QUOTE - Zogenaamd waardevrij economieonderwijs, dat stiekem neoliberaal is? In dit stuk zegt Remko van der Pluijm, lector aan de Rotterdamse Hogeschool er een aantal interessante dingen over:
Het neoliberale gedachtegoed overheerst in het Nederlandse hoger onderwijs, schrijft Van der Pluijm. Opleidingen concentreren zich op praktijkvakken en de maximalisatie van financiële winst, net zoals bedrijven alleen een verantwoordelijkheid zouden hebben naar hun aandeelhouders en werknemers.
….
In andere woorden, het is eigenlijk onmogelijk voor een docent om waardenvrij les te geven. Van der Pluijm vraagt zich echter af of dit wel zo problematisch is. Voorstanders van waardenvrij onderwijs betogen dat waarden-geladen onderwijs leidt tot conformiteit. Het neoliberale onderwijs positioneert zich volgens Van der Pluijm dan ook als een positivistische wetenschap, die zou streven naar een objectieve en feitelijke omschrijving van de wereld.
“Maar de opvatting dat economie een waardenvrij vakgebied is, is zelf een opvatting die niet waardenvrij is”, merkt Van der Pluijm op. Het probleem is niet zozeer dat een docent de eigen mening meegeeft, het is eerder dat de waardenvrije economiestudie als feit wordt gepresenteerd. Zo blijft er geen ruimte voor andere visies, wat juist leidt tot conformiteit.
Je ideologie verkopen als niet-ideologisch en feitelijk (‘noodzaak’), dat kennen we eigenlijk ook wel uit de politiek.
Reacties (3)
Veel mensen realiseren zich dit inderdaad niet. Zie ook racisme. Niets doen aan bijvoorbeeld institutioneel racisme is niet neutraal, maar feitelijk de status quo in stand houden, wat ook racisme is. Onrecht niet willen oplossen is op zichzelf al onrecht.
Met een bijdrage van de Zuidas, las ik op FTM:
Het probleem is dat nogal wat invloedrijke mensen de dominante (neoliberale) ideologie niet meer lijken te herkennen als ideologie. In de economie is dat wel degelijk een probleem, omdat er onder de cijfertjes van economische analyses allerlei waarde-oordelen verscholen kunnen zitten: hoe zwaar weeg je gezondheid of verloren levensjaren, biodiversiteit, ongelijkheid, de kwaliteit van onderwijs, enzovoort. Die worden zelden transparant gemaakt.
In dat stuk wordt ‘de overtuiging dat de economie een waardenvrij domein is’ genoemd. Volgens mij is die overtuiging bullshit. Je kunt geen waardenvrije economische analyses maken over complexe maatschappelijke kwesties. Beleidsopties weeg je af op basis van waarde-oordelen. Dat is het hele bestaansrecht van de politiek. De gedachte dat de economische wetenschap in staat zou zijn om die waarde-oordelen te vervangen door objectieve analyses is een van de grote misvattingen van deze tijd.
En ik heb wel eens de indruk dat het minst zelfkritische deel van de economen het hardste roept dat zij als enigen in staat zijn om allerlei uiteenlopende zaken op een objectieve manier tegen elkaar af te wegen. En dat de economische wetenschap dus eigenlijk als enige in staat zou zijn om de politiek goed te adviseren. (Dat laatste heb ik echt gelezen in een verhaal van een econoom!)
Niemand is helemaal objectief en vrij van ideologie. Voor wetenschappers is het cruciaal dat ze hun eigen ideologie herkennen en erkennen. Want dan kun je onderscheid maken tussen je persoonlijke mening en objectieve wetenschappelijke kennis. Een docent mag best een mening hebben en die geven. Maar die mening moet niet verkocht worden als objectieve wetenschap.