Kan kunst ons uit de crisis redden? En dan niet als troost in donkere dagen, maar als handelswaar? Op het gevaar af het kabinet op een rampzalig idee te brengen: kan De Nachtwacht de crisisperikelen verlichten?
Portugal doet wel een poging. Afgelopen vrijdag ging het parlement akkoord met het voorstel werken van Joan Miró door het veilinghuis Christie’s te laten verpatsen. Geschatte waarde: 100 miljoen euro, bedoeld om het gat in de begroting te dichten. Dagblad Trouw laat zien om welke werken het gaat.
Onze regering heeft plannen in de maak om de regelgeving voor de verkoop van cultureel erfgoed (waaronder kunst) te versoepelen. Musea krijgen meer vrijheid om stukken uit collecties te verkopen en zo weer nieuwe aanwinsten te financieren.
Dat gaat dan om de verkoop van minder prestigeuze stukken en is, vooralsnog, niet bedoeld om gaten in Ruttes begroting te dichten. De Nachtwacht zul je niet in de verkoop zien. Een idee dat op het libertarische weblog De Vrijspreker in 2010 al eens werd gepropageerd. De schrijver vond het een goed idee De Nachtwacht te verkopen als zich, bijvoorbeeld, een gegadigde uit een of ander oliestaatje zich aandiende.
Dat oliesjeiks flink in kunst boeren is bekend. Van Sheikha al-Mayassa van Qatar wordt beweerd dat ze 1 miljard dollar per jaar te besteden heeft aan kunst. In november vorig jaar ging het gerucht dat zij wel achter het recordbod op een schilderij van Francis Bacon zat. Het bleek echter de Amerikaanse Elaine Wynn te zijn, mede-eigenares van een gokimperium.
De Amsterdamse kunsthandel ligt zo goed als op zijn gat, in tegenstelling tot de internationale kunsthandel, die geen last van de crisis lijkt te hebben. In 2013 werd een recordomzet van ruim 10 miljard euro geboekt, vijf procent meer dan in 2012.
Vergelijk dat eens met de armzalige pogingen in Nederland om bezuinigingen op te vangen. Voor één euro heb je dan wel de kunstuitleen van het CBK Amsterdam Oost in bezit, maar zit je opgescheept met een collectie ter waarde van slechts 4 miljoen euro.
De gemeente Boxmeer ruimt haar kelder op en gaat 114 kunstwerken veilen en hoopt genoeg geld te vangen voor de financiering van een cultureel project. Reken maar niet dat die veiling miljarden op gaat leveren.
Het kabinet heeft geen kunst in de kelder. Daar hebben we Rijksmusea voor. Zou de 6 miljard euro aan bezuinigingen opgehoest kunnen worden door de verkoop van Neerlands topwerken?
Op de internationale kunstmarkt zijn Nederlandse oude meesters amper één miljard euro waard. Op de top 1000 meesterwerken van Skate’s Art Market Research prijken 76 werken van 13 oude meesters. Momenteel vertegenwoordigen die een waarde van ruim 985 miljoen euro, gemiddelde bijna 13 miljoen euro per werk. Niet te vergelijken met de 105 werken van Picasso ter waarde van een dikke 2 miljard euro.
Uit de lijst van Skate blijkt dat Vincent van Gogh meer belangstelling heeft van kunstverzamelaars, dan Rembrandt of Johannes Vermeer. Maar wat als de Rijksmusea Ruttes gedachtegoed opeisen? Minder regels, meer markt. Hoppa, wie biedt op De Nachtwacht?
Ik gok op een sjeik uit Dubai (alles groter dan groot), die makkelijk 500 miljoen euro biedt (in 2011 geschat door KRO’s Rekenkamer). De sjeikha uit Qatar wil het melkmeisje van Vermeer wel voor 200 miljoen euro. En Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan gaat naar een Amerikaan die er 150 miljoen voor neertelt.
Genoeg om het gat te dichten dat door het beperken van de gaswinning ontstaat. Maar het levert slechts 14% op van de 6 miljard die Rutte nu verhaalt op ‘de hardwerkende Nederlander’. Waarmee duidelijk wordt dat we minstens 460 topwerken op de markt moeten gooien om in de buurt van die 6 miljard te komen. Zoveel topkunst hebben we niet.
Niet alleen een onzalig idee dus, ook een onhaalbaar idee. Waarom de minister van cultuur denkt dat de uitverkoop van B-garnituur stukken de musea zal helpen topaankopen te financieren is een volstrekt raadsel. Veilingen van dat spul leveren veel te weinig op. Laten we onze kunst bewonderen en behouden.
Reacties (14)
Inderdaad, verkoop van De Nachtwacht en soortgelijken is jezelf verkopen. Hoereren op de sterke schouders van ooit dus. Inderdaad, een onzalig idee.
Dank trouwens voor die link naar Sheikha al-Mayassa, zij stond niet op mijn netvlies. Heb ook even haar TED-talk beluisterd. Interessante vrouw, interessante visie van Qatar. Ik ben benieuwd waar dat land over tien jaar staat. Dit soort ambities kunnen mooi en succesvol zijn maar kunnen even gemakkelijk ontsporen.
*
Retorische vragen :
Wat zou GW zeggen van deze vrouw en haar werk?
Wat zou deze vrouw zeggen van GW en zijn werk?
*
Trouwens, als ik Rembrands leven een beetje goed geïnterpreteerd heb zou hij waarschijnlijk zelf zeggen : geld is geld, het is ook maar een schilderij. Nederland wordt toch niet gedefinieerd door de Nachtwacht? Of wel? Zolang het schilderij niet wordt vernietigd maakt het verder toch niet uit waar het staat? Alsof NL dat schilderij nog verdient! Tsja, de toeristeneconomie in Amsterdam doet een aderlating maar ach, een beetje rust daar kan ook geen kwaad.
Als we niet genoeg goeie kunstwerken hebben, dan maken er toch gewoon een paar bij?
Vermeer, Mondriaan, Van Gogh en Rembrandt zijn nationaal erfgoed. Voor Portugal ligt dat met Joan Miró toch anders, want dat was toch een Spanjaard? Stel dat Nederland een Seurat of Picasso wil verkopen, dat zou toch niet erg veel discussie opleveren?
@0: “Musea krijgen meer vrijheid om stukken uit collecties te verkopen en zo weer nieuwe aanwinsten te financieren”
Een vorm van vernieuwing, heeft niets met de crisis te maken.
“bedoeld om het gat in de begroting te dichten”
Gaten in de begroting komen vaker voor, die dichten is een voortdurende zaak. Hebben ze zoveel kunstwerken?
Hilversum heeft in een ver verleden een Mondriaan verkocht om hun gemeentehuis te kunnen verbouwen, crisis?
@4: trouwens die Miro’s waren in Portugal’s bezit gekomen omdat ze eigendom waren van een bank die geprivatiseerd werd. Het was dus al privé bezit.
Ongeveer 80%, en waarschijnlijk wel meer, van het kunstbezit is opgeslagen in depots en zelden of nooit te zien voor het publiek. Daar moet toch wel wat verhandelbaars tussen zitten wat niet gelijk pijn doet?
“Om een ‘verkwanseling’ van grondstoffenbaten te voorkomen hebben landen als Noorwegen, Chili en Rusland een investeringsfonds opgericht waarin ze de opbrengsten van hun fossiele brandstoffen storten, door dit geld te investeren profiteren zij jaarlijks én structureel van hun aardgas en -olie baten.” (wiki)
Voor kunst lijkt me dat ook gelden.
@4: Wanneer raken we ooit verlost van dat enghartige nationalisme? Miro is een kunstenaar die ieders bescherming verdient. Net als vele andere grote Europese kunstenaars die behoed zouden moeten worden voor domme nationale claims.
@7: Precies, verkopen aan kleinere (buitenlandse) musea die het wel laten zien.
Kunst is pas kunst als je het ook kan zien, als het in een depot ligt is het dood geld.
@4: Een Picasso hier houden trekt natuurlijk wel bezoekers. Goed voor de inkomsten van een museum.
@9 en @6 en @7
Vergeet niet dat veel kunst niet te zien si omdat het in bezit is van particuliere verzamelaars. Waarvan sommigen wel bereide zijn af en toe stukken uit/delen van/ complete collecties in bruikleen te geven.
Dat is wel een dure grap. Ook het in bruikleen tentoonstellen van stukken uit collecties van buitenlandse musea. Het spul moet verzekerd worden en de hoogte van de verzekeringssom hangt af van de marktwaarde van een stuk. Zo’n 30.000 euro per stuk per tentoonstelling is heel normaal.
Kortom: het is nog niet zo eenvoudig topstukken te laten zien. Zowel hier als in het buitenland zijn musea vaak afhankelijk van de goodwill van verzamelaars en van particuliere geldschieters die de aankoop of bruikleenkosten willen betalen.
Willen de musea veel bezoekers blijven trekken, dan zullen ze toch echt de topstukken die ze (nog) in bezit hebben moeten behouden en tentoonstellen. Dat geldt voor de Rembrandts en de of een Picassos.
Ieder jaar weer 18 miljard winst maken op de verkoop van Nederlandse kunst aan het buitenland. Dat zie ik niet gebeuren…
Als Nederland slim is 3d scannen ze nu alle schilderijen met een zeer hoge resolutie, verkopen ze de originelen en 3d printen ze een duplicaat met de nieuwste technieken uit Delft.
Het belang van originaliteit is een kindje van Rousseau die met de 3d printer techniek zo goed als dood zal gaan.
Vervolgens het bedrag investeren in onderwijs die gaat om levensvorming en niet om excellente workdrones.