Kunst op zondag Archives - Pagina 8 van 56

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Watou kunstenfestival 2022

14 augustus 2022 , 08:00 , door M&M

VERSLAG - Het is zondagmiddag 17 juli en het is boven de dertig graden. We bevinden ons enkele kilometers buiten Watou. Daar, te midden van de weilanden, mais- en hoppevelden is er geen schaduw en brandt de zon acht uur per dag op de kunstenaar Mikes Poppe die daar als een soort boetedoening een beeld achter zich aansleept. Elke dag weer hetzelfde parcours, elke dag weer acht uur lang onder de brandende zon loopt Mikes Poppe daar zijn achtjes, en dat beeld wordt met het uur zwaarder natuurlijk, maar de kunstenaar sleept het beeld het oneindigheidssymbool door. Elke bocht, keer op keer weer. Het spoor is inmiddels al uitgesleten. En het beeld van meer dan 60 kilo, een replica van Michelangelo’s Stervende Slaaf, werkt niet echt mee. Dit is zwaar, dit is gekkenwerk, dit moet een grap zijn, wie bedenkt zoiets, dit is kunst.

Mikes Poppe is helemaal in het zwart gekleed, inclusief hoed. Om zijn schouders draagt hij een juk met daaraan vier metalen kettingen. Daar zit dat beeld aan vast. Poppe loopt vier, vijf, zes stappen en stopt dan even. Dan volgen er weer zes stappen. Fascinerend. En dat acht uur per dag. De route die Mike en het beeld hebben afgelegd is al ingesleten in het weiland. Ik had geen idee waar ik naar zat te kijken, maar ik zat op het puntje van mijn strobaal.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Hoketus

7 augustus 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Ruim een jaar geleden overleed een van Nederlands grootste componisten: Louis Andriessen. Opdat we niet vergeten vandaag een van zijn vroegere werken: ‘Hoketus’.

Het stuk werd gecomponeerd voor een groep studenten van het Haags Conservatorium en voor het eerst uitgevoerd in de serie mei-concerten (31 mei 1976). De groep is blijven bestaan als het ensemble Hoketus. Tien jaar later hief de groep zich op.

Het was ‘een soort popgroep die de verkeerde noten speelt’, zo werd Cees van Zeeland (een van de Hoketusleden) geciteerd in dit artikel (10 september 1986) dat Frits van der Waa voor het afscheidsconcert schreef in De Groene.

Hoketus is een muzikale techniek, toegepast in middeleeuwse motetten (meerstemmige zangstukken) waarin sommige stukjes door twee stemmen om-en-om werden gezongen.

In dit notenvoorbeeld aangegeven met rode lijntjes. In maat 2 wordt de noot a in de bovenste stem, gevolgd door dezelfde noot in de stem daaronder. In maat 3 idem met de noot g. In maat 6 wordt de laatste noot (de a) opgevolgd door de eerste noot a in maat 7. (notenvoorbeeld overgenomen van Wikipedia).

Verder komt de techniek voor bij sommige traditionele volksmuziek uit Afrika en kennen we het van Zuid-Amerikaanse panfluitmuziek. In de intro van Herbie Hancock’s ‘Watermelon Man’ (1974) wisselt de zangstem af met een panfluit.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag de tuin in met Barbara Hepworth

31 juli 2022 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

REPORTAGE - Als de zomerse temperatuur gaat stijgen is een museumbezoek altijd een frisse tip. Voor deze zomerse editie van Kunst op Zondag viel mijn oog op de tuin van het Rijksmuseum. Na Louise Bourgeois (1911-2010) zijn de tuinen van het Rijks nu het domein van de Engelse beeldhouwer Barbara Hepworth (1903-1975). Uit haar rijke oeuvre zijn negen sculpturen geselecteerd die nog nooit samen te zien waren. Gast-curator van de eerste solo tentoonstelling van Hepworth in ons land is Sophie Bowness, kleindochter van de beeldhouwer.

Barbara Hepworth met Curved Form in tuin Trewyn St. Ives © foto Ida Kar (1961) © Collectie Nat. Portrait Gallery London

Barbara Hepworth met Curved Form in tuin Trewyn St. Ives © foto Ida Kar (1961) © Collectie Natinal Portrait Gallery, London.

Hepworth’s leven in een notedop

Er zijn veel boeken gepubliceerd over het leven, het werk èn de vernieuwingsdrang van Barbara Hepworth (Wakefield 1903-1975) geschreven. Na de middelbare school in Yorkshire begint ze in 1920-1921 aan de Leeds School of Art en studeert ze aansluitend aan de Royal College of Art in Londen (1921-1924). Hier is Henry Moore een van haar medestudenten. Het plan is dat Hepworth in 1924 de ‘runner-up’ wordt van John Skeaping (1901-1980) voor de Prix de Rome. Maar ze kiest voor de West Riding Travel Scholarship in Florence.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag stoeit met de muzen

24 juli 2022 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

VERSLAG - In de bossen van het Friese Oranjewoud ligt Museum Belvédère. In de ‘zomer van Jeanne’ staan hier de Parijse jaren van Jeanne Bieruma Oosting centraal. Kunst op Zondag bezocht ‘stoeien met de muzen’ en stond oog in oog met de serie Chairs uit 1931. Een serie litho’s die alleen in 1934 in ons land te zien was en toen als vrouw onvriendelijk werd beoordeeld. Deze zomer zijn de musea in Nederland klaar voor het hele oeuvre van Oosting. Tot en met 21 augustus 2022 kun je zelf stoeien met de muzen in het paradys.

Jeanne Oosting - Zaalimpressie -Stoeien met de muzen- in Oranjewoud © foto Wilma_Lankhorst

Zaalimpressie, Stoeien met de muzen © Jeanne Bieruma Oosting © foto Wilma Lankhorst.

Zomer van Jeanne

2022 is de zomer van schilder Jeanne Bieruma Oosting (1898-1994). Biograaf Jolande Withuis gaf met haar biografie van de kunstenaar het startsein voor een museale zomer voor deze vergeten schilder. Tijdens haar lange leven vond de ene criticus Oosting’s werk te mannelijk, de andere jury beoordeelde het juist typisch vrouwelijk. Oosting had zelf lak aan dit soort typeringen. Zij ging gewoon haar gang, ze schilderde bijna haar hele leven omdat ze niet anders kon én niet anders wilde. Haar Parijse werk (1929-1940) is heel koel in ons land ontvangen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Tanden van de rijstplant

17 juli 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

“Discussies hebben (…) is één ding, maar (…) intimideren door misdaden te plegen gaat alle perken te buiten….”

Wat? Weer een actie van radicale boeren? Of koffiedrinkende complotdenkers? Nee, deze keer reageert Christian Geselle, de burgemeester van Kassel, op acties gericht tegen Documenta 15, dat van antisemitisme wordt beschuldigd.

Al voor de opening (18 juni) lag de belangrijkste kunstmanifestatie ter wereld onder vuur. In januari maakte het ‘Verbond tegen antisemitisme Kassel’ (BGA-Kassel, Bündnis gegen Antisemitismus Kassel) bezwaar tegen de deelname van een Palestijns kunstcollectief. BGA-Kassel voert als motto “Er bestaat geen antizionisme zonder antisemitisme”.

In april werd een tentoonstellingsruimte beplakt met stickers met teksten als “Vrijheid, niet de islam! Geen compromis met barbaarsheid! Vecht consequent tegen de islam!”. In mei werd ingebroken in het pand waar voorbereidingen voor het Palestijns kunstcollectief gaande waren. De ruimte werd bespoten met cryptische teksten als ‘187’ en ‘Peralta’.

Onveilig gevoel

Dat ‘187’ is een verwijzing naar een wet uit Californië betreffende moord. ‘Peralta’ verwijst naar de extreemrechtse Baskische activist Isabel Medina Peralta, die in 2021 nog deelnam aan een training bij de Duitse neonazi groep ‘Der III Weg’.
Dat werd als bedreigend ervaren, waarop de Kasselse burgmeester met de reactie kwam waar we dit artikel mee begonnen (bron).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Mijn wetenschapsgedicht

10 juli 2022 , 08:00 , door M&M

Mijn moeder somt als ze in de file staat, of de slaap
niet vatten kan, de cijfers van Pi op, die achter de komma.
Dan kijkt ze tot hoever ze dit keer komen zal.
Pi heeft geen eind, dus dan gaat ze: 3,14159 2653…

Van mijn broer krijg ik een mail waarin hij wenst
dat iedereen in goede gezondheid verkeerd.
Ik heb hem nog niet discreet kunnen zeggen
dat dat verkeert is, als hij begrijpt wat ik bedoel.

Bij handvaardigheid op school wilde mijn zus
van houten balkjes de oneindige, onmogelijke
Driehoek van Escher namaken. Het boek met de
tekening had zij voor zich op de werkbank gezet.

En mijn vriend Erik, stak zijn hand op in de klas
toen de basen en de zuren werden behandeld.
‘De zuurgraad wordt gemeten op de zuurgraadmeter,
okay, maar waarop meet men dan de basen?’

Maar mijn liefje die weet echt niets van wetenschap.
Gister zei ze nog: ‘Michiel, jij kunt naar de maan lopen.’

Op 27 oktober verleden jaar, stond er een oproep op Sargasso: Schrijf een gedicht dat de wetenschap als thema heeft. De Vereniging voor Wetenschapsjournalistiek en -communicatie bestaat 35 jaar, en ter gelegenheid van dat feit werd er een gedichtenwedstrijd uitgeschreven.
Het aantal inzendingen was hoog: 700 gedichten werden beoordeeld door de jury. Mijn gedicht kreeg niet de eerste of de tweede prijs, maar belandde wel in de dichtbundel met nog honderd anderen. Ik sta op bladzijde 101 van de (leuke en gevarieerde) bundel ‘En dat was kennis, zeg je dan.’ Joepie!

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Christian Jankowski

3 juli 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Omdat geschiedenis een absurde carrousel van herhalingen is, valt oud werk regelmatig te koppelen aan actualiteit. Bijvoorbeeld de video ‘De Jacht’, van Christian Jankowski.
Wat koppelt deze jacht (1992) dan aan het hedendaagse nieuws? De boerenprotesten natuurlijk! Zonder boeren geen eten, luidt immers de slogan? Dus hoe zou ons consumentisme er zonder boeren uitzien?

Janowaski’s jacht is een meerduidige performance. Het verwijst naar een stereotypisch manbeeld. “Ik ben een man, ik ben een jager”, klinkt het in het sarcastisch bedoelde manbeeld van Bots.
Tegelijkertijd verwijst het naar hoe de consument is vervreemd van de natuur en denkt dat alles uit de winkel komt. En om een nostalgische behoefte aan een vermeend oerinstinct te bevredigen, gaat de man dan jager spelen in de hedendaagse jungle: de supermarkt.

‘De Jacht’ is te zien in het HEM, een tot cultuurpaleis getransformeerde munitiefabriek in Zaandam. Daar loopt tot 25 september ‘Chapter 5IVE’. Aan de hand van werk van meer dan veertien kunstenaars komt ‘de spanning tussen platteland en stad, en de mens en natuur’ aan de orde. Hoe lang zal het nog duren vooraleer het geronk van tractormotoren vervangen zal zijn door het gezoem van datacenters?

Een ander werkje van Christian Jankowski, van andere grootte en betekenis, is het jacht. Beter gezegd: twee jachten. U kent ze wel: die uit de kluiten gefabriceerde bootjes ter waarde van enkele slordige miljoenen. Wegens de nostalgische oprisping van een potentaat liggen ze her en der in Europa aan de ketting. In Nederland alleen al veertien stuks.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag begint museale zomer in museum MORE

26 juni 2022 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

VERSLAG - Museum MORE is klaar voor een gastvrije zomer. Voor Kunst op Zondag bezocht ik twee nieuwe exposities in Museum MORE in Gorssel. In de Tuinzaal hangen 40 doeken van Anya Janssen. In de grote expositieruimte op de eerste etage is een retrospectief ‘Het leven als spektakel’ van de Duitse schilder Norbert Tadeusz (1940-2011) te zien. De derde mijlpaal is de viering van de 80ste verjaardag van kunstenaar Pat Andrea (1942) vandaag, zondag 26 juni, in Museum MORE op Kasteel Ruurlo.

Eerste uitgebreide solo Anya Janssen

Het team van Museum MORE geeft Anya Janssen (Arnhem, 1962) alle ruimte in de lichte en ruime tuinzaal voor haar eerste, uitgebreide expositie. Voor Earthlings dook kunsthistoricus en gastcurator Fleur Junier in het werk van Janssen. Samen met de kunstenaar heeft Junier een selectie gemaakt van zo’n veertig doeken uit Janssens werk vanaf begin jaren negentig tot nu. In de tuinzaal kun je deze keuze nu zelf verkennen.

Ecce Homo (2019) © Anya Janssen, Particuliere collectie © foto Hans Wijninga.

Janssen en de mens

Anya Janssen is gefascineerd door de mens. Ze bekijkt de mens met grote bewondering en laat dit gevoel zien in monumentale portretten. In de beginjaren schildert Janssen vooral zichzelf, later juist de medemens. Met Ecce Homo gaat ze voor even, terug naar het zelfportret. Janssen gaat in dit werk de confrontatie aan met haar eigen sterfelijkheid, geïnspireerd op het werk van de zeventiende-eeuwse schilder Francisco de Zurburán. Het is meer dan een zelfportret in traditionele zin, Janssen verschijnt ook als metafoor. Als een zinnebeeld van vergankelijkheid.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Plastic overlevenden

19 juni 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Veel mensen hebben al geen goed beeld van het dier achter hun plakje fricandeau op de boterham, maar als het kabinet de boerenopstand weet neer te slaan valt er amper meer en stuk vee in levende lijve te zien.

Maar geen gezeur! Er zijn nog zoveel andere beesten. En nog wel van een uiterst milieuaardig kaliber. Sterker nog: ze halen plastic “uit zijn giftige rol in de natuur en communiceert, door middel van een onconventionele taal, het belang van sterke aandacht voor onze planeet”.

Was getekend: Cracking Art Group. In 1993 opgericht door vijf Italiaanse kunstenaars. Het collectiefje betstaat nu uit vier Italianen en een Belg.

‘Cracking’ is kraken, het raffinageproces dat uit ruwe olie stoffen voor plastics haalt. Dat plastic krijgen we de wereld niet meer uit, dus kunnen we het beter hergebruiken. Aldus een beknopte weergave van de filosofie van Cracking Art. En zo zenden zij hun dieren de wereld in.

Pinguïns

Waarom eten we eigenlijk geen pinguïns? Ze schijnen erg goed te zijn voor de biodiversiteit dankzij hun (let op!) stikstofproductie. Dat zou volgens een in 2019 gepubliceerd onderzoek het geval zijn op de (nog) ijskoude Antartica.

Een poolonderzoeker van de Rijksuniversiteit Groningen keek er van op dat ammoniadampen zo’n belangrijke input leveren op het voedingsarme Antarctica. Maar hij vond het wel merkwaardig dat de onderzoekers biodiversiteit voorspelden op plekken “waar geen plant of geleedpotige te vinden is”. (bron: bionieuws 16-07-2019)

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Als je

12 juni 2022 , 08:00 , door M&M

Als je op het veld staat en de bal vraagt, dan moet je al wel weten
wat je ermee wilt gaan doen. Je bent ingeschakeld om nieuwe
kansen te scheppen. Dit is het begin van het echte leven. Je wilde
toch van betekenis zijn? Je had zelfs afgezegd voor een feest,
dat werd je niet in dank afgenomen, maar redelijkheid wordt als
niet als een extreem standpunt gezien. Je wilde blijkbaar niet
sociaal acceptabel overkomen. Het ontbrak je aan een
afwikkelbaar scenario en aan inzicht. Maar zeg dat maar ‘ns.
De gebeurtenissen spelen zich nu overal af. Je kon er zo geen
verslag van doen, want je zag ineens twee keer zoveel als normaal.
De structuur was zoek, reclames leken ineens het echte nieuws
te hebben vervangen. Er was een maalstroom van waarheden,
het bleek: men wist niets uit het eigen verleden. Er was behoefte
aan geschiedenis. Er was een belofte die je moest inlossen.
er lag een stapel onbeantwoorde e-mails op je te wachten.
Maar eerst moet de hond er nog uit.

Collages: Maria Willems

*****

Dit gedicht, deze tekst, deze woorden zijn niet van mij. Nou kan een wijsneus natuurlijk opmerken dat woorden nooit van iemand kunnen zijn, woorden zijn van iedereen, en dat klopt. Je kunt hoogstens geestelijk eigenaar zijn van de specifieke volgorde waarin je de woorden hebt gezet.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Politicomedie

5 juni 2022 , 08:00 , door P.J. Cokema

Volodymyr Zelensky bewijst dat niet alleen dat iedereen president kan worden, maar het ook kan zíjn.

Zijn carrière als komiek en acteur wordt bij herhaling van stal gehaald om te illustreren wat een bijzondere carrièreswitch hij heeft gemaakt. Met als pikante toevalligheid dat hij al eerder president was in televisieserie (en film) ‘Dienaar van het volk’.

De gelijknamige politieke partij (‘Sluha narodu’ in het Oekraïens) presenteerde in 2018 Zelensky als presidentskandidaat. In 2019 won hij de verkiezingen en de rest is inmiddels een korte maar hevige geschiedenis.

Het is geen bijzonderheid dat filmacteurs de politiek ingaan. Maar een komiek die het tot president schopt? Ook dat is geen unicum.

Komiek Dick Gregory (1932 – 2017) deed in 1968 een gooi naar het presidentschap in Amerika. Als inschrijfkandidaat voor de Freedom and Peace Party. Een inschrijfkandidaat is iemand wiens naam niet op de stembiljetten staat, maar die door kiezers op het biljet kan worden bijgeschreven. Gregory kreeg zo nog 47.097 stemmen

Hier een button die bij zijn campagne werd gebruikt en hieronder een kort fragment uit de David Frost-show (1968).

Als komiek heeft hij het lang volgehouden. Hieronder een fragment uit het tv-programma ‘1st Amendment Stand Up’, waarin we Gregory op 77-jarige leeftijd nog actief zien.

Foto: Joan (cc)

Kunst Op Zondag inventariseert ons koloniale verleden in de kunst

29 mei 2022 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

ACHTERGROND - Er is de laatste jaren veel te doen over ons koloniale verleden. Kunst op Zondag verkende de uitingen van het koloniale verleden in musea en in andere kunstvormen in ons land. Er zijn talrijke exposities, boeken en theatervoorstellingen ontwikkeld rondom het koloniale verleden. Een speurtocht leverde vele verwijzingen op. Wat weet jij van onze koloniale geschiedenis?

Het koloniale verleden in de musea

Biografie Anton de Kom © foto Wilma_Lankhorst

Omslag van de biografie Anton de Kom.

Anton de Kom in het Openluchtmuseum

In 2020 kreeg de Surinaamse schrijver, verzetsstrijder, antikoloniaal denker, dichter en mensenrechtenactivist Anton de Kom (1898-1945) een eigen venster in de Canon van Nederland. In 1934 kwam zijn boek ‘Wij slaven van Suriname ’uit. Dit werk is een aanklacht tegen racisme, uitbuiting en koloniale overheersing. Anton de Kom was de eerste schrijver die de geschiedenis van Suriname vanuit een niet-westers perspectief beschreef. De Kom streed voor een menswaardig bestaan. Hij kwam niet alleen op voor zijn landgenoten die onderdrukt werden, maar voor iedereen die lijdt onder uitbuiting en onderdrukking. Zijn inzet én strijd werden door de heersende partijen in zowel Suriname als in ons land niet gewaardeerd. Sterker nog hij werd als een gevaar voor de samenleving gezien. Ondanks de toenemende druk van de machthebbers, gaf De Kom niet op. Nu is er een tentoonstelling waarin zijn gedachtegoed aandacht krijgt. In het Openluchtmuseum ontdek je wie Anton de Kom was, hoe hij leefde en werkte. De Surinaamse kunstenaar Ken Doorson heeft speciaal voor deze expositie het kunstwerk ‘Papa de Kom’ gemaakt.