Niet spreken om begrepen te worden, maar spreken om te zijn

Taal is een centraal onderwerp in het huidige maatschappelijke debat. Hoe benoemen we minderheidsgroepen? Hoe gaan we met elkaar om? Hoe laten we mensen aan het woord die nog niet veel aan het woord komen? De Duitse schrijfster Kübra Gümüşay laat een heel waardevol geluid horen in dat debat in haar boek Spreken en zijn. Ik vind dat het beste boek dat ik las over dit debat. Gümüşay is in de eerste plaats een publieke intellectueel en taal – de Duitse titel van het boek is Sprache und Sein – is voor haar in de eerste plaats een vorm van deelnemen aan het publieke debat. Sterker nog, er lijkt voor haar weinig verschil te zijn tussen taal en deelname aan dat debat. Wat dat betreft is de keuze van de Nederlandse vertaler Ymke van der Staay om te kiezen voor Spreken en zijn een heel gelukkige. Expositiestukken De taal van het publieke debat is publieke taal – de normale manier van over mensen praten. Gümüşay maakt in dit verband verschil tussen ‘ongelabelden’ – ruwweg de witte man – en ‘gelabelden’ – de anderen. De eersten zijn de bezoekers van het museum van de taal, die alles mogen bekijken, horen, aanraken, beoordelen en die zelf als het ware onzichtbaar zijn. De tweede groep worden besproken, gelabeld, als exemplarisch gezien voor hun soort. Die algemene observatie is vaker gemaakt, maar Gümüşay weet hem, in ieder geval voor mij, heel invoelbaar te maken door zichzelf naar voren te brengen: een gesluierde Duitse vrouw die altijd maar vragen krijgt over die sluier: Mensen stellen soms de meest absurde vragen – of ik douche met een hoofddoek op, bijvoorbeeld. Of een dergelijke vraag in een privégesprek kan worden beantwoord is één ding – maar die vraag hoort zeker niet thuis in een talkshow voor een miljoenenpubliek. Waarom? Omdat ze mij en andere hoofddoekdragende vrouwen in de positie van een object plaatst en belachelijk maakt. Iets wat ik in ieder geval nog niet goed had beseft is dat ‘gelabelden’ ook zelf in het publieke discours, ook als het gebeurt in een vriendelijke omgeving, voortdurend zichzelf aan het uitleggen zijn. Ze geven niet gemakkelijk hun visie vanuit hun eigen positie omdat ze uit ervaring weten dat die voor de ongelabelden vaak te lastig te begrijpen is. “Wij – de expositiestukken van de Taal –”, schrijft ze, “moeten ermee stoppen te spreken om begrepen te worden, we moeten spreken om te zijn. Of we nu begrepen kunnen worden of niet, als we niet meer door de ogen van anderen naar onszelf kijken.” Gelukt Tegelijkertijd leidt zulk spreken om te zijn er paradoxaal genoeg uiteindelijk juist wel toe dat je gezien wordt, en daarmee hopelijk begrepen. Gümüşay vertelt het verhaal over hoe de man die haar schriftelijk met de dood bedreigde later zijn excuses aanbood toen hij een column van haar las over het Turkse gebruik dat de bruidegom voorafgaand aan het huwelijk van zijn aanstaande bruid een kop koffie met zout krijgt dat hij – om zijn liefde te bewijzen – zonder morren moet opdrinken. Dat verhaal had de man ineens doen beseffen dat de schrijfster een mens was. Dat menselijke is wat Spreken en zijn sowieso tot een prachtig boek maakt. Gümüşay weet haar lezer aan te spreken van mens tot mens. Ze doceert niet, ze verhult niet, ze gebruikt geen geleerd of activistisch jargon. Ze is. Ze staat rechtop, fier, en spreekt de lezer aan. Het is heel lastig om dit soort debatten die toon te vinden. Het is haar gelukt. Kübra Gümüşay. Spreken en zijn. Hoe taal ons beperkt en bevrijdt. Vertaling uit het Duits: Ymke van der Staay. Atlas Contact, 2022

Door: Foto: republica GmbH (cc)

Closing Time | Your Ancestor

, door

Bij nomaden in Mongolië zag Nynke Laverman hoe de mens met de natuur kan samenleven vanuit het besef dat de mens onderdeel is van de natuur, en er niet los van staat. Sindsdien gaat haar muziek daarover. Zo ook haar album Plant, dat vergezeld gaat van een podcastreeks en een theatertour. De theatertour is inmiddels afgelopen maar het album en de podcasts zijn nog beschikbaar én aanraders!

Zelf beschrijft de artiest Plant als een indringende muzikale trip, waarin kwetsbare, ijle soundscapes worden afgewisseld met beats en spoken word. Nou, indringend is het zeker, zo indringend dat ik nog niet alles heb geluisterd en er graag de tijd voor neem om dat te doen. (Zoals Nynke zelf ook het album in een ‘slow album release’ uitbracht.)

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Jan Willem Broekema (cc)

Vijf creatieve alternatieven voor een kiesdrempel

, door

ANALYSE - een gastbijdrage van Simon Otjes, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

Vrijwel ieder jaar steekt de discussie over de kiesdrempel wel even op. Dit jaar was het Jo Ritzen die samen met CDA-, D66-, VVD- en PvdA-prominenten pleit voor een kiesdrempel van 2%. Vaak is het Tom van der Meer die hier op Stuk Rood Vlees zijn licht laat schijnen over deze discussie. Dat deed hij hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier en hier. Ik zal zijn argumenten hier niet herhalen. U kunt in zijn eloquente betogen lezen waarom een kiesdrempel slecht is voor politiek vertrouwen.

Het is tijd voor creatieve alternatieven in het politiek debat. Daarom doe ik hier vijf voorstellen die de negatieve bijeffecten van versplintering adresseren zonder de stemmen van honderdduizenden Nederlanders weg te gooien.

Wat is het probleem waarvoor de kiesdrempel een oplossing is? Groep-Ritzen stelt dat de onelineliners domineren rond het Binnenhof. De controlerende en wetgevende taken delven ondertussen het onderspit. Dat koppelen zij in een achtergrondstuk via twee mechanismen aan versplintering.

Gemiddelde fractiegrootte

De gemiddelde Kamerfractie is nu kleiner dan 20 jaar geleden. Na de verkiezingen van 2003 waren dat 17 leden per fractie. Na de verkiezingen van 2021 waren dat 9 leden per fractie. Iedere fractie heeft voor alle onderwerpen een woordvoerder. Met kleinere fracties zijn Kamerleden dus woordvoerder op steeds meer onderwerpen. Hun portefeuille wordt steeds zwaarder portefeuille. Fracties missen daarmee kritische massa voor goede controle. Ze missen de deskundigheid om weerwerk te bieden aan het kabinet. En ze missen de tijd om zich goed in te lezen in onderwerpen.

Foto: Jordy Kronenburg (cc)

Regering vertraagt bescherming klokkenluiders

, door

COLUMN - NS wil klokkenluider Luc de Rond ontslaan, berichtte de NRC in oktober. Hij maakte vijf jaar geleden melding van problemen op de onderhoudsafdeling van het spoorbedrijf, waarna de inspectie een kritisch rapport opstelde over de vervoerder. Volgens De Rond hebben veel recente storingen in het treinverkeaer te maken met slecht onderhoud. De reactie van de NS was: ontslag van de melder. Oud-inspecteur Wim Beukenkamp die de klachten van De Rond heeft onderzocht bevestigde afgelopen week zijn verhaal. Volgens hem is het toezicht de afgelopen jaren uitgekleed en faalt het management.  ‘De problemen op het spoor gaan maar ten dele over techniek of veiligheid en vooral over het management van NS en deels ook ProRail, de beheerder van het spoorwegnet’, zegt hij.

Dat er structurele problemen zijn met treinmateriaal is al verontrustend genoeg. Maar nog verontrustender vind ik dat het management het niet wil horen en vervolgens een ontslagprocedure in werking zet voor degene die de fouten heeft ontdekt. Het is het zoveelste voorbeeld van een bedrijf dat gevoelige informatie van binnenuit niet op waarde weet te schatten. We willen naar buiten toe geen risico lopen op schade aan onze reputatie en daarom ontslaan we de boodschapper maar. Dan zijn we er voorlopig van af. Niet dus.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Carbon

, door

Artiesten Koenraad Ecker en Frederik Meulyzer lieten zich voor hun album Carbon inspireren door de wereldzadenbank op Spitsbergen. Deze zadenbank wordt wel de ‘Doomsday vault’ genoemd. Waar andere zadenbanken kwetsbaar zijn voor vernietiging door oorlogen of natuurrampen, zou de zadenbank op Spitsbergen vanwege de locatie en constructie in de permafrost bestand zijn tegen apocalyptische gebeurtenissen en wereldwijde rampen. Maar door klimaatverandering warmt Spitsbergen snel op en komt ook de Doomsday vault in gevaar. In 2017 was er al een overstroming bij de ingang van de kluis door smeltend ijs. Voor hun album Carbon gebruikten Ecker en Meulyzer field recordings van de locatie. De muziek die je hoort in deze korte documentaire is een nummer van het album.

Foto: Wout Herfkens, zelfportret met anderen. Foto - Sven Scholten

Kunst op Zondag | Wout Herfkens

, door

LONGREAD - Tussen de bedden die in april bij Kunst op Zondag te zien waren, lag ook ‘Jésus à l’Hôpital’ (Jezus in het ziekenhuis), een van de crucifixen die kunstenaar Wout Herfkens heeft verzameld.

Hij koopt afgedankte crucifixen op, haalt Jezus van het kruis, doet pleisters op de wonden en legt hem in bed. Als dank voor het feit dat Jezus eeuwenlang voor het heil aller mensen aan het kruis heeft gehangen, verzorgt hij hem nu. De serie ‘Jésus à l’Hôpital’ telt nu zo’n 140 patiënten.

Wout Herkens Jésus à l’Hôpital b36 (2015), div. materialen, 34 x 36 x 7cm

Het werk van Wout Herfkens is ruim drie keer per jaar wel ergens te zien. Meestal in groepstentoonstellingen. Momenteel in museum Tot Zover, waar twee van zijn werken zijn opgesteld. In de tentoonstelling ‘Kwaadaardig mooi’ brengt Wout Herfkens zijn overleden broer in herinnering met een portret in ijzerdraad en de kijkdoos ‘Mijn broer en het uitzicht’ (2016/2022).
‘Kwaadaardig Mooi’ is nog te zien tot en met 9 april 2023.

Wout Herfkens richtte in 2001, samen met Rinke Nijburg en Jan Meijering (geen lid meer) ‘De Vrienden van Job’ op. Ze organiseren tentoonstellingen en projecten van hedendaagse professionele beeldende kunst met een religieuze of filosofische inhoud.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour

Poetry du Jour | Gedichten om te lezen in het donker (gratis)

, door

https://www.martijnbenders.nl/entries-from-benders-psychosupersum/gedichten-om-te-lezen-in-het-donker-gratis-download/

De dichter Martijn Benders, bekend van onder andere de bundels Karevanserai, Nachtefteling, Wat koop ik voor jouw donkerwilde machten, Willem en de customized bundel Wôld, Wôld, Wôld! heeft een nieuwe, en die is als gratis, e-book, soort van,  te downloaden. Is dat nou niet een aardige geste in deze donkere dagen en nachten?

Om Martijn Benders zelf te citeren: Voor mensen die geen geld hebben voor boeken dankzij de huidige Energie-heist bied ik mijn nieuwe bundel Gedichten om te Lezen in het Donker gratis als anonieme download aan.

https://www.youtube.com/watch?v=ZLPYL45Zbf4&ab_channel=NetflixNederland%26Belgi%C3%AB

Closing Time | Wednesday – Paint it Black

, door

RECENSIE - Heb ik toch weer een serie-muziekje! Waarmee ik dus ook gratis reclame maak voor – in dit geval – Netflix, maar dat moet dan maar even. Want wát een serie! Ik heb het natuurlijk over Wednesday, de nieuwste Addams Family spin-off. Nou ben ik niet zo’n groot fan dat ik alle films en series over dit notoire gezin heb gezien (het zijn er toch heel wat), maar dit is wel een pareltje. Visueel prachtig, heel grappig en ook best spannend en verrassend. Met recht genomineerd voor een Golden Globe.

Closing Time | Ezmeralda

, door

“When you slow down the cumbia, the ghosts start to emerge,” zegt Ezmeralda over zijn muziek. Ezmeralda aka Nicolás Vallejo uit Bogota maakt een soort donkere ambient door het vertragen van de ritmes en melodieën van cumbia, de traditionele Colombiaanse muziek- en dansstijl waarin Spaanse muziek zich vermengt met de muziek die Afrikaanse tot slaaf gemaakten meebrachten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende