Onderhandelen met slangen

Afgelopen weekend deed ik al een poging om te analyseren wat het is dat Obama wil bereiken met zijn onderhandelingen met Slangen de Republikeinen. Mijn veronderstelling is dat hij het meent, en dat begrotingsdiscipline voor hem belangrijk is. Maar dat verklaart nog niet waarom hij dat op deze manier doet. Waarom onderhandelt Obama over deze maatregelen als voorwaarde voor het verhogen van ’s lands kredietlimiet (debt ceiling)? Iets dat hoe dan ook zal moeten gebeuren, omdat als dat niet gebeurt de Verenigde Staten voor het eerst in de geschiedenis hun rekeningen niet zouden kunnen betalen. Het is iets dat in de ruim 200 jaar dat het land bestaat nog nooit is gebeurd.

Waarom wordt dit niet op de gebruikelijke manier afgehandeld, zoals vele tientallen keren daarvoor, ook onder Bush, namelijk als een hamerstuk? Hoe is het mogelijk dat men nu serieus overweegt om het tot een default te laten komen? Iets dat in de afgelopen 70 jaar dat dit systeem bestaat volkomen ondenkbaar zou zijn?

methode geen waanzin
Het lijkt er steeds meer op dat er methode zit achter deze waanzin. Van begin af aan heeft de regering Obama gezocht naar een middel om budgettaire discipline af te dwingen. Het is een feit dat Democraten zuinig en prudent zijn (net als sociaal democraten in Nederland), maar het is ook een feit dat veel mensen dat niet weten. Het overschot op de begroting van Clinton was binnen een jaar door de Republikein Bush Jr. verkwanseld aan zinloze oorlogen, cadeaus voor hun vrienden in het bedrijfsleven en belastingverlaging. Maar in de ogen van het publiek zijn het de Democraten die te boek staan als de geld verspillers – tax and spend – terwijl de Republikeinen ten onrechte bekend staan als zuinig en job creators.

Dat is het probleem dat de Democraten in het Witte Huis proberen aan te pakken. In de jaarlijkse “budget debates” niet kunnen zij dat niet bereiken: die gaan niet verder dan één jaar. Met de onderhandelingen over de debt ceiling proberen zij nu voor een langere periode, minimaal 10 jaar, begrotingsdiscipline af te dwingen van Republikeinen èn Democraten. Felix Salmon van Reuters (via Krugman) schrijft:

The budget debate, of course, sets near-term taxation and spending. So seeking to make a virtue out of necessity, Treasury entered negotiations over the debt ceiling to do something longer-term: to put in place a decade-long “fiscal straitjacket” which would constrain future Democratic and Republican administrations alike. That would address the Krugman point, and help to cement — rather than weaken — America’s triple-A credit rating.

Om dit te bereiken hebben ze echter medewerking nodig van de Republikeinen, en dat is waar het fout gaat. Met de Republikeinen is namelijk niet te onderhandelen: de partij is de afgelopen 20 jaar zo geradicaliseerd dat er geen sprake meer is van een normale conservatieve partij maar een partij die rabiaat rechts is geworden, die wordt gedomineerd door zeloten die alleen uit zijn op vernietiging van hun tegenstander en het daarbij niets kan schelen wat er met het land gebeurt. Neem iemand als Michele Bachman, een vooraanstaand kandidaat voor de verkiezingen in 2012 zij heeft verkondigd dat ze tegen de verhoging van de debt ceiling zal stemmen. Of neem Paul Ryan, een ander vooraanstaand lid van het Huis van Afgevaardigden, die een plan maakt om miljarden te bezuinigen maar zo veel weggeeft aan belastingverlaging dat het begrotingstekort er alleen maar groter door wordt. En het kan altijd nog erger: er gaan nu zelfs stemmen op om de debt ceiling te verlagen.

naief
Je vraagt je af wat Obama en zijn collega’s in het Witte Huis de laatste 20 jaar gedaan hebben in de politiek om dit over het hoofd te kunnen zien. Gevaarlijk naief, zo oordeelt ook Felix Salmon:

The lion’s share of the blame here belongs with the Republicans in general, the House Republicans in particular, and the Tea Party caucus within the House Republicans most of all. But it’s not like these people’s existence or intransigence was any great secret. And so the White House tactics over the course of the past few months look dangerously naive.

Voor 2 augustus moet het opgelost zijn. Het zal me benieuwen of het werkt in de campagne volgend jaar: het image van de President als de zuinige man die boven de partijen staat, terwijl de werkloosheid weer oploopt naar 10% en de economie verder keldert. Wat zal zwaarder wegen voor de kiezers?

verantwoording figuren: cc Sintra.Palacio-Nacional-da-Pena
Overschot en tekorten begroting: figuur van mij, data hier.