zo’n verordening is sinds de militaire dictatuur (1967-1974) niet afgekondigd. Nu zijn die Griekse demonstranten wel heel agressief, zult u misschien denken. Helaas is dergelijke dikhout-repressie de trend in Europa aan het worden. Eenzelfde totaalverbod, maar dan voor wel drie dagen, werd in mei in Frankfurt afgevaardigd toen demonstranten openlijk aangekondigd hadden de Europese Centrale Bank te willen gaan blokkeren.

Er lijkt een verontrustende schaarbeweging ingezet te zijn. Het nationale economische beleid raakt in veel landen steeds verder buiten de normale parlementaire controle. Beslissingen over bezuinigingen in Spanje of Italië zijn niet het resultaat van politieke debatten, maar worden opgelegd door de financiële markten en rating agencies. Ongekozen technocraten vervangen regeringsleiders, en de nieuwe Europese regels zitten vol automatic austerity. Geen wonder dus dat mensen massaal andere vormen van actie en protest gaan kiezen dan de parlementaire weg. Maar dan komen ze van een koude kermis thuis en wacht ze taferelen waarvan ze gedacht hadden dat die bij de dictaturen van het verleden hoorden…

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: budget travel accommodation (cc)

Het doel van cultuursubsidies

OPINIE - Waarin de auteur wel enige sympathie op kon brengen voor Halbe Zijlstra en zijn bezuinigingen op de kunstsector, en pleit voor een betere bedrijfsvoering in kunstinstellingen.

Subsidiëring van de culturele sector brengt risico’s met zich mee. Ik heb al eens verteld dat ik de indruk had dat er voor de podiumkunsten twee gevaren dreigden. Ten eerste worden commerciële producties uit de markt gedrukt (zelfs Joop van den Ende kon het niet bolwerken in een veld waar de meeste gezelschappen hun kosten kunnen doorschuiven). Ten tweede worden de producties zó gemaakt dat ze een goede indruk maken op een subsidiecommissie, en dat wil niet per se zeggen dat u en ik er plezier aan beleven.

Ik heb ook eens gewezen op een incident, een tijdje geleden, dat ik een zaal huurde van een gesubsidieerde culturele instelling, en almaar de nota niet kreeg toegestuurd, zelfs niet nadat ik expliciet en meer dan eens had aangedrongen. Men was domweg niet geïnteresseerd in een gezonde exploitatie.

Nieuw logo

Ik had daarom wel enige sympathie voor de beslissing van Halbe Zijlstra om het mes in de subsidies te zetten. Er is verspilling en ik ben er niet zeker van dat subsidie werkelijk leidt tot een gevarieerd cultureel leven. Een andere vraag is hoe die bezuinigingen moesten vallen. Ik zou zelf hebben gewild dat organisaties die niet streven naar een normale bedrijfsvoering, de meeste subsidie kwijtraken. Dat is echter evident niet gebeurd. Het Rijksmuseum verspilt bijvoorbeeld momenteel een hoop geld aan een nieuw logo. Ik wil, als dit najaar de definitieve bezuinigingen op de musea worden vastgesteld, directeur Wim Pijbes niet horen jeremiëren dat hij nou een Vermeer moet verkopen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende