Texaanse energieproblemen

In de eerste helft van februari werd Texas geteisterd door stevige winterstormen, die gepaard gingen met temperaturen tot 22 graden onder het vriespunt. Door de kou viel in delen van Texas de energievoorziening uit, zowel de elektriciteitsproductie als de gasproductie kwam in de problemen. Rechtse media, zoals Fox News, waren er als de kippen bij om de schuld aan stilvallende windmolens te geven. Terwijl anderen het stilvallen van gas-, kolen- en kerncentrales de schuld gaven. Inmiddels lopen er hoorzittingen en doemt een beter beeld van de Texaanse problemen op. Situatie Texas Texas is een van de grootste producenten van olie- en gas binnen de VS, en ook een van de grootste staten als het gaat om windenergie. Tegelijkertijd is het Texaanse elektriciteitsnetwerk nauwelijks verbonden met de elektriciteitsnetwerken van naburige staten. Door deze geringe verbondenheid van het elektriciteitsnetwerk ontloopt Texas federaal toezicht op het elektriciteitsnetwerk. Waardoor Texas een veel vrijere elektricteitsmarkt heeft dan andere staten. Ook is het toezicht op de elektriciteitsmarkt en de gasmarkt in Texas gescheiden. Basis van het probleem Texas had in 2011 al een keer te maken met extreme kou, maar lijkt daar onvoldoende van te hebben geleerd. Uit het verslag van de hoorzittingen die momenteel bezig zijn komt naar voren dat de vrije markt in combinatie met slechte afstemming tussen de toezichthouders van het elektriciteits- en gasnetwerk aan de basis van de problemen lagen. Het gasnetwerk en de maximale gasvraag is bepaald op basis van de piekvraag in de zomer voor koeling. De toezichthouder op de gasmarkt heeft geen rekening gehouden met de gelijktijdige vraag naar gas voor verwarming en voor elektriciteitsproductie. Ook is door de toezichthouders op de gas- en elektriciteitsmarkt geen rekening gehouden met de verbondenheid tussen de gas- en elektriciteitsmarkt in met name de wintermaanden. Hier lijkt zich de opdeling over verschillende toezichthouders te wreken. Een groot deel van de problemen had voorkomen kunnen worden als gasproductielocaties, elektriciteitscentrales en windturbines voorzien waren van vorstbeschermende maatregelen. Het kan daarbij gaan om simpele maatregelen, zoals het isoleren van waterleidingen, die in veel markten waar risico op vorst bestaat wel verplicht zijn. Hierdoor moesten veel gascentrales, kolencentrales en zelfs kerncentrales hun elektriciteitsproductie verlagen. Ook windturbines werden stilgezet vanwege vorstproblemen, die in veel koudere landen met simpele maatregelen voorkomen worden. Door het gebrek aan elektriciteit liep de gasproductie nog verder terug en werd de elektriciteit van miljoenen Texanen afgeschakeld om een totale blackout van het elektriciteitsnetwerk te voorkomen. Door de geïsoleerde ligging ten opzichte van het elektriciteitsnetwerk van buurstaten konden de netwerkbedrijven van deze buurstaten Texas niet te hulp schieten. Uitgevallen capaciteit In de winter leveren gas- en kolencentrales in Texas ongeveer 70 GW aan vermogen, windturbines leveren in de winter ongeveer 5 tot 11 GW (19 tot 43% van het totale vermogen aan windturbines van 25 GW). Tijdens de februaristormen viel 30 tot 40 GW aan vermogen van kolen- en gascentrales weg, terwijl er 3,6 tot 4,5 GW aan vermogen van windturbines wegviel door vorstproblemen. Bloomberg constateert dan ook dat windturbines voor slechts een klein deel van het probleem verantwoordelijk zijn. Reuters meldt dat ook een kerncentrale de elektriciteitsproductie moest staken vanwege bevriezing van anderhalve meter ongeïsoleerde leiding. De problemen bij kolen- en gascentrales waren te voorkomen geweest door leidingen te isoleren en gevoelige delen te beschermen tegen vorst. Hetzelfde geldt voor windturbines, die vorstbestendig te maken zijn m.bv. een speciale coating of door de wieken met warme lucht te vullen. Effecten voor klanten De effecten van het uitvallen van de elektriciteit voor klanten zijn fors. Ruim 2 miljoen Texanen zaten dagenlang in de kou, waardoor er tientallen overleden. Texanen die wel stroom geleverd kregen worden geconfronteerd met de zegeningen van de vrije markt. Door de enorme vraag naar stroom en het geringe aanbod steeg de stroomprijs op de groothandelsmarkt tot boven de $9.000 per MWh, dat is $ 9 dollar per kilowattuur. Omgerekend ruim 7 Euro per kilowattuur. Dit zorgt voor forse winsten bij de energieproducten, maar betalingsproblemen bij klanten. Zeker bij klanten met een flexibel tarief gebaseerd op de groothandelsprijs. Wanneer deze klanten in betalingsproblemen komen kan dit ook gevolgen hebben voor energieleveranciers. Lessen voor Nederland De situatie in Nederland is anders dan die in Texas. De markt is hier minder vrij en de samenwerking tussen de netbeheerders van elektriciteit en gas is beter.. Zo hebben TenneT en GasUnie samen een visie op de toekomst van hun netwerken uitgebracht. Toch zijn er volgens Coby van der Linde, directeur van het internationaal energieprogramma van Clingendael, wel lessen te leren voor Nederland, zo schrijft ze in Energeia (betaalmuurtje). Een daarvan is dat Nederland kwetsbaarder wordt voor prijsschokken en aanbodproblemen op de gasveld. Dat komt enerzijds door het afbouwen van de winning uit het Groninger-gasveld en anderzijds doordat veel energiebedrijven geen langjarige inkoopcontracten voor aardgas afsluiten. De meeste hebben kopen slechts 1 jaar vooruit in, een wettelijke verplichting om langer vooruit in te kopen ontbreekt. Belangrijker nog is volgens Van der Linde het ontbreken van een blauwdruk voor de toekomst. Waar gaan we naar toe en in welke volgorde gaan we stappen zetten in de energietransitie? Hoe gaan we de verschillende belangen afwegen, nu en in de komende jaren. Van der Linde verwijst naar de nota-De Pous uit 1962. In deze nota werd een blauwdruk voor de toekomstige energievoorziening geschetst, inclusief de afwegingen tussen de verschillende belangen. In een nieuwe versie zal anders omgegaan worden met aardbevingsrisico's in Groningen. Tegelijkertijd zou het helpen als een nieuw Kabinet een zelfde toekomstbeeld weet te schetsen. Zoals Wiebes een Kamerbrief schreef met een visie op verduurzaming van de basisindustrie. Een brief die nodig uit de la getrokken moet worden tijdens de formatiebesprekingen. Uitgebreidere analyses van de problemen in Texas vind je onder andere bij Carbon Brief, Renew Economy, Cleantechnica, Reuters en in aflevering 16 van blik op olie & gas van Studio Energie.

Closing Time | Mia

Gorki was een Belgische band die stopte met bestaan toen de zanger Luc de Vos overleed in 2014. De band liet in ieder geval één klassieker achter: Mia. In 2003, 2004, en 2005 stond Gorki met Mia op 1 in de De Tijdloze van Studio Brussel.

Meskerem Mees is een jonge Vlaamse singer songwriter die solo optreedt met haar gitaar of  samen met de celliste Febe Lazou. Zij schrijft haar eigen liedjes maar ze kan ook moeiteloos, lijkt het wel, covers zich eigen maken. Dus hierboven was haar versie, in het Engels, van Mia en hieronder covert zij Nina Simone.

Foto: Patrick Rasenberg (cc)

Uitstel verkiezingen – kan niet meer

Waarschijnlijk heeft iedere stemgerechtigde de stempas al ontvangen. Alleen dat al geeft aan dat uitstel van de verkiezingen er echt niet in zit.

De aandacht van het kabinet en van de controlerende macht, de Tweede Kamerleden, verschuift steeds meer naar de verkiezingscampagne. Ook dat geeft aan dat (we herhalen) uitstel van de verkiezingen er echt niet in zit.

Het ontbreekt er nog aan dat de minister-president op de laatste wekelijkse reguliere persconferentie na de ministerraad, toen hem werd gevraagd of hij kon garanderen dat de verkiezingen doorgaan, niet een roemtucht citaat uit zijn mouw schudde.

De colonne, eenmaal in beweging, kan niet worden gestopt.

Historische woorden waar je Rutte niet gauw op zal betrappen. Hij zal eerder de geschiedenis in gaan als de premier die “geen herinnering heeft aan…”, waarbij u de puntjes kunt vervangen door welk pijnlijk dossier dan ook.

Uitstel – het kan nog

In een brief aan de Tweede Kamer van 27 januari jl. gaf minister Ollongren aan dat “alles er op gericht om medio maart betrouwbare en zo veilig mogelijke verkiezingen te kunnen organiseren.”

Mocht er toch aanmelding zijn tot uitstel dan moet er in rap tempo een uitstelwet komen.
“Een uitstelwet, waarin de nieuwe verkiezingsdatum gelet op het bepaalde in artikel 64 Grondwet zou worden vastgelegd, zal dan uiterlijk in de week van 8 maart door zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer met spoed moeten worden behandeld.”

Foto: Lichthuis © Laurina de Visser © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag | maakt poëzierondje in Doetinchem

REPORTAGE - Door de combinatie van de lockdown, de avondklok en het winterse weer, blijf ik voor deze editie van Kunst op Zondag dicht bij huis. Tijdens een wandeling door het centrum van Doetinchem ontdekte ik bij toeval een serie gedichten rondom de Catharinakerk. Een rondje om de kerk leverde mooie dichtregels op. Bij thuiskomst las ik dat vrijdag 12 februari jl. Kila van der Starre aan de Universiteit van Utrecht is gepromoveerd op het onderwerp: Poëzie buiten het boek, De circulatie en het gebruik van poëzie. Op de website van haar proefschrift verwijst ze o.a. naar het poëzierondje in Doetinchem.

(klik op de foto’s op de gedichten te lezen)

poëzierondje_in_Doetinchem collage © foto Wilma_Lankhorst

Poëzierondje in Doetinchem © fotocollage Wilma Lankhorst.

Het poëzieproject in Doetinchem is een idee van beeldend kunstenaar Theo van Koot (1954-2015). Het is in 1994 gerealiseerd in opdracht van de Gemeente Doetinchem.

 “Straatpoëzie is poëzie die in schriftelijke vorm is aangebracht in de openbare ruimte.
Dit betekent dat de tekst dag en nacht gratis bereikbaar moet zijn.”

Definitie van de website Straatpoëzie © Kila van der Starre.

poëzierondje_in_Doeticnhem Mijn vrouw (2020) gedicht © Eddy Buiting © foto Wilma_Lankhorst

Mijn vrouw (2020) © Eddy Buiting © foto Wilma Lankhorst.

 Poëzie op lantarenpalen

Al honderden keren heb ik een rondje om de Catharinakerk gemaakt. Maar nog nooit viel mijn oog op de gedichten aan de lantarenpalen. Waarom dat nu opeens wel gebeurde? Op ooghoogte aan de lantarenpaal zag ik een lijst met daarin het gedicht ‘Mijn Vrouw’. Dit gedicht is geschreven door stadsdichter Eddy Buiting ter ere van de onthulling van de virtuele beklimming van de toren (november 2020). Nadat ik deze poëzieregels had gelezen, viel mijn oog opeens op een tekstblokje lager op de paal. Hanny Michaelis nam me mee met ‘Onweer op afstand’.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

https://www.youtube.com/watch?v=w4NhT8jrjdI

Closing Time | Rosie

Ja okay, ik was jong, ik had waarschijnlijk voor de eerste keer alcohol gedronken, en ik had gel in mijn haar gedaan, en ik had misschien, heel misschien, een trekje of twee, drie hoogstens dan hoor mam, genomen van dat jointje en ik had dat giletje van mijn oudere broer, zonder te vragen,  geleend – stond wel stoer, vond ik zo voor de spiegel. Gelijk even die dansmoves geoefend. De mouwen van mijn shirt had ik opgerold tot mijn ellenboog, stond ook wel stoer, hoopte ik. Dat hoedje moest het afmaken. Dan zou ze vast wel met me gaan dansen op dat reggae-liedje van Joan Armatrading op dat feest. En daarna zoenen. Was de planning. Hey, Rosie. Gaaf nummer blijf dat toch.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Volmachten ronselen

De kiezerspas is niet het meest geschikte middel om aan voldoende stemmen voor één zetel te komen. Kunnen de volmachten wél aantikken?

De kiezerspas lijkt een aardige oplossing voor partijen die in een beperkt aantal kieskringen zijn ingeschreven. Met je stempas mag je alleen binnen je eigen kieskring stemmen, met een kiezerspas mag dat in heel Nederland.

Van de elf partijen die in minder dan 19 tot 20 kieskringen meedoen, wordt deze optie actief gepromoot door de Partij voor de Republiek, VSN (Vrij en Sociaal Nederland) en Lijst30.

We hadden nog maar net duidelijk gemaakt dat gebruik van de kiezerspas de kleinere nieuwe politieke partijen bar weinig gaat opleveren, of nu zien een paar partijen ineens mogelijkheden in de volmachten. Niet alleen de drie genoemde nieuwelingen, ook een gevestigde pluchezitter als het FvD ruikt daar kansen.

Meteen reuring, want mogelijk gaat het hier om het ronselen van volmachten en dat is strafbaar. He FvD leek daar verder in te gaan dan de andere drie. Baudet had in een inmiddels verwijderd Youtube-stukje gezegd: “Ik wil kijken of wij alle FvD’ers kunnen oproepen om drie volmachten te regelen. Want als alléén al onze 50.000 leden drie volmachten kunnen regelen, dan hebben we al bijna 200.000 stemmen. Dat is al genoeg voor drie zetels.”

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Drie nieuwe stemwijzers over duurzaamheid

Met smart keken we uit naar het nieuwe Klimaatlabel voor politieke partijen, niet in de eerste plaats omdat het zo lekker overzichtelijk is (alarmkleuren!) maar omdat de beoordeling zo grondig tot stand is gekomen op basis van daadwerkelijk stemgedrag van partijen in de Tweede Kamer. (Dat is dan ook meteen het nadeel: nieuwe partijen worden niet meegenomen.) Kiesklimaat.nl kwam tot deze indeling op basis van 100+ moties die op de site zijn te bekijken.

Klimaatlabel 2019/2021 van KiesKlimaat, https://kiesklimaat.nl/verkiezingen_2021

Er zijn enkele kleine en grotere verschillen met het Klimaatlabel voor 2017/2019. De Partij voor de Dieren en GroenLinks wisselen van plek (maar blijven dicht bij elkaar aan de top). De Partij van de Arbeid doet het nu even goed als de Socialistische Partij hoewel dat niets aan hun label B verandert. Grotere verschillen: 50PLUS verbeterde hun label van C naar B terwijl Denk in omgekeerde richting ging van B naar C, en D66 en de ChristenUnie gingen een plekje omhoog van D naar C.

Arbeidsuitbuiting prima

En er kwam deze week meer op het gebied van stemhulp en -advies. De ASN Bank kwam met de Duurzame Kieswijzer waarbij 10 stellingen aan (slechts) 9 partijen werden voorgelegd – deels over klimaat, deels over andere onderwerpen. De VVD vindt – als enige – arbeidsuitbuiting dus prima, zo blijkt (dat de VVD niet uitblinkt in maatschappelijk verantwoord ondernemen werd ook al geconstateerd in de beoordeling van partijprogramma’s door MVO Nederland). Het CDA blijft als enige partij tegen een CO2-heffing voor bedrijven, hoewel ze onlangs wel voor het wetsvoorstel stemden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | I‘ll Be Your Mirror

Art Brut, heet dat in de kunstwereld, ongeschoolde, primitieve kunst. Kunst met ruwe randjes, beetje kinderlijk op het doek gebracht, gemaakt door outsiders, autodidacten die zich weinig aantrekken van de regels, de mode of de trends: ze doen precies wat ze zelf willen. En dat kunnen ze heel gedreven, volhardend en hartstochtelijk doen. En zo kunnen ze soms behoorlijk afwijken van wat gangbaar is. Soms wordt hun werk dan ook ‘gek’ gevonden. Niet zelden dat er een psychische stoornis is bij de maker. Of een sociale. Maar dan wel een die kunst oplevert. Even voor de duidelijkheid, voordat ik mensen kwets: ik hou er van, van Art Brut. Van die primaire kleuren, van die kinderlijke beelden, van die tot in de hoekjes volgekrabbelde tekeningen, fascinerend.

Hof houdt avondklok in stand

Het gerechtshof geeft in het hoger beroep de Staat gelijk: de avondklok is niet op basis van de verkeerde rechtsgronden ingevoerd. Daarmee vernietigt het hof het oordeel van de voorzieningenrechter op 16 februari dat de Staat de avondklok per direct moest opheffen.

De voorzieningenrechter oordeelde dat er geen sprake was van ‘bijzondere spoedeisendheid’, maar:

“Het gerechtshof heeft geoordeeld dat er wel degelijk sprake is van buitengewone omstandigheden die het invoeren van de avondklok mogelijk maken”, staat in een verklaring van het gerechtshof.

Vorige Volgende