serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag test een Fieldlab-museumdag

VERSLAG - Mijn laatste museumbezoek was op 12 december 2020. De honger naar een echt bezoek aan een kunsttempel neemt met de dag toe. Toen de pilots van Fieldlab werden aangekondigd, zat ik op het puntje van mijn stoel. Dinsdagmiddag 12 april kwam het verlossende bericht. Een tweet van de Stichting Museumkaart: “Je kunt vanaf nu reserveren!”
Noordbrabants Museum in Den Bosch, here I come!

Fieldlab Den_Bosch_Poezie van de Peel © foto Wilma_Lankhorst

Poëzie van de Peel in het Noordbrabants Museum © foto Wilma Lankhorst.

“Je kunt vanaf nu reserveren! Van 19 t/m 25 april gaan 17 musea open voor een pilot van het ministerie van OCW.
Museumkaarthouders kunnen zich aanmelden voor een museumbezoek en een gratis sneltest.
Reserveer snel, wat op = op!”

Fieldlab Poëzie van de Peel - houd afstand - corona © foto Wilma_Lankhorst

Fieldlab, houd afstand © foto Wilma Lankhorst.

Ik klik op de meegestuurde link en kom op de keuzepagina. Mijn eerste optie is het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Zonder probleem heb ik binnen twee minuten een bevestiging. Voor het vereiste toegangsbewijs moet ik een app installeren. Dan volgt de testaanvraag. Hiervoor moet ik een tweede app downloaden, het digitale spoor wordt zo verder verspreid. Daar zit ik niet echt op de wachten, maar voor deelname aan deze test heb ik geen alternatief. Met tegenzin accepteer ik de app-voorwaarden. Na dit dilemma verschijnen er drie testlocaties op mijn scherm. De dichtstbijzijnde is op 27,5 kilometer, de tweede optie ligt op ruim 53 kilometer en de derde op bijna 60 kilometer vanaf mijn woonplaats.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De kus: Hoe was het ook al weer?

The First Embrace (de eerste omhelzing) is de World Press Photo van het Jaar geworden. Met dank aan fotograaf Mads Nissen. Een verpleegster omhelst een 85-jarige bewoonster van een verzorgingstehuis in Brazilië. Wel met een “knuffelgordijn’ tussen hen in. De eerste omhelzing na vijf maanden fysieke afstand.

De pandemie heerst ondertussen zo lang dat de knuffel, de omhelzing en de kus dreigen te vervagen tot Rutteaanse herinneringen. Gelukkig hebben we de kunst nog om te zien hoe het ook alweer was.

1305 Giotto di Bondone – De ontmoeting bij de Gouden Poort.
Giotto di Bondone deed er zo’n drie tot vier jaar over om de Scrovegni-kapel in Padua vol te kalken (=oneerbiedige definitie van fresco’s) met de ‘Heilsgeschiedenis’. Hij vatte het verhaal samen in 39 scènes en op een van de fresco’s is een tafereel uitgebeeld dat te boek staat als de eerste kus in de beeldende kunst: de opa en oma van Jezus kussen elkaar bij de Gouden Poort.
De kus Giotto - Scrovegni - -06- - Meeting at the Golden Gate, Public domain, via Wikimedia Commons CC0 1.0

1306 Giotto di BondoneHet verraad van Judas (de kus).
Ook in lang vervlogen jaren bleek dat in tijden van crisis een kus levensgevaarlijk kon zijn.
Flickr Carla216 Kiss of Judas Giotto di Bondone CC BY-SA 2.0

Sindsdien is de overbrenging van ademtocht, speeksel, etensresten, bacillen en virussen de wereld niet meer uit te krijgen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op zondag | Besmette wereld

In de zomer van 1920 verwerkte de Belgische dichter Paul van Ostaijen zijn ervaringen uit de Eerste Wereld Oorlog tot de dichtbundel Bezette Stad. Een bundel die ik nog elke keer als ik ‘m opensla als modern beschouw. De bundel is nu nog steeds aanwezig: op T-Shirts is het Boem Paukeslag nog elke zomer weer te lezen. De aantrekkingskracht van deze bundel zat ‘m vooral in het typografische aspect. Er zijn geen saaie bladspiegels in Bezette Stad te vinden, je bladert daar van de ene verrassing naar de andere. Dan bestaat een enkel gedicht uit vijf verschillende lettersoorten, dan weer danst en buitelt een gedicht over de bladzijde. Dan weer staat er een ode aan de toen erg populaire actrice Asta Nielsen, dan weer een lofrede aan de Singer naaimasjien. Als je iemand in je omgeving hebt die zegt niet van gedichten te houden deze bundel geeft, dan zou zij wellicht een uitzondering kunnen maken voor Bezette Stad. En tot besluit een financieel feitje: het originele manuscript van Bezette Stad (‘de Heilige Graal van de Vlaamse Literatuur’) is dit jaar aangekocht door Vlaanderen voor 725.000 euro. Letterlijk een waardevolle dichtbundel.

In 2020 werden we geconfronteerd met het coronavirus. Dat besmette niet alleen de stad maar inmiddels de hele wereld. Het culturele Vlaams-Nederlands Huis deBuren, een forum voor cultuur en samenleving, nodige Vlaamse en Nederlandse dichters en kunstenaars uit om artistiek te reflecteren op de dichtbundel van Paul van Ostaijen. En dat is gelukt. En hoe. Het is een magnifieke bundel geworden. Kloek ook. Een plezier om te lezen. Of om gewoon te kijken naar het feest van typografische aspecten, want ja, Van Ostaijen inspireert nog steeds. Ook mij.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Opstanding

Het is natuurlijk geen toeval dat Kunst op Zondag nogal eens samenvalt met een of ander mystiek gebeuren. Dat komt omdat het “zo geschreven staat”.

Pasen heet een lentefeest te zijn. Beter bekend als de jaarlijkse meubelboulervarddag. Althans voor degenen die zijn vergeten dat op deze zondag de opstanding van Jezus wordt gevierd.

Tot op vandaag is het idee dat er leven na de dood zou zijn, voor sommigen mensen de motivatie om er op los te leven als waren ze van god los.
Daar mag u de rest van Pasen over reflecteren. Gaan we ondertussen de opstanding eens nader bekijken.

Volgens Piero della Francesca (1415 – 1492) stapte Jezus doodleuk uit zijn graf alsof-ie uit een dutje ontwaakte. Fresco uit 1460.
Flickr jwyg Resurrection by Piero della Francesca. CC BY-SA 2.0

Schilder en beeldhouwer Pericle Fazzini (1913- 1987) kreeg de opdracht om voor de pauselijke auditiëntiezaal in Vaticaanstad de opstanding te verbeelden. In het Vaticaanmuseum is een voorbereidende studie te zien.
Flickr Anna and Michal La Resurrezione by Pericle Fazzini in Vatican Museum CC BY-SA 2.0

Uiteindelijk ziet het beeldhouwwerk er zo uit:
Flickr Bart Hanlon Stage in the Paul VI Hall building CC BY-NC-ND 2.0

Op veel ‘opstandings’-schilderijen zien we Jezus afgebeeld terwijl het lijkt, alsof hij al naar de hemel vliegt. Maar zo zou dat niet zijn gegaan. Volgens de Bijbel (Lucas 24:13-35) zou Jezus op Paasdag zich aan twee discipelen vertoond hebben. Zij waren op weg naar het dorp Emmaüs.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | verkent Blind Walls Gallery

RECENSIE - Blind Walls Gallery is het buitenmuseum van de stad Breda. Het museum op straat is gratis toegankelijk en omvat ruim 90 muurschilderingen. Te voet of met de fiets kun je de geschilderde geschiedenis van de Baronie van Breda ontdekken. Voor details over de werken is er de Blind Walls Gallery website én sinds kort een rijk geïllustreerde jubileumcatalogus.

“Elke muurschildering is weer een nieuw avontuur op zich,
dankzij de kleurrijke makers die eraan meewerken
en dankzij ons gedreven team.“

Uitspraak Dennis Elbers in Blind Walls Gallery, het museum op straat (2020).

Blind Walls Gallery Maria Hemelvaartkerk #105 © Isakov © foto Wilma Lankhorst

Blind Walls Gallery, Maria Hemelvaartkerk © Isakov © foto Wilma Lankhorst.

Waar gaat Blind Walls Gallery over?

Blind Walls Gallery is de naam van ‘Het museum op straat’ in Breda. De rijke geschiedenis van de stad is hier de primaire inspiratiebron voor nationale en internationale street art kunstenaars. Het idee van Blind Walls Gallery is geïnspireerd door het oudste geschilderde stadsgezicht uit de Nederlands kunst: een zestiende-eeuws drieluik. Hierop staat onder andere de stadsmuur van het middeleeuwse Breda. Deze muur, die de stad bescherming en aanzien gaf, is nu grotendeels verdwenen. Talrijke blinde muren van huizen en kantoren, in zowel laag- als hoogbouw kwamen er voor in de plaats. Deze blinde muren geven de stad een grijs en grauw aanzien, ze dagen uit tot verwaarlozing van de publieke ruimtes. Blind Walls Gallery streeft er sinds 2014 na om Breda een nieuw stadsgezicht geven.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Picatrix

Nora Mulder is pianiste, improvisator en instrumentenbouwer. Ze is artistiek leider van 7090, een collectief kunstenaars die (muzikale) performance, geluidskunst en installatiekunst maakt.

In 2019 kreeg ze voor haar werk de Willem Breuker Prijs. Volgens de jury is Nora Mulder “een echt authentieke, muzikaal erudiete en eigenzinnige musicus, die de term ‘mensen-muziek’, ooit door Willem Breuker bedacht, ruimschoots eer aan doet.”

Mary Oliver is violiste,  hoogleraar aan de Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam en maakt deel uit van het wereldvermaarde ICP (Instant Composers Pool), ooit opgericht door pianist Misha Mengelberg (in 2017 overleden), drummer Han Bennink en rietblazer Willem Breuker (ook veel te vroeg overleden in 2010).

Greetje Bijma is zangeres, of moeten we ‘stemkunstenares’ zeggen? Lang geleden werkzaam als leerkracht voor kleuters, als improviserend musicus volledig autodidact, en in 1990 de eerste vrouwelijke winnaar van de Boy Edgar Prijs.

Gezamenlijk vormen ze Picatrix. In 2017 maakten ze hun debuut op het Le Guess Who? Festival in Utrecht. In januari 2019 kwamen ze twee dagen bij elkaar om in Splendor (wij schreven daar hier over) hun eerste cd op te nemen.

Gaat u er even voor zitten en geniet van het bijna drie kwartier durende concert dat in 2017 in Museum Speelklok plaatsvond.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Corona, het eerste jaar

De groenbak moet aan de weg gezet

Coronaviruscrisis of niet,
de lente staat ondertussen
wel mooi voor de deur.
En het leven gaat, met ons
of zonder ons,
toch gewoon door. Wie weet
blijven, uiteindelijk,
alleen, de pissebedden,
over als hoeder van onze tuin,
ik kan me er geen
voorstelling van maken.
Daar vliegt al een vlinder,
daar groent al wat, en hier ook al,
en daar gaat al een bloem uit z’n bol.
Dus, schat, of je vanavond wel gewoon
even de groenbak aan de weg zet.

Foto’s maart-mei 2020

 20 maart 2020 - Maria Willems (eigen foto - met toestemming) groenbak   

   

     

   

   

   

       

Foto’s juni – september

  

   

   

  25 september 2020 - Maria Willems (eigen foto - met toestemming) groenbak

   

Foto’s oktober 2020 – maart 2021

   

   

  5-3-2021  27 februari 2021 - Maria Willems (eigen foto - met toestemming) groenbak

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Oh oog, o hoor

Er zijn mensen die wat horen als ze wat zien. Ja, da’s normaal zult u zeggen, ik hoor een auto als ik een auto zie. De synestheten zijn echter een slag apart. Zien ze een kleur, dan horen ze een klank.

Synesthesie is een neurologisch fenomeen. Als één van de zintuigen wordt ‘geprikkeld’, treedt ook een effect op bij een ander zintuig. Er zijn verschillende vormen van synesthesie. Kleuren zien bij het lezen van letters of cijfers, een vorm zien bij het proeven van eten, een klank horen bij een bepaalde geur, etcetera.

In Trouw werden we geattendeerd op een wel heel bekende synestheet: Wassily Kandinsky. Het Centre Pompidou in Parijs heeft in samenwerking met Google Arts & Culture de online tentoonstelling Sounds Like Kandinsky samengesteld. Met veel interactieve ondedelen.

Eén van die onderdelen is de interactieve versie van Geel Rood Blauw (1925).
cc Flickr Joao Araujo photostream Pompidou - Kandinsky CC BY-SA 2.0 synesthesie

Via ‘Play a Kandinsky’ kun je dit iconische schilderij beluisteren én ‘bespelen’. Na de ‘click anywhere to start’ krijg je vier keuzes. Ga ze alle vier langs en je zult merken dat het alsmaar leuker wordt.

Het luisteren naar de klanken van kleuren en vormen (blok 2) is aardig, het beluisteren van het schilderij (blok 3) heel leuk, maar zelf een klinkende Kandinsky samenstellen (blok 4) is natuurlijk het spannendst.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | maakt poëzierondje in Doetinchem

REPORTAGE - Door de combinatie van de lockdown, de avondklok en het winterse weer, blijf ik voor deze editie van Kunst op Zondag dicht bij huis. Tijdens een wandeling door het centrum van Doetinchem ontdekte ik bij toeval een serie gedichten rondom de Catharinakerk. Een rondje om de kerk leverde mooie dichtregels op. Bij thuiskomst las ik dat vrijdag 12 februari jl. Kila van der Starre aan de Universiteit van Utrecht is gepromoveerd op het onderwerp: Poëzie buiten het boek, De circulatie en het gebruik van poëzie. Op de website van haar proefschrift verwijst ze o.a. naar het poëzierondje in Doetinchem.

(klik op de foto’s op de gedichten te lezen)

poëzierondje_in_Doetinchem collage © foto Wilma_Lankhorst

Poëzierondje in Doetinchem © fotocollage Wilma Lankhorst.

Het poëzieproject in Doetinchem is een idee van beeldend kunstenaar Theo van Koot (1954-2015). Het is in 1994 gerealiseerd in opdracht van de Gemeente Doetinchem.

 “Straatpoëzie is poëzie die in schriftelijke vorm is aangebracht in de openbare ruimte.
Dit betekent dat de tekst dag en nacht gratis bereikbaar moet zijn.”

Definitie van de website Straatpoëzie © Kila van der Starre.

poëzierondje_in_Doeticnhem Mijn vrouw (2020) gedicht © Eddy Buiting © foto Wilma_Lankhorst

Mijn vrouw (2020) © Eddy Buiting © foto Wilma Lankhorst.

 Poëzie op lantarenpalen

Al honderden keren heb ik een rondje om de Catharinakerk gemaakt. Maar nog nooit viel mijn oog op de gedichten aan de lantarenpalen. Waarom dat nu opeens wel gebeurde? Op ooghoogte aan de lantarenpaal zag ik een lijst met daarin het gedicht ‘Mijn Vrouw’. Dit gedicht is geschreven door stadsdichter Eddy Buiting ter ere van de onthulling van de virtuele beklimming van de toren (november 2020). Nadat ik deze poëzieregels had gelezen, viel mijn oog opeens op een tekstblokje lager op de paal. Hanny Michaelis nam me mee met ‘Onweer op afstand’.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Splendor

Muziek in tijden van avondklokken.

Eerst werden de podia gesloten, maar geen nood, met livestreams en filmpjes bleven musici aan het werk. Het publiek kon blijven genieten.
Toen kwam de avondklok. Dat beperkte de tijd die musici beschikbaar hadden om naar opnamelocaties te reizen en voor de avondklok weer thuis te zijn.

Maar creatievelingen zijn niet voor één avondklok te vangen. Een lumineus, schitterend, prachtig idee van Splendor is niet stil te krijgen.

Het idee: twee musici die niet eerder een programma samen maakten en waarvan de instrument-of genre combinatie niet voor de hand ligt zoeken elkaars muzikale raakvlakken en vormen samen een Duo voor één Dag.
Overdag repeteren ze, ’s avonds treden ze op. Tot de lockdown werden de optredens elke vrijdag om 20.45 uur uitgevoerd en waren ze, tegen betaling, via een livestream bij te wonen.

Tijdens de lockdown moest het publiek wegblijven, maar gingen de concerten door. En de livestreams zijn tot het einde van deze lockdown gratis toegankelijk, dus voor leden en niet-leden.
Nog steeds om 20,.45 uur? Dat kan natuurlijk niet. De concerten zijn vervoegd naar 18 uur.

Laten we eens kijken en luisteren naar één van die pareltjes van Splendor.
Pianist Gerard Bouwhuis en violiste Heleen Hulst als begeleiders van de ‘stille film’ Everything I can see from here, een animatieflm gemaakt door en Sam Taylor en Bjorn-Erik Aschim van The Line Animation.

Foto: Joan (cc)

Kunst op zondag | Pluim alleen

pluim alleen
waar is je riet

pluim alleen
op de haarlesedijk

en pluim zegt
met vastberaden blik
niets krijgt mij hier weg
de rest wel
mij niet

pluim recht z’n ruggetje
tegen de noordooster
en de gure vrieskou

en pluim zegt
ga toch weg
zie je niet
dat ik het druk heb
met overblijven
het is de rest niet gelukt
mij wel

ik zei dag pluim
en liep de dijk af
en dacht
potdomme zo’n pluim alleen
daar moesten er meer van zijn

Rietsigaar (c.c. Maria Willems)

Pluim alleen. (c.c. Maria Willems)

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Marius van Dokkum

In december bezocht ik in Harderwijk het Marius van Dokkum Museum. Als je in het oosten van het land in een boekhandel bent kom je vaak ansichtkaarten met zijn werk tegen. Daar ken ik zijn werk in ieder geval van en het leek me leuk om eens in het museum nader kennis te maken met meer werk van hem. Heel verrassend! Ten eerste het oude buurtje in Harderwijk waar het museum in een prachtig oud pandje is gevestigd (pandje werd in de 16de eeuw al gebruikt door de St. Johannieterorde en later door de universiteit voor de anatomielessen) , maar ook dit werk bijvoorbeeld. Wat ik ken van hem is vooral kunst met een glimlach, maar dit vind ik ook prachtig, zo teer, bijna ontroerend.

Marius van Dokkum museum, stilleven met oude druiven, © 2016 foto Krina van der Drift

Marius van Dokkum museum, stilleven met oude druiven, © 2016 foto Krina van der Drift

Dit is wat ik bedoel met “kunst met een glimlach”….wat leuk en typisch voor het werk van Marius van Dokkum.

Marius van Dokkum museum, Dansje in de kerk, 2005 © foto Krina van der Drift

Als kind al wist hij dat hij kunstschilder zou worden; hij deed niks anders dan tekenen. Hij ging naar de kunstacademie met het idee dat je daar schildertechnieken zou leren, maar in die tijd was realisme een taboe, je moest experimenteren. Omdat hij toch de voorkeur gaf aan realistisch werk, kreeg hij het advies om door te gaan als illustrator/vormgever. daar heeft hij nooit spijt van gehad, want zo leerde hij goed tekenen. Schilderen leerde hij later van collega’s als Henk Helmantel.

Vorige Volgende