Begroting 2015: ruim €200 miljoen aan bezuinigingen op AIVD definitief verdwenen

Tussen april 2013 en september 2014 zitten maar zeventien maanden. Maar in die zeventien maanden is er in drie stappen maar liefst €200 miljoen aan bezuinigingen op de AIVD verdwenen uit de begroting voor de periode 2015 tot en met 2018. Een onderbelicht punt in al het rumoer rond Prinsjesdag dit jaar. Laten we bij het begin beginnen. In het voorjaar van 2013 moest minister Plasterk bekend maken dat ook de AIVD stevig moest bezuinigen. We hebben het toen even in historisch perspectief geplaatst. Vanaf dag één was er protest. We geven hier nog even het plaatje zoals het er toen uit zag:

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Waan van de dag

OM en AIVD hebben via Belastingdienst toegang tot gegevens die ze zelf niet mogen verzamelen

, door

Daarnaast gaat ook de Belastingdienst zelf ook heel ver bij het verzamelen van allerhande gegevens, zo meldt De Correspondent:

[…] een aantal recente voorvallen laat zien dat de Belastingdienst soms wel erg ver gaat in het bevredigen van de eigen informatiebehoefte. Waar een overheidsdienst als de politie aan zeer strenge regels is gebonden, kent de fiscus nauwelijks beperkingen in het verzamelen van informatie over burgers. Daarbij zoekt de Belastingdienst bovendien de grenzen van de wet op, of gaat daar zelfs overheen.

Uit onderzoek Lees hier meer over deze wettelijke achterdeur van De Correspondent blijkt daarnaast dat andere overheidsinstanties, zoals de AIVD, MIVD en het Openbaar Ministerie, toegang kunnen krijgen tot de goudmijn aan gegevens die bij de Belastingdienst ligt opgeslagen. Dat kan, zo blijkt uit ons onderzoek, via een wettelijke ‘achterdeur’, die hen in staat stelt om gegevens op te vragen die ze niet zelf mogen vorderen of minder lang mogen bewaren.

Het gaat daarbij niet alleen maar om de persoonsgegevens van miljoenen Nederlanders over werk-, loon- en banktransacties, maar ook over informatie over kentekens, beelden van kentekenregistraties, parkeergedrag en het OV-reizigersgedrag.

‘Deze achterdeur staat wagenwijd open’, zegt emeritus hoogleraar strafrecht Theo de Roos verbaasd wanneer ik hem de bevindingen voorleg. ‘Dit is heel bedenkelijk en een open uitnodiging voor andere overheidsinstanties. Een officier van justitie die niet meer dan een verdenking heeft van een strafbaar feit, kan al gegevens opvragen.’

‘Dat gaat inderdaad extreem ver,’ bevestigt ook Guido de Bont, hoogleraar Belastingrecht. ‘De politie heeft veel wettelijke beperkingen, maar het ligt gewoon allemaal bij de fiscus en geen haan die ernaar kraait. We hebben een monster gecreëerd.‘

Foto: Gerard Stolk (cc)

Maar helpt het snuffelen van de AIVD op sociale netwerken ook?

, door

ACHTERGROND - Er was een heel klein beetje ophef vorige week over het CTIVD rapport aangaande het bespioneren door de AIVD van mensen op sociale media. De AIVD had namelijk niet helemaal de wettelijke regels gevolgd. Halfslachtige excuses en verbetermaatregelen door de minister en het verhaal verdwijnt naar de achtergrond.

Alweer.

De essentie gaat wederom aan menigeen voorbij.

De vraag is niet of de AIVD wel op deze manier de privacy van burgers mag schenden. De vraag is of het zinvol is.

De veronderstelling is namelijk dat het ‘helpt’. Dat met het in de gaten houden van tientallen (misschien wel duizenden) burgers op online fora daadwerkelijk aanslagen voorkomen worden. En dat een beetje privacy-inbreuk en af en toe een onschuldige burger lastig vallen te rechtvaardigen is. Ze noemen dit ook wel het proportionaliteitsbeginsel.

En ook in dit rapport staat niet wat al die inbreuken op de privacy nou echt opgeleverd hebben.

Het dichtst in de buurt komt deze zin:

Het ging hierbij om grotere webfora waarbij de te verwachten opbrengst in geen verhouding stond tot de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van die gebruikers van de webfora op wie lopende onderzoeken niet gericht waren.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Don’t believe the hype: jihadisme

, door

OPINIE - De voormalig chef van MI6 plaatst kanttekeningen bij de nervositeit van Westerse inlichtingendiensten aangaande jihadisten. Ze zijn vooral een probleem voor andere jihadisten. En ook over de aanpak zijn de meeste experts het wel eens. Eergisteren een interview met Peter Knoope, directeur van het ICCT die in het Radicalisation Awareness Network overlegt met geheim agenten, jongerenwerkers en familieleden en daar goede resultaten mee boekt.

Zowel de Britse geheim agent als zijn Nederlandse onderzoeker zijn het over een ding eens: de harde taal van politici werkt vaak averechts. Overtuigde ronselaars zijn er altijd, de twijfelaars hard aanpakken door bijvoorbeeld hun paspoorten in te nemen, drijft beide groepen wellicht in elkaars armen, stelt Knoope in het NRC.

En vaak is er geen ideologische keus – blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden. Een jihadistisch netwerk heeft voor immigranten gewoon hele praktische oplossingen voor hele praktische problemen. En: zingeving. Waar ook generaal Uhm op doelde toen hij een parallel trok tussen Syriëgangers en zijn zoon.

Hoe moeten we, gegeven al deze berichten, de vijfentwintig miljoen extra voor de AIVD nu begrijpen? Anders gezegd: hoe kunnen wij – pers, publiek, politiek – controleren dat die vijfentwintig miljoen het ook echt waard zijn? De bureaucraten ontwaken – wie een verband kan leggen tussen zijn dossier en jihadisten, krijgt er waarschijnlijk geld bijgeklust. Heel veel fantasie is daar niet voor nodig.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Waan van de dag

AIVD ging in de fout bij het elektronisch binnenharken van persoonsgegevens

, door

Nobody could have predicted:

Dat stelt toezichthouder Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) donderdag. ¨…*

“Deze onrechtmatigheden betreffen met name de motivering van het gebruik van bepaalde bevoegdheden (inzet agenten en hacken) en de verslaglegging van operaties. Daarnaast is het heimelijk binnenhalen van een aantal grotere algemene webfora disproportioneel.”

Foto: beeld: commons.wikimedia.org

Vrijbrief voor de NSA

, door

ACHTERGROND - De Washington Post publiceerde deze week een nieuw geheim document over de NSA afkomstig van klokkenluider Edward Snowden. Hieruit blijkt dat de Foreign Intelligence Surveillance Court, de rechtbank die aanvragen voor spionage moet toetsen, de NSA vrijbrief heeft gegeven om te spioneren in alle landen met uitzondering van Amerika’s meest naaste bondgenoten: het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Het gaat dan om het onderscheppen van zowel telefoon als e-mail van door de NSA zelf nader te bepalen doelen en hun Amerikaanse relaties, zoals mogelijk gemaakt door de FISA, de Foreign Intelligence Surveillance Act.  Niet alleen mag de NSA gegevens verzamelen over de buitenlandse regeringen op de lijst, ook internationale organisaties als de Wereldbank, de Europese Unie, het Internationaal Monetair Fonds en het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) mogen in de gaten worden gehouden. De toestemming van de speciale rechtbank wil nog niet zeggen dat de NSA er in alle landen gebruik van maakt. Het gaat er meer om dat er geen problemen ontstaan als het nodig is informatie te verzamelen, bijvoorbeeld in crisissituaties als er Amerikaanse burgers geëvacueerd zouden moeten worden. De toestemming van het speciale FISA-hof laat zien hoeveel ruimte de inlichtingendiensten in de VS krijgen en hoe weinig betekenis de wetten hebben die spionage moeten regelen, zegt Jameel Jaffer van de American Civil Liberties Union.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

Kort | 800.000 euro per terugkerende jihadstrijder

, door

Nederland in rep en roer. Nieuwe dreiging. AIVD spreekt van verhoogd dreigingsniveau. Waardoor? Door jihadstrijders. Vooral de terugkerende. Hoeveel zijn dat er dan? Dertig tot nu toe, van de 130 die richting het Midden-Oosten vertrokken.

En de AIVD moet bezuinigen. Dat kan natuurlijk niet. Want wie houdt ze dan in de gaten? Daar werd vorig jaar al over geklaagd. Dus toen al helft minder bezuinigen. En nu alle politieke partijen “cry wolf!” meeschreeuwen, heeft Plasterk nog 25 miljoen euro gevonden om de “pijn” te verzachten.

Rekent u even mee? Dat is 800.000 euro per terugkerende jihadstrijder. Vrij vertaald is dat vier AIVD’ers met ondersteunende middelen. Is dat niet een beetje overdreven? Vooral om het angstgevoel een beetje te verzachten?

Laat ik het nog botter stellen. Stel dat van die terugkerende jihadstrijders er twee daadwerkelijk een aanslag willen en kunnen plegen de komende twee jaar. Stel dat bij beide aanslagen zo’n 25 doden vallen. Dan zouden we dus een miljoen euro per voorkomen dode betalen. Zonder garantie overigens.

Woensdag is er een debat. Misschien dat er politici zijn die door het angstdenken heen durven te prikken (daar hebben we al last van sinds 2001) en kritische vragen durven te stellen. Zoals bijvoorbeeld: Als dit al zo inefficiënt gaat, welke andere, minder essentiële, onderdelen van de AIVD zijn dan net zo inefficiënt. Kunnen we daar het geld niet weghalen? En: kan de minister bij benadering aangeven hoeveel aanslagen er voorkomen gaan worden van dit geld? Etc….

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nog even over die bezuinigingen op de AIVD

, door

DATA - De AIVD klaagt dat ze het druk heeft en dat de bezuinigingen zwaar op de organisatie drukken. Daarom lukt het niet om goed alle jihadisten te volgen. Goed om dus even een update te geven over die bezuinigingen.

April vorig jaar stak er een storm op. Door het regeerakkoord zou het budget van de AIVD met ruim 70 miljoen euro (35%) gekort worden. Dat leek extreem, maar kwam toen al neer op hooguit acht jaar terug in het verleden gaan en nog steeds een verdubbeling ten opzichte van 2000.

Er kwam veel gemor. En een herfstakkoord. Eindconclusie, niet 70 miljoen er af, maar 35 miljoen. Voor inflatie gecorrigeerd ziet het er dan als volgt uit voor de AIVD.
aivd_1991_2018_475
In 2014 hoeft er dus nog niet eens bezuinigd te worden. En daarna rustig afbouwen. Hoe durf je dan dit te stellen:

De inlichtingendienst AIVD kan jihadisten in Nederland niet meer goed volgen door bezuinigingen…

En waarom stelde de journalist niet die kritische vraag?

Volgens mij is het eenvoudig. Ontsla de bovenste drie managementlagen van de AIVD. Bezuiniging gehaald en iedereen kan eindelijk ongestoord aan het werk en de jihadisten volgen.

Foto: Zennie Abraham (cc)

NSA leverde Nederland juridische bijstand

, door

Edward Snowden kreeg geen toestemming om zelf te komen getuigen in het Europees Parlement. Daarom beantwoordde hij schriftelijk vragen van de commissie die onderzoek deed naar de betrokkenheid van Europa bij de NSA-spionageaffaire.

Snowden schrijft in zijn brief aan het Europees Parlement allereerst dat de mass surveillance door de NSA en de bevriende inlichtingendiensten de wereld niet veiliger maakt. Integendeel. We lopen grotere risico’s omdat tijd en geld opgaan aan ineffectieve programma’s waarmee iedereen in de gaten wordt gehouden terwijl gerichte opsporing wordt verwaarloosd. De NSA kan geen enkel succes claimen met deze programma’s buiten de illegale overboeking  van een bedrag van 8500 dollar naar Somalië in 2007. De Afrikaanse terrorist die in 2009 met een bom in zijn onderbroek een vliegtuig wilde opblazen, maar gelukkig faalde,  werd ondanks waarschuwingen van zijn vader niet gespot. Datzelfde geldt voor de terroristen die een aanslag pleegden op de marathon vanBoston waarvoor ook gewaarschuwd was vanuit Rusland.

Een vraag van de voorzitter van de onderzoekscommisie, de Britse sociaaldemocraat Moraes, ging over de samenwerking tussen de NSA en de lidstaten van de Europese Unie.  Snowden’s antwoord is interessant gezien de aanbevelingen van de Nederlandse Commissie Dessens waarover de regering deze week haar oordeel zal geven. Volgens Snowden hebben de Amerikanen hun best gedaan voor de bevriende inlichtingendiensten uit te zoeken hoe zij, door gebruik te maken van mazen in de wet, zoveel mogelijk zouden kunnen bijdragen aan de massale verzameling van data. Daarvoor heeft de NSA een aparte afdeling, de Foreign Affairs Division (FAD), die legal guidance gaf aan landen als Zweden, Nederland en Nieuw-Zeeland, schrijft Snowden. Speciale aandacht was er daarbij voor het vermijden van “mogelijk schadelijke publieke debatten” over de reikwijdte van de operaties van de inlichtingendiensten. Die opzet is dan in elk geval niet gelukt, weten we nu.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nakaarten over de geheime diensten

, door

ANALYSE - Minister Plasterk zou wel degelijk de commissie-stiekem hebben geïnformeerd over de telefoondata, maar dat kan niet gelden als het informeren van de Kamer, zegt Wytze van der Woude.

Het leukste aan klaverjassen is misschien niet het spel zelf, maar het nakaarten. Alle slagen liggen open op tafel en de spelers hebben de mogelijkheid achteraf te reconstrueren wat goed en wat minder goed ging. Welke mogelijkheden tot ‘roem’ zijn onbenut gebleven? Had er wellicht een ‘pit’ (sommigen noemen het ‘mars’) ingezeten? Heeft iemand ‘verzaakt’? Het nakaarten rondom het Plasterk-debat over de 1,8 miljoen verzamelde ‘metadata’ wordt echter een beetje gemankeerd door het euvel dat ook na afloop niet alle kaarten op tafel liggen.

De verdediging van minister Plasterk tijdens het debat over de metadata was slim gekozen: een ruiterlijk excuus voor de voorbarige informatieverstrekking in de pers, gekoppeld aan een beroep op het belang van de staat als reden voor de onmogelijkheid de verkeerde informatie publiekelijk recht te zetten. Dat laatste had wat voeten in de aarde. Immers, als het wel mogelijk is verkeerde informatie over een onderwerp bekend te maken, waarom zou het dan onmogelijk zijn ten aanzien van hetzelfde onderwerp de juiste informatie te verschaffen? Dat mag politiek een lastige vraag zijn, staatsrechtelijk was het antwoord van de minister nog wel te billijken: de onjuiste informatie betrof mogelijke spionagehandelingen van de Amerikaanse overheid, terwijl de juiste informatie inzicht geeft in onze eigen spionagecapaciteit. Of anders geformuleerd: de onjuiste informatie betrof het belang van een andere staat, terwijl de juiste informatie het belang van onze eigen staat raakte. Art. 68 van de Grondwet verbiedt alleen het verstrekken van inlichtingen van deze laatste soort.

Vorige Volgende