Feit of fabel: topinkomens

Foto: Taryn (cc)
Serie:

ACHTERGROND - 1 januari 2013 is de Wet Normering Topinkomens van kracht gegaan. Hiermee wordt een wettelijke grens gesteld aan inkomens van topfunctionarissen in publieke en semipublieke functies. Wat gaat er nu veranderen met de invoering van WNT?

Het idee om extreem hoge inkomens in de publieke en semipublieke sector aan banden te leggen is niet nieuw. We zijn al een aantal jaren bekend met de Balkenendenorm. Vooralsnog was de Balkenendenorm een vrijwillige norm, vanuit het idee dat bestuurders in publieke functies niet meer dan 130% van het ministersalaris zouden moeten verdienen. Met de komst van WNT is deze vrijwilligheid ten einde.

Al geruime tijd wordt er aandacht besteed aan de inkomens van topfunctionarissen in publieke en semipublieke sectoren. 1 januari 2006 trad de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) in werking. Volgens deze wet moesten functionarissen die meer verdienen dan de WOPT-norm (het gemiddeld jaarinkomen van ministers) hun inkomen openbaar maken.

De Wet Normering Topinkomens (WNT) is de opvolger en vervanger van de WOPT. Met de komst van WNT moeten topinkomens niet alleen openbaar gemaakt worden, maar is er een wettelijke grens voor inkomens in publieke en semipublieke sectoren. Topfunctionarissen die teveel verdienen moeten het teveel verdiende geld terugbetalen. Opvallend detail is dat het terugbetaalde geld niet naar de instelling gaat waar de topfunctionaris werkzaam is, maar terecht komt bij de Staat.

Wat mogen topfunctionarissen verdienen?

Het maximale salaris voor een topfunctionaris in publieke of semipublieke sectoren is 130% van een ministersalaris. De minister-president en ministers verdienen 144.000 euro bruto per jaar. Dit is exclusief onkostenvergoeding.  Het maximale salaris voor topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sectoren bedraagt  187.340 euro. Inclusief sociale premies en onkostenvergoeding kan het salaris maximaal op 228.599 euro komen te liggen.

Bonussen zijn niet meer toegestaan en de maximale ontslagvergoeding komt op 75.000 euro te liggen. Toezichthouders mogen niet meer dan 5% van het salaris van de hoogst verdienende topfunctionaris verdienen, voor de voorzitter van de toezichthouders is dit 7.5%.

Voor wie geldt deze norm?

De norm geldt voor de gehele publieke en de semipublieke sectoren.  Uitzonderingen worden gemaakt voor havenloodsen, zorgverzekeraars en luchtverkeersleiders.

De nieuwe normering gaat direct in voor mensen die na 6 december 2011 in dienst zijn getreden. Voor mensen die eerder in dienst zijn getreden geldt een overgangsregeling: de komende jaren ontvangen zij hun huidige salaris, daarna wordt het stapsgewijs afgebouwd.

Minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk (PvdA) verwacht dat door WNT ongeveer 700 bestuurders minder zullen gaan verdienen.

Wil het huidige kabinet nog meer doen aan de topinkomens in de publieke sector?

De Wet Normering Topinkomens komt voort uit eerdere kabinetten. Het huidige kabinet wil de norm verlagen van 130% naar 100% van een ministersalaris. Daarnaast wil minister Plasterk de norm niet alleen voor bestuurders, maar voor iedereen werkzaam in publieke sector  laten gelden.

Via The Fact Club.

Reacties (21)

#1 NietJeZus

Prima toch. Als je voor het grote geld gaan wilt zijn moet je bij een commerciële partij zijn.

Al moet ik nog zien dat men in de praktijk werk gaat maken van het aanpakken van de baasjes die toch (veel) meer binnenharken dan toegestaan – en men het niet bedekt met de mantel der liefde en de dader wegpromoveert.

  • Volgende discussie
#2 besserwessi

@1:
Een paar comissariaatjes erbij dan sprokkel je er nog heel wat bij. Ik meen dat Nijpels en Alders er beiden meer dan een ton bijklusten toen ze nog CdK waren in Friesland respectievelijk Groningen.
Nijpels heeft trouwens zijn boerderijtje in de buurtschap Dijken in Friesland te koop staan voor 2.4 miljoen. Aardig stulpje, kijk op Funda 8528 DT Dijken nabij Langweer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Inca

Ik vind het een prima wet. Alleen de uitzondering voor zorgverzekeraars snap ik niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 P.J. Cokema

Zo, ministers zijn er dus flink op achteruit gegaan? In 2011 verdienden ze nog rond de 193.000 euro.

Plasterk verwacht dat 700 bestuurders in de publieke sector minder zulllen krijgen? Hoeveel bestuurders zijn er in totaal? Want hebben we het over een klein aantal bestuurders of over een enorme hoeveelheid graaiers?

En dan: hoeveel boven de WOPT-norm zitten ze eigenlijk? Ik heb in 2009 en 2010 een eingen onderzoekje gedaan en vond 148 CEO’s en bestuurselden in bedrijfsleven en publieke sector die boven de ‘Balkenendenorm’ zaten.
Bij banken vond ik 26 bestuurders die gemiddeld 453 duizend euro boven de norm zaten; bij ziekenhuizen waren dat 17 bestuurders die 54 duizend euro erboven zaten.

En ik lees dat zorgverzekeraars uitgezonderd zijn? Dat zal toch niet waar zijn? Of is dat omdat bestuurders daar beneden de nomr zitten?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bismarck

“Opvallend detail is dat het terugbetaalde geld niet naar de instelling gaat waar de topfunctionaris werkzaam is, maar terecht komt bij de Staat.”

Dat lijkt me wel terecht, want de betreffende instelling verdient ook wel een tik op de vingers voor het uitdelen van een te hoge beloning. Bovendien blijkt zo’n instelling teveel geld van de Staat te hebben gekregen, want het kon zich veroorloven om de directie te veel te betalen. Logischerwijs zou het overschot zelfs structureel ingehouden moeten worden (ook na het in lijn brengen van de salarissen met de norm), om te voorkomen dat het geld op andere wijze over de balk wordt gegooid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Bismarck

@4: Misschien is die 193k geteld inclusief onkostenvergoedingen, premies en de leasekosten van de verplichte auto met chauffeur? Verder denk ik dat het handig is welke definitie je wilt hanteren voor bestuurders. Reken maar van yes dat de directie bij de zorgverzekeraars (ver) boven de norm zit. Ik meen trouwens dat bankiers niet onder deze wet vallen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 P.J. Cokema

@6: Geen idee of dat inclusief ius. De info staat in de link die ik gaf.
En ja, ok ik denk dat banken er niet onder vallen. Daar geldt , dacht ik, nog steeds het “herenakkoord” dat Wouter Bos met ze sloot. Voor ABN-Amro en INGT geldt overignes dat er geen bonussen mogen worden uitgekeerd, zolang de staatssteun niet is terugbetaald.
Maar banken mogen wat mij betreft met terugwerkende kracht tot de (semi-)publieke sector worden gerekend.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Bismarck

@4: Misschien even proberen te identificeren: De haven van Rotterdam en de luchthavens vallen niet onder de norm, net als de zorgverzekeraars. Wat hou je dan over?
-Woningcorporaties?
-NS en prorail (misschien ook nog andere vervoerders)?
-Universiteiten en scholen
-Onderzoeksinstituten (TNO, RIVM,CPB,CBS)?
-Ziekenhuizen
Mis ik nog iets?

Met name de scholen leveren natuurlijk een enorme berg bestuurders op, al zitten er daar dan wel weer heel veel tussen die een loon boven de norm helemaal niet zouden kunnen opbrengen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Inca

@6: de zorgbestuurders die niet onder de uitzondering vallen hebben een kort geding aangespannen om dit alsnog voor elkaar te krijgen: http://www.nvzd.nl/nvzd-nieuws/kortgeding-wnt/itemid-98.html Ze verwijzen naar hun eigen ‘code’ (waarin bijvoorbeeld staat dat bestaande contracten niet verplicht worden aangepakt.)

@8, Hoeveel het er zijn in het onderwijs weet ik niet, maar het zet wel zoden aan de dijk. http://www.aob.nl/doc/top15beloningen2011.pdf (pdf)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 P.J. Cokema

Het moet ook gaan om de effectiviteit van de maatregel. Wat gebeurt er met de “bovennorm(ale)” bedragen die naar de staatskas gaan? Zouden de organisaties er niet beter zelf wat banen mee kunnen behouden?

En nog wat: De inkomensverschillen onder CEO’s en bestuursleden zijn groot. De CEO van Rivierduinen, de ggz-instelling die door de Alphense schutter werd gemeden, verdient niet meer dan 4 euro per dag boven de Balkendendenorm. De CEO van de ING-bank, bekend van het met staatssteun ontslaan van duizenden werknemers, zit 3.192 euro per dag boven die norm. Maar die is dan ook van veel meer betekenis voor ons geestelijk welzijn, toch?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Bismarck

@10: “Zouden de organisaties er niet beter zelf wat banen mee kunnen behouden?”

Dat kan niet om behouden maar alleen om scheppen gaan. Tot dusver wordt het geld immers niet gebruikt om een baan mee in stand te houden, maar om een baan bovenmatig te belonen. Voor mijn mening over dat geld zie #5.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Inca

@8, uitgebreide beschrijving welke eronder vallen: http://www.aedes.nl/binaries/downloads/governance/20121218-brochure–wet-normering-topinkomens–mini.pdf pagina 59 ev.
Met name deze groep is misschien wel wat groter dan ik zou denken:

Openbare lichamen voor beroep en bedrijf
Bijvoorbeeld: bedrijfschappen zoals het Bedrijfschap Horeca en catering; productschappen zoals het Productschap Tuinbouw; Nederlandse Orde van Advocaten; Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants

@10: die organisaties zijn er zelf bij, als ze beloningen geven in strijd met de regels. Als ze het geld liever uitgeven aan iets anders, staat niemand ze in de weg. Maar als ze het blijkbaar niet belangrijk vinden, dan lijkt het me heel prima dat het in de staatskas terugvloeit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 pedro

“Het idee om extreem hoge inkomens in de publieke en semipublieke sector aan banden te leggen” is een goeie zaak volgens velen. Maar waarom dan toch altijd dat gekrakeel wanneer voor wordt gesteld de belastingen voor de hoogste inkomens te verhogen?

Waarom mag op het terrein van de overheid de markt haar werk niet doen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Bismarck

@13: Ik heb geen bezwaar tegen een “Franse” aanpak van extreem hoge inkomens. Wat betreft markt en overheid: Het betreft nu eenmaal veelal sectoren waar marktwerking praktisch onmogelijk is. Je kunt niet kiezen tussen overheden (tenzij je bereid bent te emigreren en/of van nationaliteit te veranderen en dat wordt dan weer juist door nationale overheden ernstig bemoeilijkt). Er zijn overigens buiten de overheid ook nog wel voldoende gebieden waar nooit van zuivere marktwerking sprake kan zijn (ik denk oa. aan nutsvoorzieningen) en die dus meer regulatie (overigens niet uitsluitend loonregulatie) of liever nog nationalisering nodig hebben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 pedro

@14: Op de arbeidsmarkt moet de overheid met het bedrijfsleven concurreren om de gunsten van de arbeidskrachten. Daarom vind ik het zo raar, dat alleen de hoge salarissen bij de overheid aan worden gepakt. Pak dan alle hoge inkomens aan, is mijn devies, en niet alleen die bij de overheid.

Electoraal gezien snap ik het best hoor. Het levert stemmen op om lekker tegen de overheid aan te schoppen. Symboolpolitiek.

Voor de rest ben ik het met je eens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Inca

@14: wat voor concurrentie dan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Spam

Voor 2 ton kan je voor iedere baan wel een capabele kandidaat vinden. Mensen die meer willen verdienen kunnen in de private sector hun slag slaan.

Veel mensen hebben het waanidee dat geschiktheid voor een functie een exact meetbare grootheid is en de arbeidsmarkt een vrije markt, waarin de relatie tussen geschiktheid en kostprijs een monotoon stijgende functie is. Zo werkt het volgens mij niet. Voor complexe functies zijn minder geschikte mensen te vinden dan voor eenvoudige functies, maar je kan niet alle beschikbare mensen sorteren op volgorde van geschiktheid. Er is zeker wel iets van correlatie tussen wat mensen aan inkomen krijgen en wat ze zoal kunnen, maar voor veel grootverdieners geldt toch vooral dat ze heel goed zijn in een goed salaris regelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 pedro

@17: “Mensen die meer willen verdienen kunnen in de private sector hun slag slaan”

Volgens mij moet gelijkwaardig werk gelijkwaardig betaald worden.

Geschiktheid is trouwens iets waarvoor je een sollicitatieprocedure hebt. Dat staat inderdaad los van het salaris, maar of je salariseisen in worden gewilligd, hangt toch voor een deel af van je mogelijke geschiktheid voor een functie. Daarnaast speelt natuurlijk wie je kent een enorme rol, maar in dat geval krijg je al bij voorbaat een te hoog salaris (geschiktheid speelt dan een ondergeschikte rol) en hoef je daar nauwelijks meer over te onderhandelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Inca

@18, is het werk gelijkwaardig? Ik ben geneigd om te zeggen dat dat niet zo is. Het besturen van een (semi)-publieke sector is fundamenteel anders, omdat ze meer gericht zouden moeten zijn op het stabiel uitvoeren van hun taak. Innovatie is bv niet op dezelfde schaal gewenst als men dat in het bedrijfsleven kan doen. (Daar gaat het al vaak fout.)

Het doel van een of ander willekeurig gehypet merk (Iphone ofzo) is puur gericht op het verkopen van zoveel mogelijk van die zut, of het nou nodig is of niet. Verkopen om het verkopen. Dat is NIET wat we willen in zorg, onderwijs, overheid etc. Een verkoper die zoveel mogelijk mensen (onnodig) naar z’n ziekenhuis kan lokken is volgens de markt goed bezig maar voor onze maatschappij beslist niet.

Het lijkt me hoog tijd dat we ophouden met doen alsof publieke sector hetzelfde is als bedrijfsleven en op gelijke wijze gerund moet worden, want dat is niet zo.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 pedro

@19: gelijkwaardig is wat anders dan gelijk. 100 man personeel onder je is 100 man, of je nu in de vrije of in de publieke sector werkt. Een directeur van een middelgroot bedrijf krijgt al gauw meer geld dan onze premier. Je gaat me toch niet vertellen, dat je vind, dat die directeur van een middelgroot bedrijf een grotere verantwoordelijkheid heeft dan de premier van het land?

En wanneer je stelt, dat we niet willen, dat een directeur van een ziekenhuis zo veel mogelijk klanten naar zijn ziekenhuis lokt, maakt dat zijn baan niet minder zwaar of verantwoordelijk. Ik zou zelfs zeggen, dat zijn baan moeilijker is dan de verkoper van iPhones. De verkoper van iPhones hoeft alleen met zijn eigen salaris en zijn eigen bedrijf rekening te houden. De directeur van een ziekenhuis moet in een politiek spanningsveld onder druk bezuinigingen uitvoeren, waar hij persoonlijk voor verantwoordelijk gehouden wordt, in de politiek en in de publieke opinie. Ik zou zeggen, dat de baan van de ziekenhuisdirecteur aanmerkelijk zwaarder is dan die van de iPhone verkoper, en als we goede bestuurders voor het ziekenhuis willen hebben, zullen die dus marktconform betaald moeten worden. Als de salarissen in de publieke sector te hoog zijn, betekent dat, dat de salarissen in de vrije sector ook te hoog zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Inca

Persoonlijk verantwoordelijk? Op welke wijze worden bestuurders ooit persoonlijk verantwoordelijk gehouden, zelfs als ze er welbewust en opzettelijk een enorme bende van maken? Die verantwoordelijkheid voor al die banen, en al die mensen – die vind ik bepaald niet terug in het gedrag van vele bestuurders.

Daarnaast ben je van mening dat je alleen goede mensen kunt trekken met een (erg) hoog salaris. Waar baseer je dat op? Dat is het verhaaltje dat iedereen aan elkaar vertelt – maar ik heb nog nooit iets gezien waaruit blijkt dat het waar is. Dat goede bestuurders niet te vinden zijn voor een wat gematigder salaris. (En misschien is het alleen maar zinnig dat de echte goudzoekers lekker verder zoeken.)

  • Vorige discussie