Toen Greta Thunberg door Trevor Noah geïnterviewd werd sprak ze veel rake woorden. Maar toen het even niet over harde wetenschap ging, maar over een sociaal verschijnsel, zat ze er volgens mij even naast.
Is het niet opvallend, dat mensen die waarschuwen voor klimaatverandering vaker jong zijn? Toen Greta werd gevraagd waarom, zei ze dat haar generatie klimaatverandering veel meer als een directe bedreiging ervaart dan oudere generaties. Volgens Greta zouden ouderen vaker denken: ‘ik leef dan toch niet meer’.
Op dat punt ben ik het met haar oneens. Niet per se over de levensverwachting, sommige ouderen zullen de heftigste misère wellicht niet zien of overleven. Maar volgens mij heeft ze het mis over de betrokkenheid van de oudste generaties bij hun kinderen of kleinkinderen. Volgens mij is daar weinig mee aan de hand en speelt er iets anders.
Mijn generatie – ik kom uit ‘82 – en iedereen die na mij geboren is, heeft op school en via het jeugdjournaal en klokhuis uitgebreid geleerd over de beginselen van klimaatverandering. Het is voor ons inmiddels vrij vanzelfsprekende kennis, net als de gezondsheidseffecten van roken, de werking van vaccins, en hoe de ronde aarde vooral om de zon draait en niet vice versa.
Voor een groot deel van de oudste generaties geldt die vanzelfsprekendheid niet. Hun welvaart steunde lange tijd op olie, aardgas en kolen, in onwetendheid van de ecologische risico’s. En nu komen anderen, snotneuzen zo je wil, hen plotseling vertellen dat wat ze altijd deden niet goed is. Het is best menselijk om dan verontwaardigd te reageren.
De mens heeft van nature weerstand tegen verandering: het kost ons enorm veel moeite om nieuwe werkelijkheden te accepteren, en met de jaren worden we er meestal niet flexibeler op.
Volgens mij zijn ouderen niet minder begaan met de volgende generaties, maar zijn ze wel langer verkeerd geïnformeerd. Het accepteren van een nieuwe werkelijkheid krenkt en roept weerstand op. Zij denken heus niet ‘na mij de zondvloed’, maar ironisch genoeg is dat wel het scenario als we niet tijdig omschakelen.
Dit blog van Joep Bos-Coenraad verscheen eerder op Vrij-Zinnig.
Reacties (39)
Daarom zou het de zaak dienen als juist oudere opinieleiders, autoriteiten en bobo’s laten zien dat ze zich de toekomst van hun (klein)kinderen aantrekken en de urgentie van meer en snellere maatregelen onderschrijven. Nu zien we nog te vaak sussende woorden en mooie beloftes dat het allemaal wel in orde komt. Waarom zegt Rutte niet iets aardigs over Greta Thunberg?
De jongere generatie wil straks ook consumeren, autorijden, vlees eten, op vakantie met het vliegtuig en verder een beetje betaalbaar kunnen leven.
De tegenstelling die gecreëerd wordt tussen generaties berust dan ook vooral op overdreven emo- fantasietjes.
“De mens heeft van nature weerstand tegen verandering”.
Volgens mij bedoelt de auteur met “verandering” en “nieuwe werkelijkheden” gewoon “verslechtering”. Is ook de voornaamste reden voor weerstand tegen klimaatmaatregelen en mensen voelen dat ook perfect aan. Ik vermoed, als je blijft hangen in boterzacht, vaag gelul over intergenerationele schuld en woordspelletjes, je die weerstand ook nooit zal begrijpen.
Dag jaargenoot! Ik wil je sympathieke suggestie plausibel vinden, maar.
In 1965 lag het rapport “Restoring the Quality of Our Environment” al op het bureau van de Amerikaanse president Johnson, waarin werd gewaarschuwd voor klimaatverandering. Voor jouw beeld: mijn ouders waren toen nog geen 20.
Het United Nations Framework Convention on Climate Change werd ingesteld in 1992. Toen was ik 9 (ik ben in november geboren). Er ligt dus bijna 30 jaar aan beleefde voornemens en is er meer uitstoot van CO2 (equivalenten) dan ooit.
“It is a capital mistake to theorize before one has data. Insensibly one begins to twist facts to suit theories, instead of theories to suit facts.”
@4
Inderdaad. De wetenschappelijke kennis over klimaatverandering staat al zeker een halve eeuw als een huis. Natuurlijk is de aandacht die ervoor is in de loop van de tijd toegenomen. Dat komt vooral omdat het een steeds urgenter probleem is geworden. En het is zo’n urgent probleem geworden omdat er zo lang zo weinig aan is gedaan. Door de mensen die ondertussen tot de oudere generaties horen. Kortom: de toegenomen urgentie en de media-aandacht staan niet los van de lage prioriteit die er lang aan is gegeven.
Dat betekent natuurlijk niet dat oudere generaties niets om de toekomst van hun kinderen of kleinkinderen geven. Maar opgroeien met het idee “het zal mijn tijd wel duren” heeft mogelijk toch invloed op het gevoel van urgentie.
@5: Op zich had het uitblijven van een Elfstedentocht toch een indicatie moeten zijn, maar toen had je nog steeds goede winters. En net toen het begon op te warmen waren er plots twee Elfstedentochten ’85 en ’86.
Het ontbreken van schokkende veranderingen heeft natuurlijk wel een rol gespeeld bij het negeren van de wetenschap.
@2: Straks? De millennials die ik ken reizen zich nu al suf. Die hebben op hun twintigste al meer internationale kilometers gemaakt dan ik in de afgelopen vijftig jaar.
@0:
Ik vind dit betoog echt onzinnig. Hoezo “plotseling”? Het is al dik 50 jaar bekend.
Ik wil best geloven dat ouderen moeite hebben om nieuwe inzichten te accepteren. Maar daar hebben ze echt al meer dan 50 jaar over kunnen doen, dat accepteren van die inzichten. Zo vastgeroest is de gemiddeld oudere echt niet, dat ze geen nieuwe inzichten willen accepteren na er al 50 jaar mee geconfronteerd te zijn. Ik geloof dan ook geen snars van deze analyse.
Er wordt sowieso zomaar een stelling in dit artikel geponeerd, waarvan ik eerst wel eens bewezen wil zien of ze klopt: “mensen die waarschuwen voor klimaatverandering zijn vaker jong”. Ik ben het bijzonder genoeg voor deze ene keer dan ook eens helemaal eens met @2.
Wijsheid komt met de jaren, als je jong bent (en helemaal als je Asperger hebt) zie je alles veel meer zwart-wit. Ouderen kunnen de verhouding maatregel/opbrengst op wereldschaal veel beter overzien.
@9: Misschien wel, maar ze hebben dan ook veel meer de neiging om vooral aan de opbrengst voor zichzelf te denken.
Solidariteit voelen met een generatie of vier verder is mensen eigenlijk niet gegeven. Te veel vermenging in de genenpoel.
@11
FTFY:
Solidariteit voelen met een generatie of vier verder is een deel van de mensen eigenlijk niet gegeven. Diezelfde mensen blijken vaak ook weinig solidariteit op te kunnen brengen met bijvoorbeeld mensen die in een ander land wonen, mensen die er een andere levensovertuiging of leefstijl op na houden of een andere politieke opvatting, mensen uit een andere inkomensgroep, of mensen die er anders uitzien.
@2: Dat noemen we ook wel projectie. Een deel van de jeugd (zie Greta) is wel degelijk bereid anders te leven. En de rest volgt vooralsnog het voorbeeld van de oudere generatie, die nog altijd denkt dat materieel bezit en mobiliteit het hoogste goed is.
Maar er is duidelijk een kentering gaande. Minimalisme is in opkomst. Veel mensen zijn dat eindeloze consumeren, al die troep in huis, gewoon zat. Troep die vaak in een kast verdwijnt, of zooi die je na 2 of 3 jaar weg kunt pleuren omdat het niet te repareren valt. Als genoeg mensen zich dat realiseren, dan volgen de producenten vanzelf. Die zijn er trouwens al, bedrijven die producten maken waarvan de componenten wél makkelijk te vervangen zijn, of die een leaseconstructie aanbieden waarbij het bedrijf zelf er baat bij heeft om duurzaam te produceren.
En autorijden, zoals nu met iedereen een eigen auto, heeft ook zijn langste tijd gehad. Dat ziet de jongere generatie al lang. Vliegen zal nog wel ff een dingetje blijven misschien, maar dat ligt dan ook weer vooral aan de oudere generatie. Die sterft vanzelf uit.
@3: Volgens mij bedoelt de auteur met “verandering” en “nieuwe werkelijkheden” gewoon “verslechtering”.
Nee.
@13: ik denk dat je zelf wellicht wat projecteert beste Karin?
voorbeeldje: https://www.nrc.nl/nieuws/2016/06/29/de-vier-grootste-mythes-over-millennials-2843767-a1504032
@13
Ik heb een paar (aangebroken) flessen alcohol in huis, ik wacht al een paar maand om een krat terug te brengen omdat er nog één of twee flesjes in moeten. Hoe denk je dat dat zit met iemand die het klokje rond volgens de wet dronken is? Houdt die ook maanden ‘voorraad’ aan? Minimalisme zegt niks over je consumptiepatroon, en zelfs als er wel een verband zou zijn, dan zou ik eerder zeggen dat juist die minimalisten die je noemt véél consumeren.
@3
Nou… Nee. Het enige constante in het leven is verandering -niet verslechtering per se. Dat jij (en velen met jou) verandering onaangenaam vinden is aan de ene kant niet raar, noch slecht, maar aan de andere kant wel irrationeel (want verandering is de enige constante). En dat die opvatting irrationeel is betekent ook nog niet dat die opvatting minder waard is: veel gedrag en opvattingen zijn irrationeel.
Dat gezegd hebbende: het zegt echter veel over jou dat je bang bent voor verandering en het a priori opvat als verslechtering. Begrijp me niet verkeerd: ik houd ook van bepaalde zekerheden: dat ik wakker word waar ik ging slapen en dat de wc-pot op dezelfde plek staat. Maar het beddengoed wordt vies, en het wc-papier raakt op; dat zijn veranderingen, en daar moet ik op anticiperen. Zeuren dat het ‘een slechte situatie is dat het wc-papier op raakt’, maakt mijn kont niet schoner aan het eind van de rol.
Moeilijk om er de vinger op te leggen. Net als iedereen hier praat ik vanuit m’n eigen situatie. Mijn omgeving is landelijk/provinciaal en ondanks dat ikzelf middelbaar van leeftijd ben, bestaat de groep waarmee ik dagelijks omga uit net zoveel twintigers als m’n eigen leeftijd. Veel ouder of jonger eigenlijk niet.
Wat me dan opvalt als verschil tussen die generaties is dat de jongeren niet zozeer een flexibeler houding hebben, minder materialistisch zijn, of eerder bereid zijn ‘offers’ te doen voor het klimaat. Nee, ze zijn nu al helemaal overtuigd dat alles niet vanzelfsprekend is geworden. Het is een heel cynische generatie. Werk is onzeker, niet voor het leven en al dat gelul over hard werken en je komt er wel, ook daar prikken ze zo door heer. Huizen en hypotheken. Ik geloof niet dat ik hoef uit te leggen hoeveel moeilijker dat is voor de starters. Ik denk werkelijk niet dat er iemand is uit die generatie die bij aanvang studie al een soort pad heeft uitgestippeld tot aan pensioen. Ja, dat pensioen is ook al niet meer safe.
Zet dat tegenover hoe alles is vergaan voor mijn generatie, waar de meeste ontkenners tussen zitten, dan zie je dat er flink wat verschillen zitten tussen hun werkelijkheid en de onze, maar niet zoals @0 het voorstelt. Ik herken mezelf en generatiegenoten niet in het beeld dat wat ons ooit welvaart gaf nu heel moeilijk op te geven is. Ik durft te wedden dat mijn generatie een stuk beter en bewuster afval scheidt dan jongeren.
Samenvattend: jong voelt dat hun leven een rollercoaster ride gaat worden met volledig onzekere uitkomst, terwijl oud het altijd als een pad met keuzes heeft gezien dat zal leiden tot meer, hoger en beter. Klimaatmaatregelen zullen nu snel en ingrijpend worden. Maatregelen die voor een deel een teruggang in comfort en welvaart betekenen. Alles voor een uitkomst dat in het beste geval zal zorgen voor rustig weer (in hun optiek). Dat is niet te verkopen aan de oudere generaties. En zeg eens hoe vaak hebben jullie (zeikerds van middelbare leeftijd) wel eens FML ingetiept op WhatsApp?
@13: “Minimalisme is in opkomst”.
Ja, alleen jammer dat minimalisme alleen gepropageerd wordt in post-moderne welvaartssamenlevingen bij een elitaire, gepriviligieerde bovenlaag, die hun schaapjes al lang op het droge hebben. Jij vergeet dat meer dan de helft van wereldbevolking minimalisten zijn en 10% van de wereldbevolking zelfs moet rond komen van minder dan 1 dollar per dag. Probleem is, dat ze in tegenstelling met goudhaantjes als jou, niet zelf voor dat soort minimalisme hebben gekozen, en het waarschijnlijk niet met jou eens zullen zijn.
@18: [ bij een elitaire, gepriviligieerde bovenlaag, die hun schaapjes al lang op het droge hebben. ]
Toon dat eens aan?
De mensen die ik ken of van gehoord heb die besluiten om huis huis rigoreus uit te ruimen en af te zien van allerlei gadgets zijn vaak twintigers die niet bijzonder geprivilegeerd zijn, ook niet arm zijn, maar zeker niet hun schaapjes op het droge hebben.
Als jij cijfers hebt of betere argumenten, dan hoor ik dat graag.
@19: [ om huis huis ]
… om hun huis …
@19: Ik heb daar geen cijfers van, want ik heb het over PROPAGEREN van minimalisme en niet over het materialiseren (wat een heel ander verhaal is). Overigens heb ik niks tegen (zelfgekozen) minimalisme. Ik vind het zelfs een goede ontwikkeling. Alleen acht ik het geen echte oplossing voor overconsumptie, om in (18) genoemde complexe ongemakkelijkheden.
@21: En die mensen uit mijn omgeving die ik beschreef die propageren niet?
@22: Geen idee wat je punt is.
@23: waaruit blijkt
“dat minimalisme … gepropageerd wordt (in post-moderne welvaartssamenlevingen) bij (of door?) een elitaire, gepriviligieerde bovenlaag[!], die hun schaapjes al lang op het droge hebben.”
De mensen die ik ken zitten niet in dat hokje van jou en propageren ook. Althans naar mij toe.
@24: Schopenhauer heeft gezegd dat mensen strevende wezens zijn en dat ze moeite hebben met het uitstellen van verlangens. Daarom moeten ze ook altijd vooruit met de geit en niet andersom. En daarom is het ook zo druk met Post.nl en DHL-busjes in de straat. Daarom heb ik mijn reserves bij zelfgekozen minimalisme of ontspulling. Dat wil niet zeggen dat je geen sympathie kunt hebben voor mensen die dit nastreven of praktiseren. Integendeel, ik probeer zelf ook een eenvoudig en betekenisvol leven te leiden, maar heb geen behoefte om daar andere mensen mee lastig te vallen. Geen preken maar humor.
I.v.m. dit vraagstuk heeft George Carlin (“their stuff is shit and my shit is stuff”) 25 jaar geleden al een uitgelegd, hoe het eigenlijk zit met al die spullen van ons.
(Niet geschikt voor vaste klanten van de Action en de Xenos).
https://www.youtube.com/watch?v=4x_QkGPCL18
@18: Dat vergeet ik helemaal niet, ik ben me zeer scherp bewust van de omstandigheden in ontwikkelingslanden (note to self; hou je stokpaardje in toom), en ook van de armoede in eigen land. Maar die omstandigheden worden in elk geval deels, of misschien wel helemaal, veroorzaakt door onze consumptiedrift. Het idiote idee dat winst maken en spullen kopen de reden voor ons bestaan op aarde is (ik chargeer, maar je begrijpt vast wat ik bedoel). En de ommekeer in die gedachtegang zal in eerste instantie hier plaats moeten vinden. Minder consumeren, meer delen. Er komt nu een heel besmet woord in me op, maar nivelleren, en dan wel wereldwijd, zal daarbij horen.
@18: (taalpolitie zegt: als jij)
@26: “Nivelleren”
Lijkt me niet alleen erg utopistisch, maar ook verontrustend, omdat “wereldwijd” te willen. Mensen in hun begintoestand zullen nu eenmaal nooit willen nivelleren. Gaat in tegen de menselijke natuur. Dus dat kan je alleen opleggen via dictaturen en politiestaten, met grote individuele controle van burgers. Moet je als fatsoenlijk democraat niks mee te maken willen hebben.
Leestip: Animal Farm van George Orwell.
@28: Volgens mij wordt er al genivelleerd als de belastingentarieven afhangen van het inkomen.
Dat gebeurt in Nederland al minstens 40 jaar.
Is Nederland daardoor een politiestaat of dictatuur?
@28: [ Mensen in hun begintoestand zullen nu eenmaal nooit willen nivelleren. ]
Wat zie jij in vredesnaam als “begintoestand”?
Als mijn begintoestand een lemen hut zonder stroom of water is dan wil ik graag nivelleren met de rest van de wereld want ik wordt er veel beter van.
Ik geloof niet dat mensen in welke maatschappij dan ook minder welvaart willen, maar hier de groei stoppen en die aan de minder bedeelden gunnen zou al een flinke stap vooruit zijn.
@29: Precies.
Het vreemde is dat we enerzijds enorme inkomensverschillen toestaan, een arts verdient misschien wel 10 keer meer dan een vuilnisman, en vervolgens gaan we dat met belastingtarieven en toeslagen en (huur)subsidies weer flink nivelleren.
@27: De taalpolitie zegt “met jou”, dus ook “met goudhaantjes als jou”.
@18: De taalpolitie zegt ook “in tegenstelling tot” in plaats van “in tegenstelling met”
Maar dat is een kwestie van smaak, vind ik.
@29:
Herverdeling is wat anders dan nivellering. In NL betaalt de uitkeringstrekker of vluchteling ook mee aan een hypotheek van 1 miljoen, aan de Tesla van 100.000 euro en aan een muziekvoorstelling in het Concertgebouw. Volgens mij is dat niet het soort nivellering wat in 26 wordt bedoeld.
@33: In NL betaalt de grootverdiener of kapitaalkrachtige ook mee aan huursubsidie en eenoudertoeslag e.d.
Dus?
@34: “Dus”
Frank789 begrijpt het verschil niet tussen herverdeling, nivellering en denivellering.
@35: Michiel de Pooter begrijpt niet dat meebetalen aan, zowel door hoge als door lage inkomens gebeurt.
Hij denkt daar anders over, maar weigert dan hautain uit te leggen wat hij wél bedoelt.
Nivelleren was waarschijnlijk niet het juiste woord, het doet geen recht aan wat ik bedoel. Het gaat me – op het globale vlak in elk geval – meer om eerlijk handelen en minder graaien, uitbuiten en kapot maken.
Waarom gaat een bedrijf als Shell er strax vandoor met de meeste opbrengsten van het olieveld in Nigeria (even los van de wenselijkheid om die op te pompen, want daar heb ik ’t nu niet over)? De overheid krijgt er – naar hun maatstaven – veel geld voor ja. Maar die staan waarschijnlijk in geen verhouding tot de opbrengsten. Ondertussen worden de vissers de dupe, want dat veld ligt in zee. Dat is in mijn optiek dubbele diefstal.
Waarom dumpt de EU gesubsidieerde (!) overschotten op de Afrikaanse markt, waardoor onze melkpoeder daar goedkoper is dan de melk van de lokale boer?
Waarom kopen westerse bedrijven relatief goedkoop land op in een land als Ethiopië, terwijl dat land onteigend wordt van de bewoners? Waarom zit daar een Nederlandse (zogenaamd fair trade) rozenkwekerij, die miljoenen liters water nodig heeft, in een land dat eens in de zoveel tijd geteisterd wordt door hongersnood door droogte?
Huuu stokpaardje! Ik denk dat het zo wel duidelijk is.
@37: Nou, noem er toch nog even bij dat Nederland al die graaibedrijven helpt hun winsten belastingvrij uit die arme ontwikkelingslanden te sluizen naar de rijke aandeelhouders in het westen. En dan IDSD TTIP …
@38: Breek me de bek niet open. De kapitaalvlucht is gigantisch. En maar zeiken dat er zoveel ontwikkelingsgeld naar toe gaat, en dat dat geen zoden aan de dijk zet. Ja duh. Laten we het over de oorzaken van migratie maar helemaal niet hebben…