Kunst op Zondag | Vermoorde Kunst
Een paar weken geleden bezocht ik de tentoonstelling “Vermoorde Kunst” die in Elburg en Nunspeet plaats vindt. Een nare titel voor een tentoonstelling misschien, maar het zegt wel precies waar het om gaat; werk van joodse kunstenaars die in de tweede wereldoorlog werden vermoord. Tijdens de tweede wereldoorlog werden veel joodse kunstenaars omgebracht en daardoor konden zij ook geen kunst meer maken en werd ook hun talent en de kunst vermoord. Voordat zij vermoord werden was het vaak ook ingewikkeld om door te werken. Zij werden vanwege hun afkomst vervolgd. Ze moesten onderduiken en werkten daar door of ze weigerden onder te duiken of de Jodenster te dragen en werkten openlijk door. Het werk wat tentoongesteld wordt is in tegenstelling tot de titel niet zo cru; je ziet in het werk niet terug wat ze meemaakten. Er is heel verschillend werk te zien in allerlei stijlen en gemaakt door verschillenden generaties. De hele tentoonstelling vertelt een indringend verhaal.
Als eerste bezocht ik Museum Sjoel in Elburg voor het eerste gedeelte van de tentoonstelling. Heel erg verrast was ik door het prachtige buurtje waarin het museum gelegen is en zeker ook door het museum zelf. Het is gehuisvest in een monumentaal synagogegebouw in het mooie stadje. Het is een verhalenmuseum over het dagelijks leven van twaalf joodse families die vanaf 1700 in Elburg woonden. Op een boeiende manier wordt hun verhaal verteld door voorwerpen en vele videofilmpjes. In dit museum is het werk van het bekende kunstenaarsechtpaar Else Berg en Mommie Schwartz te zien. Dit joodse echtpaar maakte ruim dertig jaar deel uit van de Amsterdamse en Bergense avant-garde. Ze reisden veel en laten zich voortdurend inspireren door de vernieuwingen in de moderne kunst. Bovenstaand schilderij “Portret van een jong meisje” is van Else Berg. Onderstaand schilderij is van Mommie Schwartz gemaakt vanuit hun atelier in Amsterdam wat uitkeek op het Sarphatipark. Dit is één van de laatste schilderijen die hij gemaakt heeft, voordat ze beiden in Amsterdam werden opgepakt en in november 1942 in Auschwitz vermoord.