“Nixon dreigde met vergelding atoomaanval Sovjet-Unie op China”

De wereld was in 1969 dichtbij een kernoorlog. Tenminste als de claims in een Chinees geschiedenistijdschrift kloppen (EarthTimes / RTLZ). In 1969 liep een grensconflict tussen China en de Sovjet-Unie hoog op. Bij twee gewapende incidenten op Zhenbao Island (letterlijk “schateiland”) in de Ussuri grensrivier in de noordoostelijke Khabarovsk Krai regio vielen in maart 1969 aan weerskanten tientallen doden. Zeven jaar daarvoor was er ook al een conflict tussen beide landen, maar toen aan de westgrens waar zestigduizend Oeigoeren vanuit China de Sovjet-Unie in vluchtten.

De spanningen kwamen voort uit ontevredenheid in Beijing met het verlies van land een eeuw daarvoor en men wilde oude verdragen die nog met de Russische tsaar waren gesloten opzeggen. Chinese onderzoekers menen nu dat Moskou een atoomaanval op China overwoog om de grensconflicten in haar voordeel te beslechten. Toen de Amerikaanse president Richard Nixon hiervan hoorde ging deze echter pal achter China staan en liet weten dat hij een nucleaire aanval op China zou vergelden. Om dit statement kracht bij te zetten liet Washington nucleaire bommenwerpers naar de Russische grens vliegen. Hierop bond Sovjet-leider Leonid Brezjnev in.

Deze spanningen waren al eerder beschreven door Amerikaanse historici. Maar dat er sprake zou zijn geweest een zeer ernstige dreiging voor een mondiale kernoorlog is nieuw. Na de Cuba-crisis (1962) en Able Archer-crisis (1983) is de wereld dus ook in 1969 met de “Sino-USSR-crisis” op het nippertje ontsnapt aan een kernoorlog.

Of het werkelijk zo gegaan is daarvoor moeten de beweringen in het chinese tijdschrift nog wel worden nagetrokken. Wellicht is het verhelderend om ook de huidige Russische-Chinese grensverhoudingen hierbij in ogenschouw te nemen: Why the restless Chinese are warming to Russia’s frozen east / Chinese workers flood into Russia.