Het jaar 2023 zal niet de geschiedenis in gaan als een jaar van vrede en welbehagen. De oorlogen in Oekraïne en Sudan duren voort met steeds langere lijsten slachtoffers, grote vernielingen en groeiende aantallen vluchtelingen. Het overbevolkte Gaza wordt platgebombardeerd door het Israëlische leger met als gevolg nu al zo’n 20.000 doden. De overlevenden hebben gebrek aan alles. Hulpconvooien worden monjesmaat toegelaten. De internationale gemeenschap kijkt machteloos toe. Het jaar 2023 wordt het warmste jaar ooit. De COP 28 in Dubai, onder leiding van een Arabische oliesjeik, is er nog niet in geslaagd de hoogst urgente, beslissende stap te zetten om de klimaatopwarming te temperen. En dan krijgen we in eigen land ook nog eens het uitzicht op de meest rechtse regering die we ooit hebben gehad.
Ziet iemand nog lichtpuntjes?
Om te voorkomen dat zwaarmoedigheid en zwartgalligheid de jaarwisseling gaan domineren hebben we een paar suggesties voor nieuwsitems uit het afgelopen jaar bij elkaar gezet die kunnen bijdragen aan een wat positiever gestemde herinnering aan 2023. We nodigen u uit het lijstje aan te vullen (of puntjes te schrappen als u wilt).
Wat kunnen we vasthouden uit 2023?
- In Polen is de PiS onttroond. Jarenlang is er actie voor gevoerd met massale demonstraties. Vooral door de Poolse vrouwen. Het resultaat laat zien dat het mogelijk is een autoritair, illiberaal en ultraconservatief regime te verslaan. Inspirerend voor de oppositie elders in de regio.
- Fossiele subsidies worden in Nederland afgebouwd. Er kwam massale steun voor de blokkade van de A12 door Extinction Rebellion in september. Velen sloten zich aan bij het protest. Op 12 november demonstreerden 85.000 mensen in de Klimaatmars in Amsterdam. Het draagvlak voor de uitfasering van fossiel groeit.
- Ondanks alle ophef van boerengroepen en de kortstondige winst van de BBB blijkt een meerderheid van de Nederlanders wel mee te kunnen gaan met de gedachte dat we wat minder vlees kunnen eten en dat de veestapel kan worden verkleind. Ook op dit punt dus een beweging in de goede richting.
- De staking van de Zweedse vakbond tegen Tesla dat zich principiëel verzet tegen het afsluiten van CAO’s kreeg niet alleen steun van andere Zweedse bonden, Noorse en Deense transportarbeiders verklaarden zich solidair. Ook superkapitalist Elon Musk kan de rechten van zijn werknemers niet negeren.
- In Brussel is een stap gezet naar de bescherming van de rechten van platformmedewerkers zoals Uberchauffeurs en maaltijdbezorgers. Het Europarlement en de EU-landen hebben regels vastgesteld waardoor de werknemers minder afhankelijk zijn van algoritmes. Daarnaast is onlangs in Brussel ook een nieuwe standaard gevestigd voor de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemers. Zij worden nu in de hele productieketen verantwoordelijk gehouden voor mensenrechten en milieu. Een positief resultaat voor de werknemers in ontwikkelingslanden die werken voor grote modeketens zoals H&M en Zara.
- In de veel bekritiseerde Brusselse bureaucratie zijn soms wel meer lichtpuntjes te vinden. Dit jaar is de Digital Services Act van kracht geworden. Een serieuze poging van de EU om de macht van Big Tech te temmen. Voor het eerst zijn regels ter bescherming van gebruikers niet overgelaten aan de welwillendheid van de Amerikaanse giganten zelf maar dwingend voorgeschreven met in achtneming van de belangen van de gebruikers.
- De Amerikaanse rechtsstaat biedt een, zij het wat zwak flikkerend, lichtpuntje nu Trump door de rechter in de staat Colorado van het stembiljet voor de voorverkiezingen is gehaald. Het Federale Hooggerechtshof kan nog tussenbeide komen, maar er lopen nog meer rechtszaken tegen de oud-president die er voor kunnen zorgen dat hij volgend jaar met kerst Home Alone mag genieten van zijn ‘cameo’.
- Kunnen mislukkingen misschien ook lichtpuntjes zijn? Twee voorbeelden: het vliegveld Lelystad en de verbreding van de A27 bij Amelisweerd, twee projecten waarvoor de -naar nu is gebleken sjoemelende– ex-minister Cora van Nieuwenhuizen eindeloos bleef ijveren zonder enig begrip voor lokale en regionale tegenstemmen. Voor de uitbreiding van Lelystad is nog geen meerderheid gevonden. Wat de A27 betreft is ze onlangs gecorrigeerd door het Utrechtse provinciale en gemeentelijke bestuur.
- Dan nog een positief puntje in het belang van de politieke geschiedenis in het algemeen en voor de vrijwilligers die werken aan een politiek blog zoals Sargasso in het bijzonder: de Tweede Kamer heeft de website Parlement.com gered met een subsidie. Waar zouden we zijn zonder zo’n degelijk archief over de binnenlandse politiek?
- Om het lijstje af te maken een persoon als lichtpuntje uit het afgelopen jaar. Met het mes van zijn eigen partij in de rug houdt Eric van de Burg vast aan zijn spreidingswet. Wens hem sterkte in de Eerste Kamer. Die man verdient een lintje.
Ziehier een beperkte, en uiteraard zeer subjectieve, opsomming van wat u aan lichtpuntje mee zou kunnen nemen uit het afgelopen jaar. Ziet u ondanks alle ellende die dagelijks langskomt nog meer lichtpuntjes. Laat het ons weten.
De redactie wenst u van harte een beter 2024!
Reacties (24)
Ik denk dat we nog spijt gaan krijgen van dat afbouwen van ‘fossiele subsidies’. Sowieso, de term: daar heeft XR een coup gepleegd. Het zijn geen subsidies, maar belastingregels die over schijven gaan. Als dat subsidies zijn, dan zijn de lagere schijven op de inkomstenbelasting en de lagere BTW dat ook. Maar daarnaast: met het afschaffen maak je simpelweg de productie van heel veel zaken waar soms een groot collectief nut aan hangt, duurder. En daarmee kan dat grote gevolgen hebben voor de beschikbaarheid, met name voor de mensen die het nu ook al niet breed hebben, van essentiele zaken.
Neem de glastuinbouw. Je kunt natuurlijk zeggen: paupers hoeven helemaal geen paprika’s te eten in de winter, en ik zelf zal er waarschijnlijk geen paprika minder om eten. Maar het is wel een standaard toevoeging aan een vitamine-rijk dieet geworden, en het feit dat die dingen in de winter ook relatief goedkoop zijn, zorgt er waarschijnlijk wel in enige mate voor, dat mensen door de bank genomen gezond zijn in dit land. De vraag naar paprika’s blijft wellicht hetzelfde en dus wat gaan we doen? Die dingen in gekoelde dieseltrucks uit Portugal laten komen in plaats van uit het Westland. Is goedkoper. Wat kan het de Appie schelen waar die dingen vandaan komen?
Er zijn vast ook andere, minder collectief nuttige toepassingen van deze belastingregels te verzinnen, maar ik zou toch de mensen die dit nu gaan afschaffen op het hart willen drukken: kijk effe uit, per geval, wat de gevolgen gaan zijn. Voor je het weet staat er weer iets anders heel lelijks in de krant en dan trekt iedereen zijn schouders op zo van: ja, we moesten het toch afschaffen?!
Winterse groenten zoals boerenkool en voor jou de zuurkool blijken ook heel voedzaam te zijn.
Zuurkool is lekker, ja. Met een uitje, een appel en wat rozijnen. Misschien een scheutje witte wijn. Mijn boerenkool eet ik het liefst in een stamppot. Wat is je punt? Zeg je nu eigenlijk: “Ja, inderdaad, paupers kunnen prima in de winter zonder paprika’s?” Wil je werkelijk zo snobistisch overkomen?
Ik heb mijn punt gemaakt. Blijkens jouw antwoord kun je prima zonder paprika, eet smakelijk.
Het zijn subsidies volgens de definitie die in de economie vrij gebruikelijk is:
Overigens vraagt XR niet om het ogenblikkelijk afschaffen van al die regelingen. Ze vragen de regering om de belofte na te komen die lang geleden al is gedaan: stappen zetten om ze af te schaffen. En als je stopt met die € 37,5 miljard (ofwel ruim € 2000 per Nederlander) per jaar aan subsidies hou je vast wel wat geld over om problemen op te lossen, die zo hier en daar ontstaan.
Kortom, wat mij betreft is het wel degelijk een lichtpuntje dat er nu eindelijk wat stappen worden gezet.
De term fossiel subsidies bestaat al veel langer, zoals ook Hans Custers vertelt.
Als je bij het pompstation 40 liter tankt met 20% accijns en naast je staat een Dodge Ram 140 liter te tanken met slechts 10% accijns, dan noem ik dat subsidie.
Als jij bakker op de hoek bent en 30 cent belasting per kuub aardgas betaalt en de broodfabriek verderop slechts 10 cent, eens kijken hoe snel jij dat subsidie noemt.
Dat we energie voor voedselproductie e.d. laag belasten en nog lager voor grote voedselproducenten is een grote fout. Net zoals in sommige bananenrepublieken brood of brandstof zwaar gesubsidieerd wordt want als die prijzen ook maar een beetje omhoog moeten breekt daar opstand uit.
Nu blijkt dat wij geen haar beter zijn en onze hele economie is doordesemd van verstorende subsidiestructuren die de echte prijs van energie verlagen en verbergen. Dat rechtzetten om de transitie door te kunnen voeren gaat veel pijn doen en men zal fel protesteren.
We verbranden aardgas om bloemen te maken die na 10 dagen in de GFT-bak liggen. Of we vliegen ze eerst naar de GFT-bak in Tokio op accijnsvrije kerosine. Als we ze al niet eerst per vliegtuig uit Afrika hebben ingevlogen op Maastricht Airport, per vrachtwagen naar Aalsmeer en hup het vliegtuig weer in. Dan zijn het namelijk opeens bloemen uit Holland.
Per jaar verbruikt kunstmestfabriek Yara Sluiskil zo’n twee miljard kuub gas, wat ongeveer gelijk staat aan 1,3 miljoen huishoudens.
Yara Sluiskil stoot jaarlijks 3,3 megaton CO2 uit.
Geen belasting omdat aardgas hier een grondstof is en geen energie opwekt, maar dus wel megatonnen CO2 zoals bij energieopwekking. Fossiele subsidie.
Een toevoeging: initiatieven als “Land van Ons” en de “Herenboeren” groeien voortvarend. Een stimulans van onderop voor de transitie van de landbouw.
Lichtpuntjes 2023 zijn ook de mensen die de moed hadden zich luid en duidelijk vóór een opvang voor asielzoekers uit te spreken. Door onder andere actie te ondernemen tegen opruiende spandoeken (Haastrecht), als insprekers op informatiebijeenkomsten en raadsvergaderingen (Heemstede) en door het starten van een petitie vóór de komst van een azc (Houten).
Ik weet het niet redactie, dat is wel een heel mager lijstje met meest een heel magere onderbouwing die voornamelijk bestaat uit hoop en wensdeneken.
Is dit jouw lichtpuntje 2023? Dat kan beter, toch?
Nee, dat kan ik niet. Daar zit het probleem. Jezelf aan strohalmen vastklampen maakt het alleen maar erger. Niet meer over tobben, volgende jaar opnieuw de schouders er onder!
Oh, wat treurig voor je. Kan ik je ergens mee helpen?
Persoonlijke lichtpunten tellen niet mee hier en ik spreek voor mezelf over het algemene. Gezien wat hier staat komen jullie ook met niets. Zinloos om jezelf hier van alles wijs te maken. Dat gaat alleen maar jeuken in een heldere geest. Gewoon accepteren dat het geen geweldig jaar was voor de mensheid. Afsluiten en volgendejaar weer verder gaan. Nieuwe ronde nieuwe kansen!
Voor nieuwe kansen zijn er nog genoeg ingangen te vinden in bovenstaand lijstje. Dat was ook de bedoeling. Maar voor de zwartgalligen zijn ze misschien minder goed te vinden?
Hoezo niet? Ook dit jaar zijn er weer meer mensen, die gezamenlijk welvarender zijn geworden:
https://www.conference-board.org/topics/global-economic-outlook
Jij bent niet de enige met persoonlijke lichtpunten afgelopen jaar; daar zouden we ons wat meer bewust van mogen zijn.
Mijn lichtpuntjes van 2023:
1) vanaf volgend jaar juli gaat het gedeeltelijk verbod op varend ontgassen in en Zwitserland heeft op 21 december als laatste lidstaat de verdragswijziging ondertekend.
https://sargasso.nl/varend-ontgassen-de-saga-continues-in-2024/
2) 50% van de Nederlandse stroom is in 2023 duurzaam geproduceerd.
3) Australische miljardairs strijden met elkaar om versnelling van de energietransitie. Toch beter de Europese en Amerikaanse evenknieën die hun poen inzetten voor een wedstrijdje Mars koloniseren.
4) na vele jaren vertraging en met miljarden budgetoverschrijding zijn 2 kerncentrales uit de vorige nucleaire renaissance eindelijk operationeel.
Jammer dat het kernafval nog eeuwen “lichtpuntjes” zullen zijn.
Mooi initatief om aandacht te geven aan positieve ontwikkelingen dit jaar! Ik had vanmorgen ook al het idee om wat positiefs te posten, mooi dat de redactie mij voor is.
Een aantal zaken die ik had bedacht zijn al genoemd, hier wat aanvullingen:
energietransitie
Krispijn noemde de 50% duurzame stroom in Nederland al, maar eigenlijk is dit een wereldwijd succesverhaal. De energietransitie begint serieus op stoom te komen. Zon en wind zijn nu zo goedkoop dat fossiele brandstoffen weggeconcureerd worden, dat houd je niet meer tegen. De afspraak om fossiele brandstoffen uit te faseren is een mooie stap (net als de verdrievoudiging van zon en wind in 2030), maar bevestigd vooral de realiteit.
Mooie bonus: Hoe meer zon en wind, hoe goedkoper de elektriciteit.
Dalende armoede in Nederland
Strikt genomen hebben we nog geen cijfers over 2023. Maar dit jaar werd wel bekend dat het aantal mensen met een risico op armoede in 2022 het laagste was sinds het begin van de deze metingen 45 jaar geleden. Paradoxaal genoeg precies het moment dat ‘bestaanszekerheid’ een belangrijk verkiezingsthema was. Het politiek debat loopt wel vaker achter op de reële ontwikkelingen.
verspreiding sociale innovaties
– afgelopen jaar werd het huwelijk voor mensen van gelijk geslacht mogelijk in Andorra, Nepal en Estland
– Abortus werd afgelopen jaar ook de jure legaal in Finland, en in Mexico bepaalde het hooggerechtshof dat het strafbaar stellen van abortus ongrondwettelijk is.
– Portugal legaliseerde euthanasie.
halve politieke lichtpuntjes
– In Thailand verloor de junta de verkiezingen, maar een van de oppositiepartijen sloot alsnog een deal met de junta. Desondanks een stapje richting democratisering.
– In Myanmar lijkt de junta nu serieus aan het verliezen van de verenigde politieke en militaire oppositie.
– In Spanje wist Sanchez met het nodige gerommel toch aan de macht te blijven
– De EU opent onderhandelingen met Oekraïne en Moldavië, en maakt Bosnië kandidaat lid.
Het is natuurlijk een beetje vals spelen, naar een site gaan met specifiek goed nieuws, maar goed: de Takahe, die lang uitgestorven is gewaand, wordt verder uitgezet in het wild:
https://www.goodnewsnetwork.org/prehistoric-bird-once-thought-to-be-extinct-returns-to-new-zealand-wild/
En hey, het laat ook wel zien wat een ongelooflijk kutjaar 2023 was. En wij dachten dat 2020 erg was…. https://sargasso.nl/closing-time-2020-de-tering/
Jenning de Boo en Femke Kok natuurlijk.
Moet ze wel overeind blijven.
Dan kun je toch moeilijk MvdP (38 jaar!) onvermeld laten. Of over de grenzen kijkend, het smulwerk dat hij en WvA opdienden.
https://twitter.com/Sustainable2050/status/1742279465437134893 Te langzaam maar beter langzaam dan niet, enzo.
Dat Lelystad Airport niet is geopend ondanks sjoemelende politici en frauderende ambtenaren is een lichtpuntje.
Geen lichtpuntje:
Dat het OM al 1 1/2jaar onderzoek doet en 3 jaar na het delict er nog steeds niks is gebeurd.
Dat Lelystad Airport nog lang niet is gesloten. De lobby achter de schermen gaat volop door.
Dat Maastricht en Eelde (aandeelhouder is Schiphol) alweer miljoenen subsidie krijgen om overeind te blijven.
.
Dat de hele luchtvaart onder leiding van de kLM zwaar en succesvol heeft gelobbyd bij de VS en Brussel om de krimp van Schiphol tegen te houden, is een zwart puntje.
Dat PVV/BBB/JA21 (NSC=onbetrouwbaar) vóór groei van Schiphol zijn, is een zwart puntje.
.
Lichtpuntjes:
Dat er nu rechtszaken lopen tegen de vergunning van Schiphol.
Dat nu meerdere gemeenten zoals Amsterdam (aandeelhouder!) bezwaar maken tegen de natuurvergunning.
Dat Schiphol gewoon niet meer de menskracht heeft om te groeien.
Dat het PFAS-schandaal bij Schiphol nu eindelijk goed boven water lijkt te komen.
Dat de kansen op overstaptax, accijnzen, BTW en CO2 heffingen steeds groter worden.
Dat de werkelijke vervuiling van vliegen steeds groter blijkt te zijn.
Dat meerdere politieke partijen inzien dat groei niet kan in tijden van CO2 vermindering.
.
Het grootse luchtpuntje bij Schiphol is dat de vanzelfsprekende sjoemel-groeiplannen onmogelijk en totaal buiten de realiteit lijken.
De beoogde 800.000 vluchten (60% groei!) in het nog recente Luchtvaartbesluit (LVB) van 2020, en de groei die de kLM wil om zogenaamd “zuinigere en stillere” toestellen te kunnen financieren, lijkt nu echt van de baan.