Geldverschuiving

Net voor de start van het World Economic Forum in Davos, waar dik honderd regeringsleiders en ruim duizend hoofden van internationale bedrijven de wereldeconomie bespreken, bracht Oxfam een rapport uit: het jaarlijkse overzicht hoe de verdeling van rijkdommen tussen landen en mensen zich ontwikkelt, zeg maar Oxfams kritische versie van The State of the World Union. Net als vorig jaar zijn de cijfers schokkend. Afgelopen jaar kwamen er 165 miljardairs bij. Het vermogen van alle miljardairs ter wereld tezamen groeide met 12 procent, omgerekend liefst 2,5 miljard dollar per dag. Het totale bezit van de armste helft van de wereldbevolking daalde intussen 11 procent. Kort gezegd: de superrijken kregen er nog meer geld bij dan de allerarmsten verloren. Nog korter: de kloof tussen arm en rijk verdiept zich fors. Terecht stelt Oxfam in zijn rapport, ‘Public Good or Private Wealth’, dat deze groeiende kloof tussen arm en rijk de strijd tegen armoede ondermijnt en zelfs vaak teniet doet. Deze almaar schever wordende verdeling schaadt werkelijk alle economieën en is wereldwijd een belangrijke motor voor publieke woede, maatschappelijke onrust en sociale wanhoop.

Hoe de rijken rijker worden

Tja. Zo worden de rijken rijker, terwijl de rest achterblijft:

 

,,Sinds de eeuwwisseling is het bruto binnenlands product in Nederland met 12 procent gegroeid. Het besteedbaar inkomen van de gemiddelde Nederlander is echter met 3 procent gedaald.”

Van iedere euro die er verdiend wordt, gaat inmiddels nog maar 73 cent naar de werknemer. In 2013 was dat nog 78 cent. Het bedrijfsleven en aandeelhouders worden steeds machtiger en trekken daardoor een groter deel van de koek naar zich toe. Die trend doet zich wereldwijd voor.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Jeffery Wong (cc)

Vermogensbelasting is te laag

Belasting op vermogen is diefstal, concludeert de advocaat-generaal in een manoeuvre waarbij Piketty zich in zijn graf zou omdraaien als hij niet nog springlevend was. Wanneer de overheid ervoor zorgt dat je vermogen slinkt, is dat in strijd met de rechten van de mens. De advocaat-generaal moedigt gedupeerden aan om juridische actie te ondernemen, zodat ze hun vermogen weer kunnen aanzuiveren.

De heffing gaat uit van vier procent rendement per jaar, waarover dan dertig procent vermogensbelasting geheven wordt. Effectief betaal je dus 1,2 procent. Drie miljoen mensen betalen in totaal circa vier miljard euro. En dat is gek.

Als vier miljard 1,2 procent is, dan is het vermogen waarover geheven wordt zo’n 333 miljard euro. Drie miljoen burgers maal een belastingvrije voet van 21.330 euro is 64 miljard euro. Dus is er in totaal zo’n 400 miljard euro aan vermogen in beeld bij de fiscus. Maar alleen al aan vrij besteedbaar spaargeld hebben Nederlanders dik 300 miljard op de bank staan. Daar zit ook het geld bij van die miljoenen Nederlanders die niet genoeg hebben om vermogensbelasting te moeten betalen. De onderste helft heeft zelfs een negatief vermogen. Het leeuwendeel van dat spaargeld zit bij de rijkste Nederlanders.

Foto: Karin Dirkx (cc)

Het nieuwe delen

COLUMN - In reactie op de veranderende economie en de afkalvende verzorgingsstaat ontstaan er allerlei nieuwe initiatieven. Ze zijn gebaseerd op delen en samenwerking. Er worden andere manieren verzonnen om met bezit om te gaan. Slimme bedrijven helpen mensen om auto’s te delen, buurtbewoners delen hun gereedschap zodat niet iedereen zelf klopboor hoeft aan te schaffen. Kleine zelfstandigen vormen in groepjes hun eigen arbeidsongeschiktheidsfonds. Websites die de onderlinge ruil van diensten en spullen tussen mensen bevorderen, schieten overal wortel.

Zulke samenwerkingen zijn inventief, slim, kleinschalig, overzichtelijk, soms schattig, en vaak milieuvriendelijk. We moeten er ook vooral mee doorgaan.

Alleen helpt het zo weinig. Het is toch een beetje de manier waarop de middenklasse en hip Nederland hun wonden bekijken en dan besluiten om voortaan samen pleisters in te kopen.

Niet alleen omdat je, om in zo’n deelsysteem te worden opgenomen, eerst zelf iets moet hebben dat je kunt inleggen: gewilde spullen, een beetje geld, nuttige vaardigheden, gezochte kennis. Verslaafden, daklozen, vereenzaamde mensen, zieke mensen, arme mensen of slecht opgeleide mensen komen zo’n deelsysteem aanzienlijk minder makkelijk binnen dan een jong stel met twee rechterhanden en een straat vol leuke buren.

Juist daarom was de verzorgingsstaat zo’n geweldig idee: zonder aanziens des persoons kon je, indien nodig, een beroep doen op hulp of steun. Je hoefde niet mondig of slim te zijn noch over de juiste contacten te beschikken om woonbegeleiding, thuishulp of schuldhulpverlening te krijgen. Maar tegenwoordig moet je vaak praten als Brugman, of soms zelfs tegen de lokale gemeente procederen, om de zorg te krijgen die je nodig hebt. De nieuwe collectiefjes, hoe goedwillend en loffelijk ook, richten zich vooral op het organiseren van mondige mensen. De rest valt uiteindelijk in de schoot van de Voedselbank en het Leger des Heils.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: dany13 (cc)

Kunst op Zondag | WK Favela

In de marge van de wereldkampioenschappen voetbal zul je de komende weken het woordje ‘favela’ af en toe tegenkomen. Mooi woord. Het is de wat exotische benaming voor sloppenwijk.

Er wordt beweerd dat zo’n WK goed is voor Brazilië en dus ook goed voor de favelas. Het is maar gedeeltelijk waar en de bewoners van de sloppenwijken vrezen dat die waarheid niet langer duurt dan het WK zelf.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken geeft een negatief reisasdvies voor de favela’s, maar wie naar het WK reist moet zeker eens een Favela Tour doen en het Favela Museum bezoeken. De Braziliaanse sloppenwijken zijn immers meer dan geweld tussen drugsondernemers en politie en demonsterende favelabewoners.

Zeker, het is nog lang geen ‘Living together in paradise’. De Vietnamese kunstenaar Nguyen Manh Hung ziet een urbane toekomst in van sloppenhuisjes opgetrokken torens.

Dat doet denken aan Torre David in de Venezuelaaanse hoofdstad Caracas.

Een mislukt ontwikkelaarsproject dat door krakers werd bezet en nu te boek staat als een verticale favela.

Dat ging anders met de Abraham Lincoln toren in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia. De toren is nooit afgemaakt. Krakers uit een naburige favela werden er na een paar maanden uitgezet en verder gebeurde er niets. Met het project ‘Paraiso Ocupado’ willen de Nederlandse kunstenaars Wouter Osterholt en Elke Uitentuis geld inzamelen om de toren af te bouwen en appartementen op te kopen die aan de krakers kunnen worden teruggegeven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Forbes publiceert top 500 armste mensen

Elke week maakt GeenCommentaar ruimte voor een artikel van de satirische website de Speld! Nieuws zonder de ‘feitish’ van de reguliere media.

Rechts een van de runners up in  Darfur (foto:flickr/HelpAge)

Zakenblad Forbes heeft zijn nieuwe jaarlijkse lijst van armste aardbewoners gepubliceerd. Na de recente lijst met rijkste bewoners, waar de Mexicaanse mediamagnaat Slim verrassend bovenaan eindigde, was het volgens de redactie tijd voor ?de andere kant van het spectrum?. Op de lijst prijken 371 Sub-Saharaanse Afrikanen, 54 Oostaziaten, 72 Haïtianen, 2 dakloze Russen en een verwarde Belg. Op basis van ?zorgvuldig en grondig onderzoek en heldere criteria? is de lijst samengesteld, die volgens het tijdschrift ?een representatief beeld van armoede schetsen?. Dat bleek dit jaar met de mondiale gebeurtenissen geen sinecure, aldus Steve Forbes, hoofdredacteur van Forbes magazine.

?Het blijft natuurlijk appels met peren vergelijken. Het prijspeil in Haïti is het afgelopen jaar ruim onder dat van Guinee-Bissau gedaald. Met 4 cent kun je in een vluchtelingenkamp in Malawi alleen een bordje rijst krijgen, terwijl je er in Mongolië al een jakhalskoteletje kunt kopen. Dat maakt het journalistiek gezien moeilijk, maar ook uitdagend.? Doordat de prijs alleen aan volwassen kan worden uitgekeerd gaat hij dit jaar aan vele kinderen voorbij. Pho Nuk (7) uit Noord-Korea heeft er wel begrip voor. ?Op zo?n jonge leeftijd blijft bezit lastig te definiëren. Ik heb niets, en mijn familie ook niet. Maar bij veel westerse gezinnen is de tv en de computer ook eigenlijk gewoon van papa en mama. Dus wat dat betreft bezitten we allemaal weinig. Ik hoop in elk geval dat ik over 11 jaar als volwaardig lid kan meedoen.?

De nummer 1 is Kwame Mpufu uit Nyala, Darfur. Hij had al geruime tijd net als vele landgenoten vrijwel geen materieel bezit, maar toen hij vorige week ook zijn familie verloor kaapte hij de titel voor de neus van enkele landgenoten weg. Mpufu heeft het afgelopen jaar geleefd van een paar kilo rijst, geweld in van cholerabacteriën vergeven water uit een tien kilometer verderop gelegen put.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.