Gewone deugden – Michael Ignatieff
RECENSIE - door Addie Schulte, redacteur van Boekenstrijd.
Zijn de universele mensenrechten op hun retour? Dat beeld rijst op uit het boek Gewone Deugden van de Canadese oud-politicus en denker Michael Ignatieff. Mensen geven niet zoveel om mensen waar ze zich niet in herkennen. Ze maken zich meer druk over zaken dicht bij huis dan over universele kwesties. Er mogen dan grotere stromen goederen, diensten, informatie en kapitaal over de wereld gaan dan ooit tevoren, dat betekent niet dat onze gedachten en gevoelens ook gemondialiseerd zijn.
Met de overwinningen van Trump en Brexit in het achterhoofd en met de opkomst van nationalistische partijen elders is dat niet zo een wereldschokkende constatering. De meer pessimistische beschouwers van de internationale en nationale ontwikkelingen hadden dat idee al.
Maar voor de liberaal Ignatieff, die een prachtig boek schreef over zijn eigen politieke carrière, is het wel een verschuiving.
In zijn boek Human Rights as politics and idolatry uit 2001 zag Ignatieff de balans nog de andere kant op gaan. Hoe meer mensenrechten als een gezamenlijke ‘taal’ werden erkend, hoe meer ‘morele vooruitgang’, was toen zijn stelling. Het was de tijd van de interventies van Europa en de VS op de Balkan, nog net voor 11 september en alles wat daarop volgde. Staten waren nog wel soeverein, schreef Ignatieff, maar op voorwaarde dat ze min of meer de mensenrechten respecteren. Zo niet, dan konden ze rekenen op kritiek, sancties en zelfs interventie, concludeerde Ignatieff.