[Dit is de tiende aflevering van een reeks over de Atheense filosoof Plato, die veel mensen vooral kennen om zijn zogenoemde ideeënleer, om de Platonische liefde en om zijn ideale filosofenstaat. Dat is echter wat misleidend. Plato’s filosofie is breder en gaat dieper.] Met het stichten van zijn eigen filosofische school, de Academie, had Plato meer succes dan als staatsman. Deze Academie werd een kleine 300 jaar na de oprichting in oorlogsgeweld verwoest, maar er bleven filosofen die zich Platonisten noemden. (Een latere versie van de Academie werd in Athene gesticht in 410 van onze jaartelling, en bleef nog een ruime honderd jaar bestaan.) In zijn Academie onderwezen Plato en zijn opvolgers zijn filosofie en ethiek. Die laatste hangt samen met de visie van Plato op de menselijke geest. We zagen het al: zoals de staat in elkaar zit, zo zit volgens Plato ook de geest in elkaar. De samenstellende delen van de staat zijn de bestuurlijke klasse, de klasse die de orde handhaaft, en de werkende klasse. De psyche is op een vergelijkbare wijze op te delen in de ratio, de wil en de emoties.
Van syntpop tot folkpop, Annie Lennox kan het allemaal. Maar is het nou ‘God rest ye, merry gentlemen’ of: ‘God rest ye merry, gentlemen’?
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
In Ierland treedt Leo Varadkar aan als nieuwe premier. Geheel volgens de afspraak bij de coalitieonderhandelingen van zijn partij Fine Gael met Fianna Fáil van Micheál Martin, die tot nu toe premier was. Dat deze beide centrum-rechtse partijen het eens konden worden over een coalitie (waar ook de Ierse Groenen aan deelnemen) was een unieke gebeurtenis in de Ierse politiek. Tot dan toe hadden ze elkaar sinds de Ierse onafhankelijkheid honderd jaar geleden altijd de rug toegekeerd. Micheál Martin bij zijn afscheid: ‘Het onderscheidende kenmerk van centrumdemocraten is het vermogen om verschillen te respecteren, punten van overeenstemming te vinden en samen te werken. Dit is wat we hebben gedaan.’
Varadkar stelde zich na zijn verkiezing als opvolger van Martin voorzichtig optimistisch op over een oplossing voor de handelscrisis rond Noord-Ierland. We moeten nu, bijna vijfentwintig jaar na het Goede Vrijdagakkoord, de kans niet verspelen om de vrede te behouden, schreef hij in een open brief in de Belfast Telegraph. ‘Een hele generatie jonge mensen in Noord-Ierland is gezegend met de vrede en politieke regeling van het Goede Vrijdag-akkoord (…) Met alle partijen, de VS en de EU, moeten we zorgen voor een betere toekomst voor iedereen’. De kersverse Taoiseach (de Ierse naam voor de eerste minister) kondigde aan Noord-Ierland te willen bezoeken voor een gesprek met alle leiders. Hij wil ook snel contact opnemen met zijn Britse ambtgenoot Rishi Sunak. Unionisten noemden de stellingname van Varadkar ’tealeurstellend’. Vasthouden aan het protocol over de handel tussen Engeland en Noord-Ierland lost niets op, verklaarde John Stewart van de Ulster Unionist Party.
ACHTERGROND - ‘Communistische rebellen’, bestaan die nog? In de vorige eeuw waren er vele opstandige groepen in alle delen van de wereld die deze vlag voerden. Sinds de ontmanteling van het Oostblok en de bekering van China tot het kapitalisme hoor je er weinig meer over. Op de Filipijnen is echter nog steeds een opstandige beweging actief die zich baseert op het communisme. Deze beweging wordt al jaren aangevoerd vanuit Nederland.
Een van die aanvoerders was de op 16 december op 83-jarige leeftijd in Utrecht overleden José Maria (Joma) Sison. Hij was oprichter, voormalig voorzitter en intellectueel leider van de Filipijnse communistische partij. Sison was docent literatuurwetenschap aan de universiteit toen hij in 1968 een nieuwe maoïstisch-communistische partij van de Filipijnen (CPP) oprichtte. Een jaar later begon de CPP met een gewapende tak, het New Peoples Army (NPA), een guerrilla tegen het regime van dictator Marcos. Sison zat vanaf 1977 bijna negen jaar in de gevangenis. Toen hij na zijn vrijlating een reis naar het buitenland maakte trok de Filipijnse regering zijn paspoort in. Sison vroeg asiel aan in Nederland, maar kreeg dat nooit. Hij werd echter ook niet uitgewezen. In 2002 stond zijn naam op een internationale terroristenlijst waardoor Nederland gedwongen werd hem al zijn rechten af te nemen. In 2007 werd hij op verzoek van de Filippijnen door de Nederlandse politie gearresteerd en ruim twee weken vastgezet in de Scheveningse gevangenis op verdenking van betrokkenheid bij moord op de Filipijnen (op de foto demonstranten die zijn vrijheid eisten). De Nederlandse rechter vond geen enkele aanleiding om mee te werken aan deze poging van het Filipijnse bewind om Sison en de CPP onschadelijk te maken. Hij bleef sindsdien tot vlak voor zijn dood onvermoeibaar actief als schrijver en adviseur van de rebellenbeweging.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Dean Owens is een Schotse muzikant, een singer-songwriter. En dat is hij al meer dan 30 jaar, maar hij had zich in al die tijd nooit bij mij gemeld. Dus ik kende hem niet, Terwijl hij in die periode toch genoeg platen heeft gemaakt, met band en solo-albums.
Ik heb een boel gemist. Maar daar komt verandering in met de plaat Sinners Shrine waarop hij te horen is met de twee muzikanten van Calexico: Joey Burns en John Convertino.
RECENSIE - Taal is een centraal onderwerp in het huidige maatschappelijke debat. Hoe benoemen we minderheidsgroepen? Hoe gaan we met elkaar om? Hoe laten we mensen aan het woord die nog niet veel aan het woord komen? De Duitse schrijfster Kübra Gümüşay laat een heel waardevol geluid horen in dat debat in haar boek Spreken en zijn. Ik vind dat het beste boek dat ik las over dit debat.
Gümüşay is in de eerste plaats een publieke intellectueel en taal – de Duitse titel van het boek is Sprache und Sein – is voor haar in de eerste plaats een vorm van deelnemen aan het publieke debat. Sterker nog, er lijkt voor haar weinig verschil te zijn tussen taal en deelname aan dat debat. Wat dat betreft is de keuze van de Nederlandse vertaler Ymke van der Staay om te kiezen voor Spreken en zijn een heel gelukkige.
De taal van het publieke debat is publieke taal – de normale manier van over mensen praten. Gümüşay maakt in dit verband verschil tussen ‘ongelabelden’ – ruwweg de witte man – en ‘gelabelden’ – de anderen. De eersten zijn de bezoekers van het museum van de taal, die alles mogen bekijken, horen, aanraken, beoordelen en die zelf als het ware onzichtbaar zijn. De tweede groep worden besproken, gelabeld, als exemplarisch gezien voor hun soort. Die algemene observatie is vaker gemaakt, maar Gümüşay weet hem, in ieder geval voor mij, heel invoelbaar te maken door zichzelf naar voren te brengen: een gesluierde Duitse vrouw die altijd maar vragen krijgt over die sluier:
ANALYSE - een gastbijdrage van Simon Otjes, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.
Vrijwel ieder jaar steekt de discussie over de kiesdrempel wel even op. Dit jaar was het Jo Ritzen die samen met CDA-, D66-, VVD- en PvdA-prominenten pleit voor een kiesdrempel van 2%. Vaak is het Tom van der Meer die hier op Stuk Rood Vlees zijn licht laat schijnen over deze discussie. Dat deed hij hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier en hier. Ik zal zijn argumenten hier niet herhalen. U kunt in zijn eloquente betogen lezen waarom een kiesdrempel slecht is voor politiek vertrouwen.
Het is tijd voor creatieve alternatieven in het politiek debat. Daarom doe ik hier vijf voorstellen die de negatieve bijeffecten van versplintering adresseren zonder de stemmen van honderdduizenden Nederlanders weg te gooien.
Wat is het probleem waarvoor de kiesdrempel een oplossing is? Groep-Ritzen stelt dat de onelineliners domineren rond het Binnenhof. De controlerende en wetgevende taken delven ondertussen het onderspit. Dat koppelen zij in een achtergrondstuk via twee mechanismen aan versplintering.
De gemiddelde Kamerfractie is nu kleiner dan 20 jaar geleden. Na de verkiezingen van 2003 waren dat 17 leden per fractie. Na de verkiezingen van 2021 waren dat 9 leden per fractie. Iedere fractie heeft voor alle onderwerpen een woordvoerder. Met kleinere fracties zijn Kamerleden dus woordvoerder op steeds meer onderwerpen. Hun portefeuille wordt steeds zwaarder portefeuille. Fracties missen daarmee kritische massa voor goede controle. Ze missen de deskundigheid om weerwerk te bieden aan het kabinet. En ze missen de tijd om zich goed in te lezen in onderwerpen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Op dag 5 van de Snob 2000, uitgezonden op Pinguin Radio, de nummers 1404 tot en met 1260. Op plaats 1347 staat het nummer ‘Surf Solar’ van duo Fuck Buttons (die in het geheel niet voorkomen in die andere lijst) dat te horen was tijdens de opening van de Olympische Spelen in 2012 in Londen. Helaas is er bijna tien jaar geen nieuwe muziek van Fuck Buttons verschenen en liet een helft afgelopen oktober via Twitter weten dat “the band is no longer.”
Renaissance is het debuutalbum van jazzartiest DoomCannon. Het thema van het album is de “young Black British experience”, geïnspireerd door de wereldwijde Black Lives Matter-beweging. Het nummer ‘Black Liberation’ gaat over het de behoefte aan gelijkheid en een einde aan politiegeweld en sociale onrechtvaardigheid. Dat klinkt allemaal zwaar, maar de muziek is dat niet – zoals een recensent zegt: “the overwhelming majority of this material is: Black joy.”
Bij nomaden in Mongolië zag Nynke Laverman hoe de mens met de natuur kan samenleven vanuit het besef dat de mens onderdeel is van de natuur, en er niet los van staat. Sindsdien gaat haar muziek daarover. Zo ook haar album Plant, dat vergezeld gaat van een podcastreeks en een theatertour. De theatertour is inmiddels afgelopen maar het album en de podcasts zijn nog beschikbaar én aanraders!
Zelf beschrijft de artiest Plant als een indringende muzikale trip, waarin kwetsbare, ijle soundscapes worden afgewisseld met beats en spoken word. Nou, indringend is het zeker, zo indringend dat ik nog niet alles heb geluisterd en er graag de tijd voor neem om dat te doen. (Zoals Nynke zelf ook het album in een ‘slow album release’ uitbracht.)