Closing Time | The Space Between
Is dit nou rock of een big band? Het luistert in elk geval lekker weg, ondanks de instrumentele gelaagdheid.
Sinds 7 januari woeden er stevige bosbranden in Los Angeles. Inmiddels hebben wetenschappers aangetoond dat de krachtigere wind, hogere temperatuur en drogere omstandigheden toe zijn te schrijven aan klimaatverandering. Hoewel klimaatverandering de branden niet heeft aangestoken, heeft door mensen veroorzaakte klimaatverandering wel de omstandigheden geschapen waarin de branden tot de huidige catastrofe kunnen uitgroeien. De belangrijkste oorzaak van door mensen veroorzaakte klimaatverandering is verbranden van fossiele brandstoffen. De belangrijkste oplossing is dan ook om zo snel mogelijk over te schakelen op CO2-vrije of -arme energiebronnen. Klimaatverandering en de natuurbranden in LA De onderzoekers van ClimaMeter, een van de samenwerkingsverbanden dat attributie onderzoek doet naar de samenhang tussen extreem weer en klimaatverandering, komen tot de conclusie dat de natuurbranden in Los Angeles versterkt zijn door klimaatverandering. De meteorologische omstandigheden zijn tot 5°C warmer, tot 15% droger (3 mm/dag) en 20% winderiger (tot 5 km/u sterkere wind) in vergelijking tot vergelijkbare omstandigheden in het verleden. Natuurlijke variabiliteit in het weer speelt volgens de onderzoekers een kleine rol. De schade van de branden wordt momenteel door sommigen geschat op $150 miljard. Ter vergelijking de totale schade van alle weer- en klimaatrampen in de VS van $1 miljard of meer bedroeg $182 miljard in 2024. Grote bedragen gaan vaak het voorstellingsvermogen te boven. De impact van klimaatverandering wordt echter steeds groter voor gewone mensen. In Florida hebben huizenbezitters toenemende moeite om een (betaalbare) verzekering te vinden tegen overstromingen, in Californië hebben huizenbezitters de laatste jaren een soortgelijk probleem met het vinden van een verzekering tegen natuurbranden. Een groeiend aantal verzekeraars biedt geen verzekering meer aan in Californië of verhoogt de premies zo sterk dat de verzekering onbetaalbaar wordt. Hoe vervelend het ook is voor filmsterren en multimiljonairs om een van hun huizen af te zien branden, het vervelends blijft het voor degene die zich geen verzekering kunnen veroorloven en die ook aan het geld ontbreekt om uit eigen middelen hun huis op te bouwen. De branden hebben niet alleen effect op Californië, maar ook op Australië. Dat huurt van oudsher een deel van de Californische blusvliegtuigen in tijdens hun bosbrandseizoen. Nu het bosbrandseizoen steeds meer begint te overlappen zal Australië zelf meer blusvliegtuigen en personeel moeten regelen en minder kunnen delen met Californië. Een ontwikkeling waar brandweer en wetenschappers al een aantal jaar voor waarschuwen. Het nieuwe normaal? De huidige bosbranden in Californië zijn nog niet het nieuwe normaal, daarvoor is het nodig om de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer te stabiliseren. Of liever nog te verlagen. Er zijn veel hoopvolle tekenen die er op wijzen dat de wereldwijde CO2-uitstoot z'n maximum (bijna) bereikt heeft. Bv. de wereldwijde groei van hernieuwbare elektriciteit, de wereldwijde stijging van de verkoop van elektrische voertuigen (die de olie-industrie zal gaan raken) en vooral de inzet van China op elektrificatie van de industrie. Om de CO2-concentratie te stabiliseren is echter een forse afname van de CO2-uitstoot nodig. Zelf wat doen? Als je zelf actie wil ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan heb je vele opties. Veel van de websites met tips zetten in op het verkleinen van je eigen uitstoot, belangrijker is echter het vergroten van je klimaatschaduw. Welke acties onderneem je om anderen tot actie aan te zetten? Spreek je (lokale) politici aan? Ga je op je werk het gesprek aan over vervuilende activiteiten? Zet je je in je vrije tijd in voor een klimaatactiegroep of lokale energiecoöperatie? Herken je desinformatie en spreek je die tegen?
Is dit nou rock of een big band? Het luistert in elk geval lekker weg, ondanks de instrumentele gelaagdheid.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
In november 2023 werd Quote-journalist Jeroen Molenaar ontboden op het politiebureau in Almere vanwege een belediging. Pas nadat er foto’s en vingerafdrukken waren gemaakt kreeg hij te horen waar het precies om ging. Hij zou op 9 oktober 2022 een ondernemer beledigd hebben en dat was voor het OM aanleiding om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen. Dat onderzoek is vanwege gebrek aan bewijs op niets uitgelopen. Maar het feit dat de journalist als verdachte van een strafrechtelijk proces is opgeroepen is zorgelijk, oordeelt Thomas Bruning van de NVJ.
De oproep van de politie volgde op de aangifte van Jaap Bakker, oprichter van het in oktober 2022 gefailleerde Welkom Energie, die eerder als directeur betrokken was bij Flexenergie, dat in 2018 op de fles ging. Molenaar heeft daarover meermalen geschreven. Maar dat hier gekozen is voor de weg van het strafrecht is opmerkelijk, vindt de Bruning. Voor mensen die een klacht hebben over een journalistiek product staan civiele procedures open. Het inzetten van het strafrecht om een publicatie aan te pakken noemt hij ongewenst, dit in verband met het zogenaamde chilling effect dat met bemoeienis van het OM gepaard gaat.
Dat het OM de aangifte van Bakker heeft opgepakt laat zien dat ook in Nederland het risico op SLAPP-zaken actueel blijft. Eerder schreef ik over de zaak van ondernemer Blijdorp tegen het FD. Het aantal zogenaamde SLAPP-zaken (Strategic lawsuits against public participation) neemt in Europa gestaag toe. Vooral journalisten en mediabedrijven zijn het doelwit, maar ook advocaten krijgen er mee te maken, schrijft Advocatie. Free Press Unlimited deed onderzoek waaruit blijkt dat de toenemende juridische druk op media en individuele journalisten in Nederland leidt tot zelfcensuur en psychische en financiële druk, met name op freelance journalisten en kleinere media. De zwaarste, en meest zorgwekkende, vorm van juridische druk zijn zogeheten SLAPPs. Deze rechtszaken worden vaak ingesteld door rijke en machtige actoren tegen journalisten, mensenrechtenverdedigers en maatschappelijke organisaties, met als voornaamste doel hen te intimideren, onder druk te zetten en hen het zwijgen op te leggen.
Afgelopen week was op NPO Start de documentaire Robert Jan Stips, De Tovenaar van de Nederpop (2019) op herhaling. In die documentaire verhaalt Robert Jan Stips over hoe de band Supersister, zo’n twintig jaar na hun laatste concert uitgenodigd werd in Amerika om op te treden voor een internationaal publiek. Stips was blij verrast dat, terwijl hij allang met ander werk bezig was, het oude Supersister al die jaren nog zo werd gewaardeerd.
Het is een van de anekdotes waar je uit op zou kunnen maken dat sommige Nederlandse popmuziek in het buitenland meer wordt gewaardeerd dan hier te lande. Bekend zijn de anekdotes over Hans Bouwens, die als George Baker wereldberoemd werd met ‘Little Green Bag’ en ‘Una Paloma Blanca’.
‘Little Green Bag’ werd internationaal populair toen het in 1992 de intromuziek werd van de film ‘Reservoir Dogs’ en een nummer-1 hit werd in Japanse hitparade nadat het in een Japanse whiskyreclame te horen was.
En natuurlijk de ‘Venus’ van Shocking Blue, dat hoog op internationale hitlijsten scoorde. Evenals ‘Radar Love’ van de Golden Earring, een bandje waar Robert Jan Stips ook nog een aantal jaren in mee toerde (onder andere in de VS). Tegenwoordig zijn het vooral DJ’s die het internationaal goed doen.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Vanmorgen was Robert Jan Stips de aanleiding weer eens een Sargasso lijst te openen, waar u uw favoriete Nederpop muziek met ons kunt delen.
Robert Jan Stips speelde, onder andere, in roemruchte bands als Supersister, Golden Earring, Sweet D’Buster en de Nits. Een veelzijdig muzikant, die veel plezier haalt uit samenwerken met de meest uiteenlopende artiesten (o.a. Bart Chabot, Freek de Jonge).
Begin januari kwam ‘Love is all you need’ uit, de eerste single uit van StipsGoulding, de samenwerking tussen Stips en zangeres Jane Goulding. Ze werken aan een album dat ergens in mei moet uitkomen.
Vreemde talen leren is gezond. Uit onderzoek weten we dat het cognitief voordelig is om tweetalig te zijn – het maakt je flexibeler, en hoewel er nog geen algemene consensus over is, zijn er aanwijzingen dat ziektes als Alzheimer hierdoor kunnen worden vertraagd.
Vanuit dit perspectief is de komst van de zogeheten grote taalmodellen op het eerste gezicht zorgwekkend. Het moment lijkt nabij dat je een oortje in kunt doen dat jou alles wat je gesprekspartner zegt laat horen, in diens eigen stem, maar dan vertaald in jouw eigen taal. Zet die ander ook een oortje in, dan kun je gesprekken voeren in alle mogelijke talen. Dan zal op zeker moment de vraag opkomen: waarom zou je als mens nog een taal leren? Wie wil er nog Duitse naamvallen stampen als ChatGPT de woorden moeiteloos verbuigt? Als iedereen permanent een automatische simultaantolk ter beschikking heeft, wie gaat dan nog naar het talenlab?
Daar zijn natuurlijk wel wat argumenten tegenin te brengen. Het is bijvoorbeeld duidelijk dat mensen, in ieder geval voorlopig, en in ieder geval bij intensief en intiem contact, niet altijd afhankelijk zullen willen zijn van een techniek. Dat die techniek bovendien geld kost en het milieu zodanig belast dat ‘iedereen een oortje’ nog ver weg lijkt.
Meer dan tien jaar heb ik op deze plek geschreven over nieuws uit Europese landen. Elders in de wereld was oorspronkelijk de naam van Sargasso’s buitenlandrubriek. Dat werd bij een krimpende buitenlandredactie al vrij snel Elders in Europa. Maar nu, in 2025, is het meer dan ooit van belang om over de grenzen van het oude continent heen te kijken. De geopolitieke verhoudingen waarin Europa lang een stabiele factor is geweest beginnen te wankelen. Global South, het mondiale zuiden waar de overgrote meerderheid van de wereldbevolking woont, laat van zich horen. Het samenwerkingsverband van de BRICS-landen, de concurrent van de westerse G7, heeft afgelopen dinsdag Indonesië als tiende lid verwelkomd. Het is een teken dat de BRICS coalitie aan gezag wint. In het mondiale zuiden kijkt men niet langer alleen naar het westen. Afrika luistert niet meer naar ons, schreef ik vorige week. We doen er daarom goed aan meer naar Afrika te luisteren. En naar al die landen elders in de wereld waar veel te weinig naar geluisterd wordt.
Iemand die dat nog niet begrepen heeft is de Franse president Emmanuel Macron. In een toespraak voor zijn ambassadeurs sprak de Franse president maandag over de militaire banden met Afrikaanse landen, die in de afgelopen jaren een voor een zijn gesneuveld. “Ze zijn vergeten ons te bedanken,” zei hij. De leiders van de landen die zich de afgelopen jaren hebben losgemaakt van het Franse kolonialisme reageerden verbolgen. De militaire steun heeft hen niet bevrijd van het terrorisme. De regering van Tsjaad laakt Macron’s “minachtende houding tegenover Afrika en de Afrikanen”. De regering verwijst naar de grote aantallen West-Afrikaanse soldaten die aan de Franse kant meevochten tijdens de twee Wereldoorlogen, “een feit dat Frankrijk nooit echt heeft erkend.” Ook premier van Senegal, Ousmane Sonko, wijst daar op: “Als Afrikaanse soldaten (…) tijdens de Tweede Wereldoorlog niet waren ingezet om Frankrijk te verdedigen, was het mogelijk nog Duits geweest.” Macron lijkt het voor Frankrijk goed verpest te hebben in Afrika. “Je crois qu’il se trompe d’époque“, zei de president van Tsjaad in zijn nieuwjaarstoespraak. Oftewel: “ik denk dat hij zich in het tijdperk vergist.”
Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.
De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.
‘Cadaveria’, dat klinkt toch mooi, als naam? En jullie kennen haar al! Want ze was ooit de zangeres van Opera IX, die hier al eerder langskwam. Blijkbaar is Cadaveria, de zangeres van dat gezelschap, daar al ruim 20 jaar vertrokken. En heeft ze daarna een nieuwe band opgericht, gelijkluidend als haar artiestennaam. (Tenminste, ik neem aan dat ze niet als Cadaveria ter wereld is gekomen, maar what do I know, misschien had ze ook gewoon rare ouders.) Anyway, allemaal terzijde, ze maakt dus gewoon (nog steeds) vette muziek met invloeden van gothic, diverse stijlen metal, doom en zelfs wat grunge invloeden. Flowers in Fire geeft een mooie illustratie.
Greta van Fleet wordt vaak verweten hun muziekstijl van Led Zeppelin te hebben gejat. Zelfs Robert Plant merkte op dat ze eigenlijk gewoon Led Zeppelin-1 zijn. “Hij heeft die dijk van een stem geleend van iemand die ik heel goed ken.”
Zou Greta hun idolen al hebben ontmoet, vraag je je af als je het nummer hierboven hoort.
Wie had gedacht dat je met een draailier een abstract begrip als uitgestrektheid uit kon drukken?