serie

Vaste Gasten

Net als je even inkakt, prikken onze Vaste Gasten je weer wakker met hun scherpe pen.


Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Polarisatie

COLUMN - Afgelopen woensdag, één uur. Ik zit in een café, te vroeg voor een afspraak. Om de tijd te doden kijk ik op mijn telefoon of er nieuws is. Dat is er inderdaad: een aanslag op het kantoor van Charlie Hebdo. Twee of drie daders, minimaal tien doden. Ik kan de reacties al uittekenen. Opiniemakers die zeggen dat de islam nu toch écht haar ware gezicht liet zien. Wilders met Kamervragen. Ingezondenbrievenschrijvers die eisen dat Europese moslims zich van dit geweld distantiëren. Verdedigers van het vrije woord die, alvorens hun eigenlijke punt te maken, nog even zeggen dat zij zelf de cartoons smakeloos achtten, want het mag tenslotte niet lijken dat zij al die grappen over anale verkrachtingen werkelijk leuk vinden. En tot slot: gelovigen die beargumenteren dat dit geweld niet representatief is voor de islam, met Korancitaten om te bewijzen dat de islam vrede is. Allemaal voorspelbaar.

Toen ik ’s avonds thuis kwam, heb ik geprobeerd te schrijven, maar het lukte niet. Ik wilde erop wijzen dat fundamentalisten en anti-islamisten het er doorgaans over eens zijn dat de letterlijkste interpretaties de juiste zijn, en dat ik vreesde dat de redelijke meerderheid, de mensen die hun eigen plan trekken en niet houden van scherpslijperij, tussen radicale moslims en anti-islamisten in het gedrang zou komen. Het moest geen “zij tegen wij” worden, zoals gebeurde na de aanslag op de Twin Towers en na de moorden op Fortuyn en Van Gogh. Op donderdag schreef ik dat stukje alsnog, maar toen ik het later die dag zag doorgeplaatst naar Sargasso, had ik het gevoel dat het al achterhaald was.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Allah is een lul

COLUMN - Waarin Klokwerk nog niet overtuigd is van een lul als oppergod.

“Je hoeft zeker niet na te denken over je onderwerp morgen? Wat ga je erover zeggen?”

De vriend die dit gisteren aan mij vroeg is cartoonist, en woont in Frankrijk. Dus van hem snapte ik die vraag wel. Ook snapte ik zijn verbazing toen ik zei dat ik overwoog om ‘er’ misschien wel helemaal niks over te zeggen. De reden? Terrorisme is een schreeuw om aandacht. Ik heb geen zin ze die aandacht te geven.

Maar, pareerde de vriend, het probleem daarmee is dat het niet opvalt. Met al dat mediageweld van de laatste dagen scheelt het daarbij natuurlijk niets als jij in je eentje die terroristen gaat zitten doodzwijgen.

Dat is inderdaad een paradox. Sowieso stuit ik slechts op paradoxen als ik nadenk over zoiets als moslimterrorisme.

Het geloof in een opperwezen, dat én oppermachtig én alwetend is, maar toch ontevreden en wraakzuchtig? Het komt nogal tegenstrijdig over.

Een probleem met alle oudtestamentische godsdiensten overigens. De eerste Christenen kenden een stroming, de Gnosis, die dit oploste door te stellen dat de Vader van Jezus nooit dezelfde kon zijn als die lul van dat oude testament. Zij predikten vergeving en zelfonderzoek, in plaats van onderwerping aan wetten en het volgen van een autoriteit.

Foto: daisy.images (cc)

Uit de jeugdzorg | John

COLUMN - Oersterk was hij. Nog maar elf, maar minstens zo groot als ik. Door zijn verleden zat hij vol frustraties. Zijn moeder had borderline. De ene keer stootte ze hem af, de andere keer wilde ze hem fijnknuffelen. Om vervolgens weer boos te worden als John dat niet wilde.

Drie keer wees ze iemand aan als Johns vader. Maar drie keer gaf ze later toe dat het toch niet om zijn vader ging. Nadat zijn moeder opgenomen was in een psychiatrische inrichting, ging John naar een crisispleeggezin. Om vervolgens in mijn groep te belanden, omdat er geen blijvend pleeggezin was voor een jongen van zijn leeftijd.

Keer op keer afgewezen, duldde John niemand in zijn buurt.

Zijn passie was rugby. Hij telde de dagen af tot de volgende training. Ook daar kenden ze zijn kracht. Zijn reputatie ging hem soms vooruit. Ik herinner me nog een wedstrijd waarbij een tegenstander al uit voorzorg opzij sprong toen hij zag dat het John was die met de bal aan kwam rennen.

In de groep was het over het algemeen een lieve, rustige jongen. Maar soms kwamen zijn frustraties naar boven en dan vlogen de stoelen door de kamer.

Foto: daisy.images (cc)

Liefdadigheid: gruwel of gouden kans?

COLUMN - Zoals elk jaar zijn we de afgelopen kerstvakantie bestookt met aanvragen van goede doelen. Het glazen huis is een illustratie van de moeite die liefdadigheidsinstellingen in deze periode doen om de aandacht trekken. De ontvangers van onze donaties zijn er hopelijk bij gebaat, maar hoe zit het met de donoren zelf? Zijn we blij met de mogelijkheid iets goeds te doen, of ergeren we ons groen en geel aan de bedelarij? En welke emotie wint er over het geheel genomen?

Psychologen hebben weten al lange tijd dat iets voor anderen doen mensen een goed gevoel kunnen geven. Zo zijn bijvoorbeeld mensen die vrijwilligerswerk doen tevredener en gezonder.

Dit verband is bovendien (gedeeltelijk) causaal, zoals de auteurs van een artikel gepubliceerd in 2008 in het blad Science, laten zien. De onderzoekers gaven proefpersonen geld dat ze moesten besteden aan ofwel een cadeau voor zichzelf ofwel voor een ander. De mensen die de opdracht kregen een cadeau voor een ander te kopen rapporteerden aan het eind van de dag hogere scores voor geluk (“happiness”) dan degenen die voor zichzelf iets gekocht hadden.

Dit resultaat betekent echter nog niet dat de mogelijkheid tot doneren tot een algemene emotionele vooruitgang leidt. Een deel van de gevers doneert misschien alleen omdat ‘het moet’. En hoe zit het met degenen die niet doneren? Misschien dat hun ergernis of schuldgevoel de positieve gevoelens van de donateurs meer dan compenseren.

Foto: daisy.images (cc)

Een bal op TV | Wat is politiek eigenlijk?

COLUMN - Bewegend behang en kauwgum voor het oog: de TV bood maar weinig tijdens de feestdagen. Maar dat wil niet zeggen dat er helemaal niks aan was. Wel aardig: de vergelijking tussen Freek en Youp. Youp van ’t Hek wordt steeds beter naarmate hij zich minder overschreeuwt. Wat moet je zeggen over de ramp met MH17? Het is onbespreekbaar nieuws. Maar Youp verzon een vriend met een ingelijste boarding pas; hij ging niet naar Parijs maar naar Amsterdam. De vlucht naar Parijs stortte neer, ergens in de jaren negentig.

Zijn familie zat in zak en as, toen hij in Amsterdam arriveerde, want onheilsboodschappen hebben de snelheid van het licht. Waarom? Hij wilde niet naar een vervelende vergadering in Parijs. Omdat hij er niet was, werd hij ontslagen. Als ik wel het vliegtuig had genomen naar Parijs, was ik er ook niet geweest. Maakt niets uit, het gaat om het principe, vond de werkgever.

Op het vliegveld JFK had hij zijn plaats geruild met Dorothy, dolblij dat ze naar haar vriend Remy toe kon vliegen, met een verrassing ook nog; ze was zwanger. Dat die ruil het einde voor haar betekende en haar ongeboren kind en dat Remy ‘alleen op de wereld’ bleef, dat was ontregelend.

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Ster van Betlehem

COLUMN - Het zal wel in uw agenda voorgedrukt staan: op 6 januari is het ‘epifanie’. Dat is de antieke naam voor de verschijning van een godheid. In een christelijke context wordt dat doorgaans geassocieerd met de aanbidding van de pasgeboren Jezus door de wijzen uit het oosten. Zij hadden een ster gevolgd die, zoals de evangelist Matteüs het beschrijft, de geboorte van een koning der Joden aankondigde.

Giotto, De aanbidding der wijzen

Giotto, De aanbidding der wijzen

Er wordt al eeuwen gespeculeerd wat dat hemelteken kan zijn geweest. Giotto, die in 1301 de komeet van Halley had gezien, schilderde een staartster in de Scrovegni-kapel; Johannes Kepler meende dat het een drievoudige samenstand was van de planeten Jupiter en Saturnus; in recentere tijden is geopperd dat het een supernova was. Even leek een oplossing in zicht, toen spijkerschriftspecialisten de Mesopotamische voortekencatalogus uitgaven, maar een hemelteken dat de sterrenwichelaars verplichtte af te reizen richting buitenland, zat er niet bij. Kortom, er is nooit een hemelteken gevonden dat werkelijk ‘past’. Een overzicht van de theorieën vindt u hier.

Dat overzicht is gemaakt door mijn vriend Jan Pieter, die er nooit een geheim van heeft gemaakt christen te zijn. Voor hem heeft de Bijbel een speciale status en hoewel hij zeker niet alles letterlijk neemt, gaat hij ervan uit dat er werkelijk iets aan de hemel te zien is geweest. Ik denk van niet, omdat Matteüs het betreffende gedeelte van zijn evangelie zó heeft geconstrueerd dat een reeks voorspellingen in vervulling gaat, waarvan de opvallendste is dat de ‘zoon van David’ afkomstig moet zijn uit Betlehem. Andere profetieën zijn dat geweeklaag zal klinken in Rama, dat God zijn zoon uit Egypte zal roepen en dat de komst van de messias gepaard zal gaan met de verschijning van een ster. Dit geldt als hét messiaanse motief bij uitstek.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Met de PVV als schild

COLUMN - De PVV verkoopt zich als een anti-establishmentbeweging, maar houdt in praktijk het establishment juist stevig in het zadel.

Wat mij blijft verbazen, is de angst dat ‘de Islam’ de zaken hier over zal nemen. Veel PVV’ers geloven dat echt. Terwijl er niets is dat daarop wijst.

Natuurlijk, er is een grote groep moslims in Nederland. Maar de afgelopen tien jaar kwam er in Nederland netto geen moslim meer bij. En zelfs in een ‘verislamiseerde’ stad als Amsterdam is de moslimteller al een decennium lang gestokt op een schamele 12 procent.

Islamitische partijen zijn in de gemeenteraden nauwelijks vertegenwoordigd, en in de landelijke politiek zijn ze non-existent. Internationaal terrorisme? De kans om door de bliksem getroffen te worden is hier zelfs nog vele malen groter dan slachtoffer te worden van een aanslag. De politieke Islam heeft kortom nog heel wat te doen heeft wil ze hier echt een factor van belang zijn.

Ik zal zeker niet ontkennen dat de Islam nare uitwassen heeft. Maar iedere ezel kan zien dat voor zover moslims er al op uit zouden zijn ons te onderwerpen, het ze daarvoor aan alle middelen ontbreekt.

Zorgvuldig wordt de mensen echter een angstcomplex aangepraat. Waarom? Wat is toch de reden voor een partij als de PVV?

Foto: daisy.images (cc)

Vijf lekkere voornemens

COLUMN - Deze column gaat niet over waarom we onze goede voornemens niet nakomen. We weten nu wel dat we hopeloos irrationeel zijn – voornemens zijn gedoemd te mislukken, omdat ons ideale toekomstige zelf elke dag strijd moet voeren met onze dagelijkse gewoontes. Hieronder dus geen obligate tips als ‘wees specifiek, definieer kleine stappen, committeer jezelf aan je doel door het op Facebook aan te kondigen’; dit stuk biedt inspiratie aan de bikkelhard irrationele persoon, die niet eens weet wat hij moet zeggen als er vanavond gevraagd wordt wat zijn goede voornemen voor 2015 is.

Het zijn voornemens die direct lekker zijn om uit te voeren. Menselijk en haalbaar, zelfs als je een kater hebt.

  • Slaap meer. Slapen is goed voor je wilskracht en je aandachtsspanne. Beide kunnen opraken als je er teveel van vraagt, waardoor je steeds korter vooruit kunt denken en steeds langzamer werkt. Zo kom je in een vicieuze cirkel en houd je steeds minder tijd over om te slapen.
  • Neem lekker veel kleine risico’s. We voelen tegenzin om een verlies te riskeren, zelfs als het maar een klein verlies is, maar die tegenzin weerhoudt ons van leuke grote meevallers. Dus sluit geen kleine verzekeringetjes meer af voor je telefoon; neem een groot, maar betaalbaar eigen risico in je zorgverzekering en zet het bespaarde geld op een rekening. Waag veel kleine poginkjes tot iets nieuws, ga naar een rare bijeenkomst of kook eens iets anders. Het kost weinig, levert heel vaak niets op, maar kan soms heel goed uitpakken.
  • Foto: daisy.images (cc)

    Een bal op TV | Verleidingen

    COLUMN - Waarom zijn mensen nooit tevreden? Zijn wij zo slecht, altijd zoekend naar meer? Het waren mooie moralistische vragen voor de avond van Tweede Kerstdag. Jort Kelder, radde prater over het milieu dat in de PC Hooftstraat koopt wat het niet nodig heeft, ging met lichte tred op zoek naar de verleidingen in het zakenleven.

    Model stond de vastgoedfraude van Bouwfonds. De hoofdpersonen waren verhinderd, omdat zij lange tijd logeren bij Justitie, maar de acteurs van Vlijm en Vijs vervingen hen overtuigend. Vooral Pierre Bokma schitterde als malicieus adviseur en profeet. De combinatie van toneelfragmenten en gesprekken met genodigden op de tribune werkte uitstekend.

    Waarom ga je voor 100 miljoen, als je maar 10 miljoen met vrolijkheid kunt uitgeven? De oud-rechter op de tribune begreep het niet, waarom zou je? Maar u kunt, moet en mag niet kruipen in het hoofd van de ondernemer, zei Eric de Vlieger, oud-ondernemer, want het ondernemen gaat nu eenmaal over meer en groter.

    Ik dacht: zo is het, het doel en middel doen op wonderlijke wijze haasje over. Waarvoor is die 90 miljoen dan die over is, nadat je pret had van die 10 miljoen?

    Geld is een drug, zei de psychiater. Je verlangt er naar en hebt er steeds meer van nodig.

    Foto: daisy.images (cc)

    Post-atheïst | Tempelberg

    COLUMN - In 70 n.Chr. verwoestten de Romeinen de Tempel in Jeruzalem, de plaats waar joden al eeuwenlang de offers brachten waarmee ze de Verbondsrelatie met God onderhielden. De herbouw van de Tempel is sindsdien een utopie gebleken, al heeft de Romeinse keizer Julianus er ooit toestemming voor verleend. Zijn opvolger draaide het terug en sindsdien is er weinig van het project vernomen.

    Nadat de Arabieren Palestina hadden veroverd, bouwden ze de Rotskoepel. Omdat ze het tempelterras beschouwen als de plaats waarvandaan Mohammed zijn reis naar de hemel heeft gemaakt en daarom de Haram al-Sharif, zoals moslims de Tempelberg noemen, beschouwen als heilige plek, wordt het gebied bestuurd door Jordanië. De Israëlische premier Netanyahu heeft zijn buurland verzekerd geen plannen te hebben daarin verandering te brengen.

    Hij was tot die uitspraak gedwongen omdat hij zich moest distantiëren van het Temple Institute, dat de Tempel wil herbouwen. De Volkskrant wijdde er afgelopen zaterdag een artikel aan, maar de problemen zijn al ouder. De Palestijnen zijn er namelijk niet gerust op dat het Temple Institute een marginale organisatie blijft. De kwakhistorische theorie dat de joodse Tempel op een andere plaats heeft gestaan, geniet in de islamitische wereld een even onterechte als begrijpelijke populariteit.

    Foto: daisy.images (cc)

    Anders nog iets? | Geniet van je goede voornemen(s)!

    COLUMN - Het zijn de dooddoeners onder de goedbedoelde goede voornemens. Elk jaar weer hetzelfde rijtje zouteloze en standaard ‘goede’ voornemens. Iedereen stopt met roken, drinken en slecht eten. En iedereen gaat meer sporten, opruimen in huis en contacten onderhouden. Het zijn de alom bekende, meestal van negativiteit doordrenkte, voornemens die men zich rond de jaarwisseling elk jaar weer ten doel stelt. Miljoenen Nederlanders zullen zich ook in 2015 weer gaan voornemen om deze uitgemolken, oude en slechte gewoontes wéér aan te pakken. Maar dit jaar dan wél met succes! Net zoals in 2014. En 2013. En…

    Wat is het toch mooi. Op oudjaarsavond om twaalf uur is heel Nederland, en de rest van de wereld waar het op hetzelfde moment ook twaalf uur is, voor even één. Niemand ontkomt aan het moment waarop we een oud jaar verruilen voor een nieuw jaar. Of we willen of niet. In veruit de meeste huishoudens staat de tv aan met daarop ‘de klok’. In horecagelegenheden en op straat wordt er luidkeels afgeteld van tien naar nul, voorafgaand aan hét moment. Er klinkt gejuich en even is overal en bij iedereen de ontlading voelbaar van de lichtelijk opgevoerde spanning rondom dit moment. Het moment dat eens in de driehonderdvijfenzestig dagen plaatsvindt. Het moment van loslaten en verlaten. Maar ook van aanpakken en ervoor gaan. Als bewijs hiervan, wordt er voor miljoenen euro’s aan vuurwerk de lucht in geknald. We zullen weten dat het menens is. Iedereen is het erover eens: ook 2015 gaat (weer) een topjaar worden! Tenminste, dat is ieders voornemen.

    Foto: daisy.images (cc)

    Politiek Kwartier | Fiscaliseer de zorgpremie

    COLUMN - Schaf de zorgpremie af, en regel dat volledig via de belastingen. Tijd om slimmer te gaan bezuinigen op de zorg.

    In de hele discussie over het nieuwe belastingstelsel is er nog niet één partij die heeft verzonnen de zorgpremie te fiscaliseren. Een hele teleurstelling, want er valt zoveel mee te winnen.

    De PvdA was zo dichtbij. Het inkomensafhankelijk maken van de zorgpremie stond nog bijna in het regeerakkoord. Vanaf daar was het een kleine stap geweest. Dat dit plan werd afgeblazen was overigens maar goed ook, want ook voor “linkse” mensen zaten er genoeg bezwaren aan. Het inkomensafhankelijk maken van de zorgpremie zou een hele administratie hebben gevergd, en de zorgverzekeraars inzage te geven in de loongegevens van al hun klanten lijkt me alles behalve wenselijk.

    Maar inkomensafhankelijk of niet, beide had met het grootste gemak geregeld kunnen worden door de zorgpremie volledig op te brengen via de belastingen. In plaats van meer administratie zou er juist minder administratie hoeven plaatsvinden. Niet alleen zouden de mensen de zorgpremie niet meer zelf hoeven betalen, ook zou het hele circus rond de zorgtoeslag afgeschaft kunnen worden.

    Een flinke beperking van fraudemogelijkheden. Daarbij zou er een groot probleem met betalingen verdwijnen. Bij Zilveren Kruis en VGZ alleen al zijn er samen een half miljoen mensen met een betalingsregeling voor hun premie. Als we ervan uitgaan dat de verhoudingen in de portefeuilles niet veel veranderen betekent dit dat meer dan één miljoen Nederlanders inmiddels problemen heeft met het betalen van zijn zorgpremie. En dit aantal is snel stijgende, terwijl problematische schulden toch al een groeiend probleem is in onze samenleving: met de overheid als één van de grote veroorzakers daarvan.

    Vorige Volgende