Een bijzondere film uit een bijzonder gebied. De art-house film ‘Zamysel’ is het eerste deel van een trilogie die van augustus 2016 tot december 2017 op verschillende locaties in de niet-erkende Volksrepubliek Donetsk werd opgenomen. Ardy Beld sprak Katerina Lasjina, de persvoorlichter van filmproducent Studio Donfilm over de film, de bouw van een studio en het leven in de Volksrepubliek. 'Zamysel' (het plan) gaat over een jongen die op zoek is naar antwoorden op belangrijke vragen. Hij komt terecht op een vreemde plaats waar zich gedachten bevinden. Hier vindt hij als vanzelf de 'Hogere Laag', de bovenwereld die alles daaronder bestuurt. De jongen ontmoet een gids die hem wegwijs maakt en die zelf een bron zoekt die hij wil "draaien” om de dingen daar beneden weer hun juiste plaats te geven. Hij is ervan overtuigd zo een einde te kunnen maken aan de kwelling van de mensen. De beide reizigers ontmoeten verschillende personages die allen op zoek zijn naar een betekenis. Ook is er sprake van een systeem ter wille waarvan alles moet wijken. De jongen wordt het voorwerp van een strijd tussen tegengestelde krachten en leert over gebeurtenissen die de wereld te wachten staan. In de verte doet de film denken aan 'Stalker' van Tarkovski. De acteurs zijn lokale muzikanten waarvan de meesten voor het eerst in een film optreden. Het geheel maakt desondanks een zeer professionele indruk en is een absolute aanrader voor alle liefhebbers van art house. Een film om over na te denken. Hoe is de film ‘Zamysel’ ontvangen in de Volksrepubliek? ‘Heel verschillend. De film is voor iedereen toegankelijk op YouTube. Het is moeilijk na te gaan uit welke regio welk commentaar kwam. Sommige mensen vonden de film erg goed, anderen zijn vreselijk negatief.’ De film draaide niet bij jullie in de bioscopen? ‘De film is niet commercieel, er bestaan alleen privévoorstellingen. Na de publicatie op YouTube komen daar vooral mensen op af die de makers van de film willen ontmoeten. En de beelden op een groot scherm zien, natuurlijk. Vandaag was er weer zo’n vertoning georganiseerd. Daar waren ook enkelen bij die de film voor het eerst zagen. Twee van hen verlieten al aan het begin furieus de zaal.’ Hebben jullie, behalve aan het Russische internationale filmfestival 2019 deelgenomen aan andere internationale festivals? ‘Nee, alleen hier in de republiek. Enkele weken geleden hadden we het filmfestival ‘Novolentije’. Bij internationale festivals is het vaak zo dat het absoluut nieuwe films moeten zijn die nog nergens werden vertoond. We moeten de voorwaarden nog eens bekijken, maar internationale festivals zouden inderdaad interessant kunnen zijn.’ De acteurs zijn bijna allemaal rockmuzikanten uit de regio en geen professionele acteurs. Hoe was het met hen te werken? ‘Uitstekend. Het was heel makkelijk en plezierig. Onze regisseur Dmitri Zodtsji is zelf muzikant, hij komt ook uit de rockscene. Hij nodigde zogezegd zijn vrienden en kennissen uit om mee te doen aan de film. Elke rol werd ook speciaal in overeenstemming met de betreffende acteur geschreven. Iedereen deed het naast zijn gewone beroep, puur voor de hobby. Alle acteurs hebben een vaste job of zitten in de handel.’ En de jongen die de hoofdrol speelt, is hij de zoon van een van de muzikanten? ‘Nee, dat is een apart verhaal. We hadden eerst een jongen die uiteindelijk toch niet voldeed. Toen hebben we een auditie geregeld voor geïnteresseerden bij de plaatselijke jeugdvereniging. Er werden opnames gemaakt, de regisseur bekeek ze en zei ineens: “Dat is hem, die moeten we hebben, hem gaan we uitnodigen.” Toen hij op kwam dagen, bleek dat hij in dezelfde straat als de regisseur woont. De jongen heeft iets heel eigens en past zeer goed in de film. Maar zijn wenkbrauw optrekken doet hij niet speciaal voor de film, dat hoort bij hem. ’ Wanneer verschijnt het tweede deel van de trilogie? ‘Die zit in de planning. Het scenario is al klaar. We hebben ook andere films die we uit gaan brengen, maar op het moment is voor ons de bouw van de studio het belangrijkste. De film ‘Zamysel’ hebben we bij wijze van spreken in de woonkamer opgenomen. En op straat en op het platteland in de omgeving van Sjachtjarsk, 70 km van Donetsk. Maar we zitten inmiddels aan onze grenzen. We hebben speciale apparatuur nodig, een opnamepaviljoen, ruimte voor decoraties en kostuums. Er is een nieuwe film die we willen opnemen waar we speciale effecten moeten inbouwen, dat lukt zonder studio niet. Inmiddels hebben we binnen drie maanden met onze vrijwilligers al bijna een nieuwbouw van drie etages hoog neergezet. Alles wordt uit donaties gefinancierd. We hopen de studio klaar te hebben voor de winter. Maar het staat of valt nu met het geld. We willen graag onze onafhankelijkheid behouden, maar als er een investeerder komt of mensen kleine of grote bedragen over willen maken, dan is dat zeer welkom.’ De film gaat uit van een sterke afkeer van de overheid, van het systeem. In hoeverre reflecteert dit de situatie in de Volksrepubliek? ‘In de Volksrepubliek Donetsk is het net als overal.’ Niet helemaal... ‘Oké, het hangt ervan af waar je over spreekt. Als we het hebben over de entourage, vernielde, leegstaande gebouwen, die bestaan die bij ons net zo goed als in andere Sovjetrepublieken, in het hele Oostblok. Maar de achterliggende gedachte van de film is vooral de destructieve idee die in de hoofden van vele mensen zit. In plaats van bezield aan iets moois te bouwen dat eeuwenlang kan bestaan, gaan de meesten voor snelle consumptie, snel geld verdienen, het principe van wegwerpservies. De destructieve houding van de mens tegenover het leven, de natuur, zijn omgeving. De ‘na ons de zondvloed’ houding. En die is wereldwijd dezelfde.’ De scene over de hoofdrolspelers die in de kelder gevangen worden gezet, roept wel direct associaties met de Volksrepubliek op. ‘Natuurlijk, er zijn een paar momenten in de film die vooral met onze regio kunnen worden geassocieerd. De kelder is er een van, maar bijvoorbeeld ook de plastic tassen die de bewakers dragen. Die zien er bijna net zo uit als de tassen waarin de humanitaire hulp met levensmiddelen uit Rusland werd aangeleverd. Rijst, macaroni, conserven die van een afschuwelijke kwaliteit en over datum waren. Desondanks hebben veel van onze bejaarden erop geteerd. Alleen daardoor konden ze overleven.’ En die humanitaire hulp werd ook nog eens in de winkel verkocht? ‘Ja, inderdaad. Veel van die levensmiddelen werden doorverkocht. In de beginjaren was het voor iedereen heel zwaar. In 2012 waren hier voor het Europees kampioenschap voetbal nog heel veel buitenlanders die onze mooie stad kwamen bekijken. En ineens was alles afgelopen. De mogelijkheid te reizen is weg. Alle afstanden zijn onoverbrugbaar geworden. Er zijn veel conflicten ontstaan op basis van de oorlog. Zelfs binnen gezinnen. Het is een beetje als het ontwikkelen van een foto, zoals dat vroeger ging. De nieuwe situatie bracht het ware karakter van iemand aan het licht. Sommige mensen zijn enorm veranderd.’’ Merkt u een groot verschil in het dagelijkse leven vóór en na het begin van de Russisch-Oekraïense oorlog? ‘Waar zal ik mee beginnen? Het bankensysteem lag plat. Toen we overschakelden op de roebel, waren er sommigen die autoladingen met Oekraïens geld uitvoerden. Pensioenen konden niet worden uitbetaald. De bevoorrading van de winkels hield ineens op. Als niemand iets kan kopen, verdwijnen ook de verkopers. Een tijdlang werden op markten en in winkels producten op krediet gegeven. Dat was een van de vele facetten van de grote wederzijdse hulp onder de inwoners die achterbleven. Er werd speciaal op transformatorhuisjes geschoten, zodat de elektriciteit uitviel. En daarmee werd in een klap alles lamgelegd. In Donetsk, let wel alleen in de stad zelf, lukte het echter desondanks de stad op orde te houden. Het vuilnis werd op tijd opgehaald. De gemeentediensten functioneerden naar behoren. Zelfs onder beschietingen reed de brandweer uit, net als reddingsdiensten en ambulances. Branden werden geblust. De elektriciteitstoevoer werd snel hersteld.’ Is de verhouding Rusland-Oekraïne nog steeds een heikel thema? ‘Jazeker. Hoe moet ik het formuleren, het is keihard. Het is heel moeilijk te vergeven en te vergeten, als je hebt gezien hoe een kind bij een explosie zijn benen heeft verloren en wanhopig probeert op te staan. Als een granaat in een huis wordt gegooid en iemand met een schop de hersenen van zijn eigen zus van het plafond schraapt. Na zoiets kan niemand meer rustig blijven. Vreedzame burgers worden in hun huizen beschoten. Dan vergaat één seconde en iemand is er niet meer. Het is niet heldhaftig of boeiend zoals in de film, het is afgrijselijk. Gapende wonden, gescheurd weefsel, botten. Wie dat heeft gezien, kan niet vergeven. Maar er zijn ook mensen die alles alweer hebben vergeten, die consumptiegericht leven. Zulke mensen hebben weer andere dingen waar ze zich over opwinden. Dat in de winkel niet meer die lekkere worst van voor de oorlog te koop is. En dan zijn er nog de mensen die begrijpen dat de hele situatie kunstmatig is ontstaan. Dat de hele oorlog baseert op het van bovenaf opjutten van volkeren tegen elkaar. Die mensen zijn tot bedaren gekomen en proberen de anderen te kalmeren.’ Denkt u dat er door de politieke elite aan beide kanten een vuil spel is gespeeld? ‘Er zijn zeker personen die munt slaan uit de situatie. Of dat de politieke elite is, kan ik niet zeggen. De mensen hier worden in vele opzichten gebruikt, dat is zeker.’ Hoe staat u tegenover het streven naar inlijving door Rusland? ‘Dat zou aan de ene kant de oplossing van vele problemen betekenen. Aan de andere kant zou de inlijving voor nieuwe problemen zorgen. Weet u in de loop der jaren zijn er hier zoveel mensen die hun wereldbeeld compleet hebben moeten veranderen. Velen zijn aan God gaan geloven. Een van onze acteurs zei in een interview dat bij ons de hemel open is. En zo is het. God beschermt ons. Dat is voelbaar in vele situaties. Welke stormen er ook opsteken in onze republiek, de oorlog, de beschietingen die nog steeds voortduren, hier in ons hoekje op aarde zitten we desondanks veilig. Zo zie ik het. Er zijn hier veel mensen van goede wil. Ze zijn bereid elkaar te helpen, samen te werken en zich in te zetten voor de regio. Er zijn ook veel mensen teruggekomen uit Rusland en Oekraïne. Dat geeft ons de kans een project als de onze te verwezenlijken.’
In de aanloop naar de Woonopstand plaatsen we de gehele week woongerelateerde protestmuziek. Vandaag Sophie Straat, die dit jaar met ’t Is niet mijn schuld’ een Edison voor het beste album won. Terecht, want ze weet als geen ander de smartlap de actualiteit in te trekken. Dit nummer gaat over haar hoop ooit nog eens een betaalbare plek in Amsterdam te kunnen vinden. Ze ziet het somber in.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Als hij ’s ochtends, als alles en iedereen nog sliep,
de nevel hing nog over de hei en tussen de struiken,
niemand op de weg, ging hardlopen over de Veluwe,
je hoorde alleen zijn snelle passen, verder was het
overal stil, dan rees de kudde Hooglanders,
die daar lag in het gras, als een rund
tegelijk omhoog. Een intimiderend gezicht.
Hij schrikken, zij schrikken. Ze kenden hem
inmiddels wel, dacht hij. Hij was een man
van de klok. Maar toch, die enorme horens,
die ruige vacht, dat gesnuif en gestamp. Hij was
wel ‘ns benauwd dat er ooit iets zou knappen,
in zo’n prehistorische rundskop en dat hij dan,
zijn instinct zou de besturing dan overnemen,
de savanne, de prairie, de steppe over moest,
waar de steile kloof, het diepe ravijn en
die waterval zijn vlucht fataal zou stuiten.
Maar hij had de route in zijn hoofd: brandtoren,
ANWB-paddenstoel, het tourniquet, wildrooster,
parkeerplaats, pannenkoekrestaurant.
Foto: Maria Willems (c.c.)
OPINIE - Met verbijstering keek ik naar het 1e item bij Khalid & Sophie van vrijdag 8 oktober, naar aanleiding van een artikel in het AD over de falende rechtspraak in de Toeslagenaffaire. Niet omdat ik verbaasd ben over het fenomeen, maar omdat dit alláng bekend is. Ik heb in mijn browsergeschiedenis geprobeerd te zoeken wanneer ik er voor ’t eerst over las, maar er zijn zoveel artikelen, teruggaand tot eind 2020, waar het op de een of andere manier ter sprake komt, dat ik door de bomen het bos niet meer zag.
Maar er was nog iets waar ik pissig over werd. De bestuursrechter die te gast was om uitleg te geven, vertelde dat rechters zich gebonden voelde aan een uitspraak van de Raad van State (RvS). Die had uit de wet de conclusie getrokken dat het minste foutje in een toeslagenaanvraag, moet leiden tot het terugvorderen tot álle uitgekeerde toeslagen (die RvS is nog een heel eigen artikel waard, waar ik hier verder even niet op doorga). Daarnaast kijken rechters naar de gevolgde procedure en of die in overeenstemming is met de wet.
En dáár gaat het mis, maar dat verzuimde meneer de rechter te vermelden. En ook Khalid, van wie je als advocaat toch mag verwachten dat hij goed in de materie zit en/of zich vooraf verdiept had in het onderwerp, stelde daar geen vragen over.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Volgende week zondag is de Woonopstand, het protest tegen de wooncrisis. Het is de tweede aflevering in een reeks van (tot nu toe) vier protesten. In de aanloop hiervan plaatsen we vanaf nu tot aan zondag dagelijks een Nederlandstalig protestlied, gerelateerd aan de huidige (of eerdere) wooncrisis.
We trappen af met Hang Youth, dat de soundtrack maakte voor het eerste protest. Punk zoals punk bedoeld is: kort en krachtig.
RECENSIE - ‘Hoewel er stappen in de goede richting zijn gezet, is het nu aan de Afghanen zelf om te zorgen dat het beklijft’. Dit korte zinnetje uit de evaluatie van de Kunduz-missie is volgens Jorrit Kamminga in zijn boek ‘Je wordt bedankt, Bin Laden‘ een goede samenvatting van 20 jaar Nederland in Afghanistan.’ Het is na de recente machtsovername door de Talibaan tegelijk het meest pijnlijke zinnetje uit de hele geschiedenis. Want hoe kan er iets van de inzet van Nederland in dit land beklijven als het land onder een streng islamitisch bewind, geïsoleerd van de rest van de wereld, een totaal andere richting uitgaat?
Kamminga noemt zichzelf een Afghanistanvolger, iets te bescheiden misschien als we weten dat hij al sinds 2005 in het land heeft gewerkt aan allerlei onderzoeksprojecten op het gebied van drugsbeleid en de wisselwerking tussen ontwikkelings- en veiligheidsvraagstukken. In de afgelopen jaren heeft hij meermalen zijn stem laten horen in de Nederlandse media over de oorlog in Afghanistan en het Nederlandse beleid. Hij werkte onder andere voor Oxam-Novib en is nu verbonden aan het Instituut Clingendael. Aan het eind van zijn uitvoerige en vlot leesbare analyse van de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan stelt hij enkele evaluerende vragen die hij ook aan zijn Afghaanse vrienden voorlegt. Een daarvan luidt: Moet je dan concluderen dat het allemaal mislukt is? Het is een vraag die natuurlijk pas na verloop van tijd echt goed beantwoord kan worden. Zijn Afghaanse vrienden antwoordden eerder dit jaar:
Het zal even schrikken geweest zijn voor premier Sebastian Kurz toen woensdag een inval werd gedaan in de kantoren van zijn Oostenrijkse Volkspartij (ÖVP). Ook de huizen van een aantal van zijn medewerkers werden doorzocht op bewijzen voor omkoping van media met belastinggeld. Kurz was op de EU-topconferentie bij zijn zuiderbuur Slovenië. Hij zei daar dat hij er van overtuigd was dat alle beschuldigingen snel vals zullen blijken te zijn. Maar zijn positie komt inmiddels wel heel zwaar onder druk te staan. Woensdagavond verklaarde hij voor de Oostenrijkse televisie dat hij natuurlijk bondskanselier wil blijven. Hij ziet het onderzoek “rustig” tegemoet. Hij kon “niet begrijpen” waarom “ik altijd de schuld zou moeten krijgen” als er ergens onrecht wordt gedaan.
In mei van dit jaar is er ook al een justitieel onderzoek tegen hem gestart in de nasleep van de Ibiza-affaire. Hij zou onder ede gelogen hebben over de benoeming van vertrouweling Thomas Schmid als hoogste baas van ÖBAG, het kantoor dat Oostenrijkse staatsdeelnemingen in bedrijven regelt. Schmid was in 2019 tijdens het vorige kabinet-Kurz met de Oostenrijkse Vrijheidspartij (FPÖ) secretaris-generaal bij het ministerie van Financiën.
Op verzoek van Kurz zou hij de Oostenrijkse bisschoppen onder druk hebben gezet om een wat minder tolerant standpunt ten aanzien van immigranten in te nemen. Op de aansporing van Kurz per SMS (‘Bitte Vollgas geben’) zou Schmid gedreigd hebben met het intrekken van belastingvoordelen. Het begon allemaal met kritiek van kerkelijke zijde op nieuwe immigratiemaatregelen van de regering. Kurz was vooral kwaad op de secretaris van de Oostenrijkse bisschoppenconferentie Peter Schipka die in naam van alle Oostenrijkse bisschoppen onverbloemd had verwezen naar het nationaalsocialisme. Hij liet uitzoeken welke belastingvoordelen de kerk genoot en zond vervolgens zijn vertrouweling Schmid op strafexpeditie.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Paul K. beziet de maatschappij, het bestaan, de geschiedenis, en zijn eigen dagelijks leven. Zijn blik is wat melancholisch, wat bitter, en hij trekt zijn conclusies. De brug over de baai, waaraan zijn grootvader nog heeft gebouwd, kost hem dagelijks één uurloon bij het passeren van de tolpoort. Hij verzucht: alles is tegenwoordig onroerend goed; je zult altijd moeten betalen. En de immigranten met hun gezinnen die hier in de modder op hun knieën de straten geplaveid hebben, met hun zweet en bloed, zijn nu gestrand in de eenzaamheid van de voorsteden, waar ze wachten op het einde.
De immigratiecrisis in de EU wordt door de Baltische landen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Oostenrijk, Bulgarije Griekenland, Cyprus en Denemarken op de spits gedreven met nieuwe eisen voor een strengere beveiliging van de grenzen. Recente ontwikkelingen, zoals de door Wit-Rusland georkestreerde stroom vluchtelingen aan de grens met Polen, vragen om nieuwe maatregelen volgens deze landen. Een van de eisen is een uit het EU-budget te bekostigen muur:
Brian Burton, zoals producer Danger Mouse door zijn moeder genoemd wordt, maakte samen met de Italiaanse componist van filmmuziek Daniele Luppi de plaat Rome. Een soundtrack zonder film, een filmloze spaghetti-western soundttrack. En omdat Rome niet op één dag gebouwd is, duurde dat project nogal een tijdje, jaren eigenlijk, want er deden nogal veel artiesten aan mee. Onder ander Jack White die de tekst aanleverde voor het nummer The Rose With The Broken Neck. En dat was onwennig voor hem, want dat had hij nog nooit gedaan, een tekst maken op andermans muziek, hoe moet dat, hoe doe je zoiets? Nou, zo dus.