Voorpagina

Zoekresultaten voor

'stikstof'

Foto: Tom Davidson (cc)
Foto: CorporatieNL (cc)

Rapport Remkes gemiste kans voor woningbouw

, door

In het rapport Niet alles kan worden geen maatregelen genomen om de woningbouw snel vlot te trekken. Marc Chavannes stelt in NRC dat het rapport een reeks bekende problemen schetst en allerlei vormen van aanpak suggereert die noch snel noch drastisch zijn. Het rapport ‘Niet alles kan‘ beschrijft wie waarvoor verantwoordelijk is en wie waarmee rekening moet houden. Het rapport-Remkes is volgens Chavannes meer een sociografisch-bestuurlijke schets van Nederland dan een advies over kortetermijnoplossingen voor de 18.000 projecten die stil zijn komen te liggen door de uitspraak van de Raad van State eind mei.

In een interview met NPO radio 1 programma 1 op 1 stelt Johan Vollenbroek, voorzitter van Mobilisation for the Environment (MOB), dat de milieuschade 31 miljard Euro per jaar bedraagt*. Waarvan 6,5 miljard door de landbouw. Dat is hoger dan de Nederlandse export aan vleeswaren en zuivelproducten van 19 miljard euro. Het inkrimpen van de veestapel levert maatschappelijk gezien dus winst op. Hetzelfde geldt voor de luchtvaart, die al jaren boven z’n stand leeft. Vollenbroek zegt mild geweest te zijn voor Schiphol door slechts het schrappen van 100.000 vluchten gevraagd te hebben. Wel moet de snelheid op snelwegen terug naar 100 kilometer per uur, waardoor veel forensen paradoxaal genoeg een kortere reistijd zullen hebben.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Nederlandse vliegvelden opereren zonder Natuurvergunning

, door

NIEUWS - De afgelopen weken is een bijzonder bijvangst van de rechterlijke uitspraak dat de programmatische aanpak stikstof (PAS) niet deugt naar boven gekomen. De Nederlandse vliegvelden Schiphol, Eindhoven Airport, Rotterdam The Hague Airport (RTHA), Maastricht Aachen Airport, Lelystad Airport en Groningen Airport Eelde blijken allen te opereren zonder Natuurbeschermingsvergunning. Daarmee zijn ze in overtreding. Dat zegt Mobilisation for the Environment (MOB) tegen EenVandaag. MOB heeft inmiddels een handhavingsverzoek ingediend bij de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Infrastructuur en Waterstaat (IenW).

Stikstofuitstoot verkeer

Zo’n vergunning is nodig vanwege de stikstofuitstoot van het vliegverkeer, dat schade toebrengt aan de natuur.  De berekende stikstofemissie van Schiphol bedraagt 3,4 miljoen kg/jaar bij 500.000 vliegbewegingen/jaar en 3,8 miljoen kg bij 540.000 vliegbewegingen/jaar, aldus MOB. De NOx-emissie van Schiphol is daarmee bijna zo hoog als het totaal van de vier Rotterdamse raffinaderijen bij  elkaar. De stikstofemissie van het verkeer is ruim 30 maal zo hoog als de stikstofemissie van alle vijf Nederlandse raffinaderijen bij elkaar. MOB concludeert daarom dat de verkeerssector ook een belangrijke bijdrage te leveren heeft aan het terugdringen van de stikstofdepositie in natuurgebieden.

Vorige week al diende MOB een handhavingsverzoek in tegen Schiphol, omdat 100.000 starts en landingen illegaal zouden zijn door het ontbreken van de natuurbeschermingsvergunning. Deze week heeft MOB een handhavingsverzoek tegen de andere vijf vliegvelden ingediend bij de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Dat betekent volgens de milieuorganisatie concreet dat het aantal vliegbewegingen terug moet naar het niveau van 2004, om te voldoen aan de uitspraak van de Raad van State. Johan Vollenbroek van MOB houdt de mogelijkheid open dat het ijkjaar 1994 behoort te zijn:

Foto: Vattenfall Nederland (cc)

Stadsverwarming: financiële donderwolk boven de Randstad

, door

ANALYSE - In het Klimaatakkoord is een belangrijke rol weggelegd voor stadsverwarming. Afgelopen jaar zijn er echter verschillende berichten naar buiten gekomen die grote problemen laten zien bij warmtebedrijven. De Rekenkamer Nijmegen was begin dit jaar kritisch over de totstandkoming van het warmtenet in de wijk Nijmegen-Noord. In Rotterdam was de rekenkamer ook kritisch over de plannen voor een leiding naar Leiden en bericht de NRC al een paar weken over de oplopende tegenvallers bij het Warmtebedrijf Rotterdam, waarvoor de gemeente en provincie garant staan. Het Afval Energie Bedrijf (AEB) in Amsterdam, waar de tegenvaller voor de gemeente volgens de Telegraaf op kan lopen tot een half miljard Euro, is voorlopig gered met een kapitaalinjectie van 16 miljoen Euro door gemeente en een consortium van banken.

Verwarmen met restwarmte

Op papier klinkt het altijd mooi: waarom huizen en gebouwen verwarmen met aardgas, als het ook kan met restwarmte van de industrie, elektriciteitscentrales of afvalcentrales? In de praktijk lopen bewoners, bestuurders en gemeenteraadsleden met regelmaat tegen problemen op. Een van de standaardproblemen doet zich voor bij bewoners en heeft zijn achtergrond in de regelgeving. Op papier mogen de kosten voor stadsverwarming niet hoger zijn dan de kosten van verwarmen met aardgas, in de praktijk hebben er altijd behoorlijk wat gaten in de regelgeving gezeten.

Foto: Høyre (cc)

Noorwegen betaalt klimaatbeleid uit opbrengst fossiele brandstof

, door

ELDERS - Olieland Noorwegen werkt hard aan verduurzaming.

Grootschalig elektrisch vliegen is nog ver weg, maar Noorwegen werpt zich op als proeftuin voor de elektrische luchtvaart. In 2040 moeten alle binnenlandse vluchten worden uitgevoerd door elektrische of hybride toestellen. Luchthavenautoriteit Avinor, eigenaar van de ruim veertig luchthavens in het land, wil binnenkort de eerste aanbesteding uitschrijven voor een commerciële route voor een elektrisch vliegtuig met negentien passagiers, dat vanaf 2025 moet gaan vliegen. Het FD (€) doet verslag van een vlucht met de Pipistrel Alpha Electro G2, een Sloveens vliegtuig dat als eerste elektrische tweezitter is gebouwd voor commerciële doeleinden. De prestaties zijn vooralsnog beperkt: het toestel vliegt maximaal anderhalf uur, de maximumsnelheid is zo’n 200 kilometer per uur en het draagvermogen is slechts 560 kilogram. De geluidsoverlast is minimaal, je hoort alleen de propellor.

Ook elders wordt durk geëxperimenteerd met elektrisch vliegen, maar Noorwegen is wel een geschikte proeftuin omdat de afstanden relatief kort zijn, en het aantal passagiers op de binnenlandse vluchten niet zo groot is. Vliegen is in Noorwegen, zeker in het noorden, erg gebruikelijk. Je kunt er in twintig minuten een ziekenhuis bereiken waar je over de weg acht uur voor nodig hebt. Noren vliegen ook daarom meer dan de meeste andere Europeanen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Rekenkamer: stimuleren elektrisch rijden 65% goedkoper dan verwacht

, door

ANALYSE - Gisteren kwam de Rekenkamer met een brief aan de Tweede Kamer over de kosten van het stimuleren van elektrisch rijden. Het onderzoek is uitgevoerd op verzoek van de Tweede Kamer. De Rekenkamer concludeert dat het reduceren van CO2 via het stimuleren van elektrisch rijden een dure manier is om de CO2 uitstoot te verlagen. De Rekenkamer kwam in de verantwoordingsonderzoeken over 2013 en 2014 ook al tot deze conclusie. Het Interdepartementale Beleidsonderzoek CO2 (IBO CO2) uit 2016 noemde het stimuleren van elektrisch rijden de duurste maatregel per ton CO2 reductie bezien vanuit de overheidsfinanciën. De Rekenkamer trekt in zijn brief de berekeningen van de staatssecretaris , die uitkomt op € 1.700 per vermeden ton CO2, in twijfel. Met de rekenmethode van de Algemene Rekenkamer kunnen die kosten oplopen tot bijna € 2.000 euro per bespaarde ton CO2. Dat is echter nog steeds een 65% lager dan de € 5.700 per bespaarde ton CO2 uit IBO CO2 van 2016. De echte vraag zou moeten zijn: waarom wijkt de prognose van IBO CO2, PBL en ECN zoveel af van de werkelijke overheidskosten per ton CO2 reductie?

Kosten elektrisch rijden: IBO CO2 en Rekenkamer

In het IBO CO2 van 2016 (pdf) staan tabellen met de kosten en effecten van verschillende maatregelen om CO2 te reduceren. In tabel 5.2 staat voor het stimuleren van elektrisch rijden een prijs van € 5.700 per ton vermeden CO2 voor de overheid. Ook de Rekenkamer constateerde al in 2013 en 2014 dat elektrisch rijden een dure manier is om de CO2 uitstoot te reduceren. Elektrisch rijden is dan ook een maatregel die thuishoort in de categorie meters voorbereiden in plaats van meters maken. Bij meters voorbereiden gaat het om doorbraaktechnologieën die nodig zijn om in 2050 de CO2 reductie te halen. De nationale kosten lagen volgens IBO CO2 met ruim € 900 per bespaarde ton CO2 een stuk lager en dalen richting 2030 scherp naar € 90 per ton CO2. De nieuwste prognoses van het PBL zijn dat de nationale kosten in 2030 nog lager zullen zijn en rond de € 0 per ton CO2 reductie uit komen. Journalisten en politici draaien het frame ondertussen de andere kant op en doen het voorkomen alsof de hoge overheidskosten voor het stimuleren van elektrisch rijden een verrassing zijn, terwijl ze dus feitelijk nu al 65% lager liggen dan de verwachte overheidskosten per ton CO2 reductie in 2020.

Foto: Ian Britton (cc)

Wat is eigenlijk een broeikasgas?

, door

ACHTERGROND - Als de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer stijgt, gaat de temperatuur omhoog. Maar hoe komt dat eigenlijk? En waarom hebben sommige gassen wel deze werking, en andere niet?

Broeikasgassen zijn gassen die warmtestraling opnemen. Die warmte wordt vervolgens weer teruggestraald naar de omgeving. Oók terug naar de aarde, die daardoor een hogere temperatuur krijgt. Dit noemen we het broeikaseffect. Als de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer toeneemt, dan stijgt de temperatuur.

Maar wat maakt een gas dan een broeikasgas?

Verreweg het grootste deel van de lucht, stikstof en zuurstof, is niet alleen doorzichtig voor zichtbaar licht (blauw, geel en rood), maar ook voor warmtestraling (infrarood). Die straling gaat er dus net als zichtbaar licht dwars doorheen. Een aantal andere gassen laat warmtestraling niet zomaar door. Dat zijn broeikasgassen: gassen die een deel van de warmtestraling absorberen. Hoewel hun concentratie in de lucht relatief laag is, is hun effect op de temperatuur groot.

Maar waarom dan? Dat heeft te maken met de vorm van de moleculen waar het gas uit bestaat. En dat is nog best complex: een molecuul kan warmtestraling absorberen als het kan meetrillen met dezelfde golflengte als de warmtestraling. Dat kun je vergelijken met een stemvork die meetrilt met een bepaalde toonhoogte. Het trillende molecuul neemt de warmtestraling in zich op, waardoor de lucht er omheen ook opwarmt. De extra warmte wordt vervolgens in alle richtingen uitgestraald, dus ook terug naar de aarde.

Foto: Eden, Janine and Jim (cc)

Zure regen waarderen

, door

COLUMN - Ik vind het mooi, die opleving van aandacht voor zure regen. Op Facebook, op Twitter en zelfs bij Nieuwsuur kwam het langs (looking at you, #FactFreeThierry). Zure regen is overal. En dat is goed.

Even ons nationale geheugen opfrissen: wat is zure regen ook alweer? Het zal niet verbazen, de historie van ‘zure regen’ is lang. Al in de 17e eeuw was het fenomeen bekend en sinds de Industriële Revolutie (eind 18e eeuw) is het bekend dat de vervuiling uit de industrie zure regen veroorzaakt. Uiteraard was het pas veel later dat het probleem bij het grote publiek bekend werd: in de jaren 70 van vorige eeuw.

Het probleem is eenvoudig: de uitstoot van zwaveldioxide, stikstofoxiden, ammoniak en andere vervuiling lost op in regenwolken, brengt de pH waarde van het regenwater omlaag en slaat zo als zure regen neer op onze aardbol. De gevolgen laten zich raden: ecosystemen raken verstoord, planten leggen het loodje, biodiversiteit gaat eraan en … kalkstenen gebouwen en bouwwerken van metaal raken aangetast en gaan sneller roesten.

Vanwaar die aandacht dan?

En waarom is zure regen dan ineens vol onder de aandacht? Ja, dat is eigenlijk eenvoudig: de wetenschapsontkennende politieke partijen noemen zure regen een ‘hoax’, onzin. Want je hoort er niets meer van.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De vergroening van de aarde – over de bomen, het bos en andere zaken

, door

ACHTERGROND - door Hans Custers
Klimaatverandering vergroening fig. NVDI-indez Bron Matthias Forkel

De aarde vergroent. Daar zijn zo ongeveer alle deskundigen het wel over eens. En het is weinig aannemelijk dat de natuur uit zichzelf besloten heeft om maar eens een tandje bij te schakelen. Het ligt er dus dik bovenop dat die vergroening het – deels bedoelde en deels onbedoelde – gevolg is van menselijke activiteiten.

Tot zover het eenvoudige deel van het verhaal. Want wie er wat dieper induikt ziet al snel dat het knap ingewikkeld is om op wat meer detailniveau te begrijpen wat er precies gebeurt. Bijvoorbeeld omdat er zoveel factoren meespelen, die elkaar ook nog eens kunnen beïnvloeden. Maar ook omdat het nog niet zo makkelijk is om die vergroening te meten, of zelfs maar te definiëren. Een artikel dat in november verscheen in Nature Ecology & Evolution illustreert dat: Enhanced peak growth of global vegetation and its key mechanisms van Huang et al..

De complexiteit van het onderwerp en de verschillen tussen onderzoeksmethodes verklaren waarschijnlijk waarom de resultaten van verschillende studies nogal uiteenlopen, of dat op het eerste gezicht lijken te doen.

In 2016 constateerden Zhu et al., weliswaar met een forse onzekerheidsmarge, dat CO2-fertilisatie de belangrijkste oorzaak van de vergroening was. Huang et al. komen tot een ander resultaat. Volgens hen zijn drie factoren, elk in min of meer gelijke mate, samen verantwoordelijk voor ongeveer 60% van de vergroening. Behalve CO2-fertilisatie spelen ook de depositie van stikstof en landbouw een rol van betekenis. Ook veranderingen van temperatuur, hoeveelheid neerslag en de hoeveelheid invallend zonlicht kunnen van invloed zijn.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

Mogelijk sneller verbod op varend ontgassen

, door

ANALYSE - Minister Van Nieuwenhuizen gaat op verzoek van de Partij voor de Dieren onderzoeken of zij het schoonblazen van tanks door binnenvaartschepen tijdens de vaart eerder dan in 2020 kan verbieden. Ook zegde de minister tijdens een overleg met de Tweede Kamer toe het ontgassen maximaal in te perken tot een nationaal verbod geldt. Alleen wat zijn dan de alternatieven voor schippers?

Om bij die laatste toezegging te beginnen: het is onduidelijk hoe de minister dit denkt te bereiken. De actiegroep Stop Ontgassen stelt in een reactie:

Het gekke is dat we – behalve in het stukje zelf – nergens iets over die toezegging kunnen vinden. De minister heeft wel gezegd dat er in 2019 een proef komt met handhaving. We nemen aan dat het 6 december in de Transportraad besproken wordt.

De toezegging van de minister klinkt dan ook vooral als een herhaling van zetten. Soortgelijke geluiden waren er ook in 2013 (toen Sargasso voor het eerst over dit dossier publiceerde) te horen, concrete aanwijzingen dat comptabiliteitslijsten en dedicatievaart succes hebben zijn er niet. Of je moet uitgaan van de officiële cijfers van het RIVM (die al eerder aangepast zijn doorhet RIVM). Volgens de officiële cijfers bedroeg de benzeenemissie in 2012 60.751 kg. De meest recente cijfers voor 2016 laten een daling tot 24.430 kg zien. De emissie van MTBE (loodvervanger) is zelfs helemaal uit de statistieken van Emissieregistratie.nl verdwenen. Waaruit ik voorzichtig concludeer dat de sector per 2015 niet vrijwillige is gestopt met varend ontgassen van benzeen. Voorzichtig, omdat goede cijfers over ontgassen nog steeds niet beschikbaar zijn. De huidige emissiecijfers zijn gebaseerd op het rapport van CE Delft uit 2013, wat een update was van een rapport uit 2003. In beide gevallen rapporten waarvoor de opdracht mede door de industrie is gegeven. In 2013 stelde Sargasso al vragen bij de hoeveelheden uit die onderzoeken. Die vragen zijn in de tussentijd niet beantwoord.Infographic varend ontgassen

Foto: tonynetone (cc)

“CO2 maakt de aarde groener”. Klinkt goed, maar is dat ook zo?

, door

NIEUWS - Planten en bomen hebben CO2 nodig om te groeien en we stoten inmiddels 40 miljard ton per jaar uit, de atmosfeer in. Een aantal studies suggereren dat mensen door de uitstoot van CO2 bijdragen aan een wereldwijde toename in de fotosynthese. Reden voor sommige reageerders op Sargasso om te stellen dat de aarde voorlopig vooral groener wordt ten gevolge van de klimaatverandering. Tijd dus om er wat dieper in te duiken op basis van de gegevens van een van de onderzoekers naar het verschijnsel dat de aarde groener wordt ten gevolge van stijgende CO2 emissies.

Het goede nieuws

Om met het goede nieuws te beginnen. Het klopt dat de aarde groener wordt ten gevolge van hogere CO2-emissies. Elliot Campbell, een milieuwetenschapper van de Universiteit van Californië, en zijn collega’s publiceerden vorig jaar een studie waaruit bleek dat planten momenteel 31 procent meer CO2 omzetten in organische stof dan vóór de Industriële Revolutie. Verschillende pseudo-sceptische denktanks doken dan ook meteen bovenop het artikel. Het Competitive Enterprise Institute verklaarde kort nadat de studie verscheen:

So-called carbon pollution has done much more to expand and invigorate the planet’s greenery than all the climate policies of all the world’s governments combined.

Ook het Heartland Institute (u weet wel, de denktank die mensen die vertrouwen hebben in de klimaatwetenschap vergeleek met de Unabomber) besteedde aandacht aan het onderzoek.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

NAM over gas op Springtij, een reality check

, door

OPINIE - Op het duurzame festival Springtij dat Wouter van Dieren ieder jaar organiseert, waren zoals vanouds, veel mensen uit de gassector aanwezig. Bedrijven als NAM, Gasterra en Gasunie sponsoren het festival en leveren een actieve bijdrage aan het programma. Reden voor Peter Kodde van Milieudefensie om in deze gastbijdrage het verhaal van NAM aan een realiteitscheck te onderwerpen.

Aan de ene kant is het heel mooi dat bedrijven uit de gassector het duurzame festival Springtij steunen en er aanwezig zijn. Ik hoop dat de mensen uit de gassector door de discussies en workshops meer zijn gaan nadenken over hun eigen rol in de energietransitie en bijvoorbeeld goed hebben geluisterd naar de prikkelende bijdrage over het Carbon Budget van de Britse energie-expert Jeremy Leggett.

Ik vrees echter dat de gassector er vooral aan tafel zat om haar eigen belang te promoten. De gassector een massieve PR campagne opgezet met als kernboodschap: aardgas heeft een rol te spelen in de energietransitie, we gaan voorlopig niet zonder kunnen en aardgas is de schoonste vorm van fossiele brandstoffen. Naar mijn mening slaat het verhaal van de gassector op een aantal plekken de plank mis. De bijdrage van de NAM aan Springtij was daar een exemplarisch voorbeeld van. Speciaal voor de bezoekers van Springtij en de medewerkers van de NAM heb ik het verhaal van de NAM van de nodige kanttekeningen voorzien. Het verhaal van de NAM is geciteerd, mijn commentaar staat er tussen.

Vorige Volgende