Overzicht

serie

Feit of fabel

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel was een factcheckrubriek van The Fact Club en liep in de zomer van 2013 ten einde. Alle feit of fabel-afleveringen zijn op Sargasso terug te vinden.


Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Eerste Kamer

, door

ACHTERGROND - Van Haersma Buma (CDA) zei afgelopen zondag in Buitenhof dat ‘(…)Wat tot nu toe uit het kabinet is gekomen, heeft de Eerste Kamer volgens mij voor het grootste deel gewoon gesteund (…)’ (zie Buitenhof, 3 maart 2013).

Dat is een…

Uitleg:  Kabinet Rutte II bestuurt Nederland sinds 5 november 2012. Als we op eerstekamer.nl zoeken naar wetsvoorstellen uit het vergaderjaar 2012/2013, dan vinden we 53 resultaten (gezocht op 7-3-2013).

– 21 hiervan zijn nog in behandeling in de Tweede Kamer;
– vier zijn in behandeling in de Eerste Kamer;
– en twee wetsvoorstellen zijn ingetrokken. Dit zijn de begrotingsstaten van ‘Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking 2013’ en ‘Wonen en Rijksdienst 2013’, deze worden opgenomen in andere voorstellen.

26 wetsvoorstellen zijn aangenomen door de Eerste Kamer

Deze 26 aangenomen wetsvoorstellen kunnen we ook weer opdelen:

– 21 wetsvoorstellen betreffen een wijziging van de begrotingen van uitgaven en ontvangsten voor het jaar 2012 (wijzigingen samenhangend met de najaarsnota);
– vier van de aangenomen voorstellen zijn ingediend vóór de aanvang van Rutte II.

Dit zijn:

* Intrekken van langstudeerdersmaatregel (ingediend 26 oktober 2012)

* Splitsing arrondissement Oost-Nederland in de arrondissementen Gelderland en Overijssel    (ingediend 25 oktober 2012)

* Inwerkingtreding aanwijzingen voor subsidieverstrekking op hetgebied van veiligheid en Justitie (ingediend 13 oktober 2012)

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: investeringen van pensioenfondsen

, door

ANALYSE - Pieter Omtzigt (CDA) gaf op Twitter aan dat Nederlandse pensioenfondsen voor minder dan 15% in Nederland zitten. Dat was volgens hem tien jaar geleden ongeveer 50%. (bron) Is dat waar? Ja en nee.

‘NL pensioenfondsen zitten voor minder dan 15% in NL.’

De Nederlandsche Bank  publiceert gegevens over de ‘uiteenzettingen van Nederlandse financiële instellingen in het buitenland. Volgens DNB beheerde Nederlandse pensioenfondsen in het tweede kwartaal van 2012 (meest recent beschikbaar) 950 miljard euro. 133 mld euro daarvan ‘zat’ in Nederland, dat is 14%.

 ‘Was tien jaar geleden ongeveer 50%.’

Uitleg

Het CBS publiceert historische gegevens over de beleggingen van pensioenfondsen. Het CBS onderscheidt verschillende categorieën van beleggingen, de belangrijkste zijn ‘aandelen’ en ‘obligaties’, overige categorieën zijn onder andere vastgoed en hypotheken.  Deze categorieën worden weer verdeeld naar binnen- en buitenland.*

61% van de totale beleggingen van pensioenfondsen was in 2002 in het buitenland belegd. Het percentage beleggingen in Nederland bedroeg dus 39% en geen 50%.

In het kader van de huidige discussie (moeten pensioenfondsen investeren in snelwegen / scholen?)  is het belangrijk om te realiseren dat pensioenfondsen eerder niet dit soort projecten investeerden, maar in Nederlandse bedrijven via obligaties en aandelen (nog even los van staatsobligaties). Veel van dit soort bedrijven (met hoge omzet) opereren wereldwijd.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: jongeren en comazuipen

, door

ANALYSE - Op 26 februari debatteerde de Tweede Kamer over een voorstel om de leeftijdsgrens in de Drank- en horecawet te wijzigen van 16 naar 18 jaar. 

Nine Kooiman (SP): ‘Het blijkt ook dat ruim de helft van alle comazuipende jongeren 16 of 17 jaar zijn, de meerderheid is zelfs 16 jaar.’ (bron)

Uitleg

We hebben hiervoor gekeken naar het onderzoek ‘Alcoholintoxicaties bij jongeren in Nederland‘. Hierbij is alleen gekeken naar minderjarigen. Wanneer we onder jongeren ook jongeren vanaf achttien jaar verstaan, klopt Kooimans uitspraak niet. Wat Kooiman zegt, komt overeen met de bevindingen in het onderzoek, maar het is in feite nog verontrustender.

Het aantal meldingen van alcoholvergiftiging bij minderjarigen stijgt.

In 2011 was 35% van de opgenomen jongeren 16 jaar oud, 17% was 17 jaar oud. Samen is dit dus inderdaad meer dan de helft.

Maar het is nog meer verontrustend als we kijken naar 14- en 15-jarigen. 19% van de opgenomen jongeren was 14 jaar oud, 22% 15 jaar.

De gemiddelde leeftijd van de opgenomen jongeren is 15,3 jaar. Dit is een lichte daling ten opzichte van 2010, toen was de gemiddelde leeftijd 15,6 jaar.

Zijn dit allemaal ‘comazuipers’?

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Hoe gezond leeft de Nederlander?

, door

ACHTERGROND - Nederlanders roken steeds minder, en ook zwaar alcoholgebruik neemt af. Maar we worden wel steeds zwaarder. 

Op 12 februari werd bekend dat een meerderheid in de Tweede Kamer voor instelling van een rookverbod is. Maar zijn we afgelopen jaren eigenlijk meer of minder gaan roken? Hoe zit het eigenlijk met alcoholconsumptie en overgewicht? Hoe doen we het in vergelijking met andere landen? Tijd voor feiten over de gezondheid van Nederlanders.

Het aantal rokers daalt al jaren.

Het zwaar alcoholgebruik daalt langzaam.

 

Het aandeel personen met overgewicht stijgt juist.

Overgewicht komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Hoe gezond leven we in vergelijking met andere landen? Alle cijfers zijn op basis van OECD-gegevens.

Bronnen
CBS Statline: Lengte en gewicht van personen, ondergewicht en overgewicht; vanaf 1981
CBS Statline: Lengte en gewicht van personen, ondergewicht en overgewicht; vanaf 1981
CBS Statline: Gezondheid, leefstijl, zorggebruik en -aanbod, doodsoorzaken; vanaf 1900
CBS Statline: Gezondheid, leefstijl, zorggebruik en -aanbod, doodsoorzaken; vanaf 1900
OECD: Overweight and obesity 
OECD: Smoking
OECD: Alcohol consumption

Via The Fact Club.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Scheefhuren

, door

ACHTERGROND - Hallelujah, het is gelukt. Er ligt een plan voor de woningmarkt. Eén van de doelen is scheefhuren tegen te gaan. Maar hoe ziet de Nederlandse huurmarkt er eigenlijk uit? Wat verstaan we onder scheefwonen en om hoeveel mensen gaat het eigenlijk? Tijd voor de feiten!

Luister de uitzending terug.

Wat zijn precies de plannen van minister Blok?

Verhuurders mogen de huren voor inkomens tot 33.614 euro verhogen met maximaal de inflatie (waarschijnlijk rond de 2,5%) plus 1,5%. Voor inkomens tussen 33.614 en43.000 euro mag daar nog 1% verhoging bovenop, en voor inkomens vanaf 43.000 euro 5%. Voor inkomens vanaf 43.000 euro kan dit dus een huurverhoging van 9%betekenen.

Voor huurders met een inkomen tot 43.000 euro geldt dat de huurprijs nooit de hoogte van de maximale huurprijsgrens (bepaald op grond van het woningwaarderingsstelsel) kan overstijgen. Voor huurders met een inkomen vanaf 43.000 euro wordt deze maximale huurprijsgrens buiten werking gesteld.

Zowel  VVD als PvdA spreken zich in hun verkiezingsprogramma uit voor een huurverhoging om scheefwonen tegen te gaan. De PvdA wil echter dat huren ook kunnen dalen wanneer iemands inkomen daalt.

Hoeveel huurwoningen zijn er eigenlijk in Nederland?

We hebben hiervoor gekeken naar het aantal huishoudens in Nederland. In totaal zijn dat er ruim 7,2 miljoen woningen (2011, CBS). 4 miljoen hiervan zijn eigen woningen (koop), 3,2 miljoen zijn huurwoningen. Van die 3,2 miljoen zijn er ruim 2,2 miljoen (70%) in het bezit van woningcorporaties.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: arbeidsongeschikt en toch aan het werk

, door

ACHTERGROND - Volgens tegenstanders is de Participatiewet van Jetta Klijnsma de ‘wet werken naar vermogen’ van oud-staatssecretaris Paul de Krom (VVD) in een nieuw jasje. Klijnsma was als Kamerlid nog tegenstander van de wet van de Krom. Wat gaat er allemaal veranderen met de nieuwe wet? Tijd voor de feiten.

Doel van de Participatiewet is mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk helpen. De wet brengt de Wajong, de bijstand en WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) bij elkaar en maakt het mogelijk voor mensen om onder het minimumloon te gaan werken. Mensen die volledig onder de Wajong vallen komen niet onder de Participatiewet. De wet moet nog worden uitgewerkt. Belangrijk punt uit de nieuwe wet is ‘loondispensatie’. Het ministerie van Sociale Zaken:

Voor iedereen die straks onder de Participatiewet valt geldt het systeem van de zogeheten loondispensatie. Dit betekent dat iemand onder voorwaarden onder het minimumloon aan de slag kan. Dat is altijd tijdelijk. Uiteindelijk moeten loon plus aanvullende uitkering samen even hoog zijn als het minimumloon. Ook op dit punt moet de nieuwe wet nog verder worden uitgewerkt.

Hoeveel mensen vallen onder de nieuwe wet?

Dat is lastig te zeggen, wat we kunnen doen is het aantal uitkeringen van de regelingen die onder de Participatiewet vallen noemen. Het is niet zo dat een uitkering gelijk staat aan een persoon, iemand kan en een Wajonguitkering ontvangen en werken onder weer een WSW-dienstverband.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Fyra hoorzitting

, door

ACHTERGROND - De hoorzitting over de Fyra is vandaag van start gegaan in Brussel. Het Beneluxparlement  voelt de NS en het Belgische vervoersbedrijf aan de tand over de aanschaf van de falende hogesnelheidstrein. Maar hoe heeft het zo ver kunnen komen, hoe zit het precies met de Italiaanse leverancier en…wat gaat het ons kosten? Tijd voor de feiten.

Het Benelux parlement, tot vandaag had bijna niemand ervan gehoord. Wat is het?
De hoorzitting wordt georganiseerd door het Beneluxparlement. Het Beneluxparlement verschaft de regeringen van België, Nederland en Luxemburg adviezen op het gebied van economische en grensoverschrijdende samenwerking. Het parlement telt 49 leden waarvan 21 uit België, 21 uit Nederland (Eerste en Tweedekamerleden) en 7 uit Luxemburg.

En wie zitten er namens Nederland in?
Namens Nederland komen vandaag Tweede Kamerleden uit de commissie Infrastructuur en Milieu, dit zijn: Paulus Jansen (voorzitter cie I&M, SP), Betty de Boer (VVD), Duco Hoogland (PvdA), Machiel de Graaf (PVV), Sander de Rouwe (CDA), Stientje van Veldhoven (D66) en Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) aanwezig. Zij stellen vragen stellen aan de NS, Prorail, NMBS (Belgische NS) en Infrabel (spoorwegbeheerder België). Hier een overzicht van de vaste leden van het Beneluxparlement.

Het is nu 2013, maar het verhaal van de Fyra begin in 2001 toen NSHispeed de concessie won voor de Hogesnelheidslijn. Hoe ging het verder…?
Het verhaal begon al eerder, Den Uyl had het al over een hogesnelheidslijn en in 1995 besloot het parlement tot de aanleg van de Hogesnelheidslijn Zuid, deze spoorlijn geschikt voor hogesnelheidstreinen verbindt Amsterdam en Parijs (via Schiphol, Rotterdam en Brussel) met elkaar.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Opstelten over hoogte verkeersboetes

, door

ANALYSE - Leiden hogere verkeersboetes tot minder overtredingen? De feiten op een rijtje.

Ivo Opstelten (VVD), in debat met Nine Kooiman (SP) over het nut van hoge verkeersboetes:

Is het nuttig geweest? Ja, dat is duidelijk gebleken. Wij hebben daar in de Kamer een aantal malen heel goed over kunnen spreken. Daar is onderzoek naar gedaan. De feiten wijzen dat ook uit. Het WODC heeft gezegd dat de boeteverhogingen wel degelijk een effect hebben op het nalevingsgedrag van een groep overtreders, namelijk recidivisten en meerplegers. (bron: vragenuurtje 15 januari 2013)

Maar Opstelten shopt selectief.

Context: Nine Kooiman stelt in het vragenuurtje van 15 januari dat vanuit de politie signalen komen dat de verkeersboetes te hoog zijn; zo hoog zelfs dat agenten ze niet meer willen uitschrijven. Opstelten meent dat het bepalen van de hoogte van de boetes iets tussen hem en het parlement is, en dat de hoge boetes effect blijken te hebben. Om dit te ondersteunen beroept hij zich onder andere op een onderzoek van het WODC. Wat volgt is een discussie tussen Opstelten en Kooiman over wat het onderzoek nu eigenlijk zegt over het effect van hoge verkeersboetes.

Uitleg: Opstelten en Kooiman beroepen zich op een onderzoek dat het WODC (het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum) in 2011 heeft uitgevoerd. Dit onderzoek identificeert een aantal oorzaken in de trendbreuk van de opbrengsten uit boetes. Deze opbrengsten vallen tussen 2008 en 2010 namelijk beduidend lager uit dan de ramingen.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: topinkomens

, door

ACHTERGROND - 1 januari 2013 is de Wet Normering Topinkomens van kracht gegaan. Hiermee wordt een wettelijke grens gesteld aan inkomens van topfunctionarissen in publieke en semipublieke functies. Wat gaat er nu veranderen met de invoering van WNT?

Het idee om extreem hoge inkomens in de publieke en semipublieke sector aan banden te leggen is niet nieuw. We zijn al een aantal jaren bekend met de Balkenendenorm. Vooralsnog was de Balkenendenorm een vrijwillige norm, vanuit het idee dat bestuurders in publieke functies niet meer dan 130% van het ministersalaris zouden moeten verdienen. Met de komst van WNT is deze vrijwilligheid ten einde.

Al geruime tijd wordt er aandacht besteed aan de inkomens van topfunctionarissen in publieke en semipublieke sectoren. 1 januari 2006 trad de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) in werking. Volgens deze wet moesten functionarissen die meer verdienen dan de WOPT-norm (het gemiddeld jaarinkomen van ministers) hun inkomen openbaar maken.

De Wet Normering Topinkomens (WNT) is de opvolger en vervanger van de WOPT. Met de komst van WNT moeten topinkomens niet alleen openbaar gemaakt worden, maar is er een wettelijke grens voor inkomens in publieke en semipublieke sectoren. Topfunctionarissen die teveel verdienen moeten het teveel verdiende geld terugbetalen. Opvallend detail is dat het terugbetaalde geld niet naar de instelling gaat waar de topfunctionaris werkzaam is, maar terecht komt bij de Staat.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Woningcorporaties

, door

ACHTERGROND - Minister Stef Blok ligt overhoop met de woningcorporaties. Waarom?

Sinds de presentatie van het regeerakkoord ligt de minister van Wonen en Rijksdienst Stef Blok (VVD) overhoop met de woningcorporaties. Blok wil woningcorporaties meer mogelijkheden geven om huren te verhogen en verwacht van hun geld terug via een verhuurdersheffing van twee miljard. De woningcorporaties stellen echter dat ze vanwege dalende huizenprijzen niet in staat zullen zijn deze heffing te betalen.

Hoeveel woningcorporaties zijn er eigenlijk in Nederland?
Er zijn 389  bij het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) geregistreerde woningcorporaties in Nederland. De eerste woningcorporatie in Nederland was de Vereeniging ten behoeve der Arbeidersklasse in Amsterdam, opgericht in 1852.

Hoeveel woningen worden er via woningcorporaties verhuurd?

In 2011 verhuurden woningcorporaties in totaal 2.3 miljoen woningen, dat is 70% van het totale huuraanbod en 31% van het totale woonaanbod. De 22 grootste woningcorporaties verhuren samen 700.000 woningen.

Van alle woningen van corporaties viel 97% (2.2 miljoen woningen) onder de huurtoeslaggrens (652.52 euro). In 2007 was dit 98.6%.

Amsterdam is de gemeente met de meeste woningen in bezit van woningcorporaties: 187.128 woningen.

Hoe worden woningcorporaties gefinancierd?

Woningcorporaties ontvangen huur (12 miljard in 2011), verkopen bezit en kunnen via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw geld lenen onder markttarief. Dit omdat er een ‘zekerheidsstructuur’ in de leningen zit, die bestaat uit drie ringen:
–          Woningcorporaties staan garant voor elkaar en kunnen steun bij elkaar aanvragen
–          Saneringsfonds: corporaties in problemen kunnen een aanvraag dit bij dit fonds beheerd door het CFV en gefinancierd door corporaties
–          Uiteindelijk staan overheid en gemeenten garant

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: kinderopvang

, door

ACHTERGROND - Er komt een nieuwe ronde bezuinigingen aan in de kinderopvang. De feiten op een rijtje.

Het kabinet Rutte I bezuinigde al flink op kinderopvang en ook onder Rutte II gaat er minder geld naar de kinderopvang. Volgens een groep organisaties (VergelijkDekinderopvang.nl, Voor Werkende Moeders, FNV, Abvakabo FNV, Brancheorganisatie Kinderopvang, VNO-NCW, MKB Nederland, CNV en MHP) zijn nieuwe bezuinigingen niet nodig, omdat de vraag naar kinderopvang lager wordt dan geraamd. De Tweede Kamerfracties van VVD en PvdA waren bereid te kijken of de bezuinigingen geschrapt konden worden, maar volgens minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher is dit technisch niet mogelijk en gaat de bezuiniging van 90 miljoen in 2013 door.

Een bezuiniging van 90 miljoen, is dat een groot deel van de totale uitgaven aan kinderopvang?

Nee, in 2011 gaf de overheid 2.9 miljard euro uit aan kinderopvang, het gaat dus om een bezuiniging van 3%. De kinderopvang is in 1995 geïntroduceerd, vanaf 2006 zijn de uitgaven hard gestegen.

iframe width=”500″ height=”400″ frameborder=”0″ src=”http://charts-datawrapper.s3.amazonaws.com/4JkGu/index.html”>

Hoe komt het dat de kosten sinds 2006 zo hard zijn gestegen?

In 2005 is de Wet Kinderopvang in werking getreden. Uit de CPB-publicatie ‘Kinderopvang in kaart‘: ‘Deze wet introduceerde vraagfinanciering op de markt voor kinderopvang – dat willen zeggen dat subsidies sindsdien direct aan gebruikers (ouders) in plaats van aan aanbieders worden verstrekt. Vóór 2005 waren gemeentes en werkgevers vrij om naar eigen inzicht kindplaatsen voor hun inwoners cq. werknemers bij kinderopvanginstellingen te bekostigen.’

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Komen pensioenen in gevaar?

, door

ACHTERGROND - Ons pensioenstelsel is al jaren onderwerp van een verhit debat. Op vijf december gingen Jony Ferket (G500) en Henk Krol (50+) bij Pauw en Witteman met elkaar in debat. Ferket en Krol spraken elkaar regelmatig tegen. Tijd voor de feiten.

Jony Ferket stelt dat pensioenen van jongeren in gevaar komen, volgens Henk Krol is er niks aan de hand. Wie heeft er gelijk?

Geen van beiden heeft voor de volle honderd procent gelijk, eigenlijk. De pensioendiscussie is vrij ingewikkeld en daardoor kan het gebeuren dat mensen elkaar volledig tegenspreken zoals afgelopen woensdag gebeurde bij Pauw en Witteman.  Daarom lijkt het ons verstandig om eerst in kaart te brengen hoe ons pensioenstelsel eigenlijk werkt.

Pijler I
De Algemene Ouderdomswet (AOW). Iedereen boven de 65 (vanaf 2013 gaat dit geleidelijk naar 67) ontvangt AOW. Dit wordt betaalt via een omslagstelsel: werkenden betalen (via premies) direct voor AOW-gerechtigden.

Pijler II
De tweede pijler is via een pensioenfonds. In de meeste CAO’s is geregeld dat werkgevers verplicht zijn hun werknemers pensioen aan te bieden. Dit gaat via een pensioenfonds waarin dan vaak alle werkgevers binnen de CAO zijn aangesloten. Werknemers storten automatisch maandelijks een premie in het pensioenfonds, ze kunnen niet zelf kiezen bij welk pensioenfonds ze dit doen. Pensioenbeheerders  beheren (beleggen) vervolgens de premies die binnenkomen.

Vorige Volgende