Stilte

COLUMN - Terwijl ik dit schrijf zijn in de achtertuin van de achterburen twee tuiniers bezig. Een ervan heeft een motorzeis die voldoende lawaai maakt om de muziek in mijn kamer te overstemmen. Ik kan mijn koptelefoon opzetten, die het geluid wat dempt, maar dat is de oplossing niet. Het probleem met geluidsoverlast zit namelijk niet in de decibellen.

Het zijn, als ik het wel heb, twee problemen tegelijk. Eén ervan is dat je er geen invloed op hebt. Ik kan niets doen aan de tuiniers. Evenmin kan ik verhinderen dat Schiphol op regenachtige dagen vliegtuigen over Amsterdam laat binnenkomen. Ook kan ik niets uitrichten tegen gesprekken in de trein. Mensen aanspreken in de stiltecoupé is theoretisch mogelijk, maar het levert je meestal een gesprek op met een welbewust onbeschoft persoon. Mensen die in de stiltecoupé zitten te praten, weten namelijk doorgaans heel erg goed waar ze zijn en “elkaar aanspreken” – zoals de Nederlandse Spoorwegen ons adviseren – haalt niks uit. Dat beschavingsoffensief is mislukt.

Het tweede probleem ligt in het verlengde van het vorige. Het geluid waar je geen vat op hebt, is niet alleen niet af te zetten, het kan ook een confrontatie zijn met informatie die je niet wil hebben. Maandag in de trein moest ik meeluisteren naar een gesprek over de verlenging van een contract.

Nu zal ik het belang van het arbeidsrecht niet loochenen, maar ik ben er vrij zeker van dat als je mensen vraagt waaraan ze denken op hun sterfbed, ze waardevollere zaken weten te noemen dan arbeidsrecht. De simpele waarheid dat je leven prettiger wordt door je ook vóór je dood al bezig te houden met die waardevollere zaken, leek me echter aan mijn pratende medereizigers niet besteed. Ze hadden het kantoor geïnternaliseerd en namen het mee op weg naar huis, tot verdriet van hun medereizigers. Dat is probleem twee: de informatie die je wél wil hebben, zoals die in het boek dat je leest, wordt overschreeuwd door informatie die je niet wil hebben.

Ik vrees dat geluidsoverlast een steeds ernstiger probleem zal worden. Werk verplaatst zich namelijk. Eerst was het op het platteland. Na de Industriële Revolutie vond het plaats in de fabrieken. Met de opkomst van de postindustriële samenleving verplaatste het zich naar kantoren. En dankzij het internet verplaatst het werk zich nu naar uw huis. Dat betekent dat de aloude bouwverordeningen, waarin bijvoorbeeld stond dat heipalen niet voor half acht de grond in mochten worden gedreund, zullen moeten worden vervangen door scherpere maatregelen, die u in staat stellen in rust uw werk te doen.

Mutatis mutandis geldt hetzelfde voor de kantoorloze flexwerker die zit te werken in de trein. Die heeft stilte nodig en stoort zich mateloos aan het geklets van het kantoorpersoneel dat de trein alleen ziet als een vervoermiddel nadat het werk is gedaan. Er zijn steeds meer kantoorlozen en die  willen dat de NS hun regels eindelijk eens gaan handhaven.

Wat ik maar zeggen wil: de arbeidsmarkt verandert en als het komende kabinet het beste voor heeft met de toekomst van Nederland, zoekt het wegen om wat meer stilte te garanderen. Stilte is welbegrepen economisch eigenbelang.