COLUMN - Onderzoeksjournalist Michael Moss schreef een boek over de voedingsindustrie. Hij ontdekte dat tegenwoordig aan zowat al ons voedsel extra vet, suiker en zout wordt toegevoegd. We krijgen daardoor meer zout, vet en suiker binnen dan ooit tevoren, en dat in een tijd waarin diezelfde voedingsindustrie ons te pas en te onpas voorhoudt dat hun product ‘light’ is, dan wel ‘een verantwoorde keuze’.
Moss was in Nederland om de vertaling van zijn boek luister bij te zetten en de Volkskrant publiceerde gisteren een interview met hem. Moss legde bereidwillig uit dat de consumptie van suiker, vet en zout ons telkens weer een fysiologische kick levert, een sensatie die subiet effect heeft op het pleziercentrum in ons brein, en die daardoor moeilijk door ons verstand of ons geweten is tegen te gaan.
Het vernuft van de voedingsindustrie, legde Moss uit, is dat zij nauwgezet heeft uitgezocht bij welke hoeveelheden en welke balansen die kick wordt omgezet in hunkering: wanneer willen we alleen maar meer, meer, meer? Hoe schakel je ons inherente verzadigingsmechanisme het beste uit?
De interviewer deed een moedige poging om advocaat van de duivel te spelen. ‘Daar zijn we zelf bij,’ zei hij, ‘uiteindelijk bepaal ik toch zelf of ik een zak chips of een Mars eet?’
Waarna Moss de volgende vernietigende repliek gaf: ‘De voedingsindustrie doet niets liever dan dat benadrukken, want (het idee dat het onze eigen vrije keus is) leidt de aandacht van henzelf af. Het probleem is: het is geen eerlijke strijd. Voedingsbedrijven wenden alle middelen aan om je te verleiden. Wij hebben een natuurlijk mechanisme dat voorkomt dat we teveel eten van één ding. [..] Wetenschappers uit de voedselindustrie hebben hun producten zo ontwikkeld dat ze dit mechanisme kunnen omzeilen.’
Daar sta je dan met je blote tanden.
Niet alleen is de notie van ‘vrije keus’ van het individu – van u en van mij – inderdaad een nogal breekbaar begrip, gezien in het licht van de miljardencampagnes van de voedselindustrie om ons over te halen tot de consumptie van hun goederen. Om nog niet te spreken over hun jarenlange wetenschappelijk onderzoek dat uitsluitend als inzet had hoe ze uw en mijn vrije keuze nu het beste kunnen ondermijnen. Juist dat telkens weer benadrukken dat het uiteindelijk toch onze eigen keus is om troep te eten, is de schaamlap waarachter de voedselindustrie zich verschuilt.
Zodat Michael Moss me iets cruciaals leerde: vrije keus en kapitalisme verhouden zich kennelijk bijzonder slecht. Want door te benadrukken dat elk individu verantwoordelijk is voor zijn eigen keuzes, laten we na om de industrie – die uiteindelijk bepaalt uit welk scala we kunnen kiezen – verantwoordelijk te stellen voor hun keuzes.
En zij zijn het die steeds meer vet, suiker en zout aan ons voedsel zijn gaan toevoegen. Niet wij.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (14)
Spijker * kop
Dank voor deze zeer treffende column Karin!
Bedankt voor dit item….ik wist dit niet, of in elk geval heb ik er nooit zo op gelet…is dat ook zo met producten waarop staat dat geen suiker is toegevoegd ?
Ik ga nu beter opletten bij mijn aankopen..
@2 ‘geen suiker toegevoegd’ betekent vaak dat er kunstmatige zoetstoffen zijn toegevoegd. Dit staat altijd in de ingredientenlijst.
“En zij zijn het die steeds meer vet, suiker en zout aan ons voedsel zijn gaan toevoegen. Niet wij.”
Eh, zij = wij, toch? Een paar van ons werken in die industrie, zijn die industrie. Wij hebben zij opgeleid, wij hebben zij hun gang laten gaan, en wij stemmen op partijen die vinden dat zij het het beste doen.
Wij brengen onze eigen roofdieren voort.
verbieden! iedereen aan de aardappelsoep uit de gaarkeuken. van staatswege verschaft vanzelfsprekend! Allemaal aanschuiven achter aan de rij.. domme paupers..
Duidelijke aanwijzing dat een “vet-tax” dus ook niet gaat helpen. En dat het concept “vrije wil” in de praktijk zeer beperkt is.
http://daskapital.nl/2013/11/voedselindustrie_casht_met_glu.html
Dit is allang bekend toch?
Revolutionaire oplossing: zelf koken.
En dan natuurlijk rustig aan met de zoutstrooier.
@9: en/ of kaliumzout gebruiken?
@10: Kan, maar dat bevat nog steeds natriumchloride, en kalium heeft zelf ook een aantal nadelen.
Gewoon rustig aan doen met de zoutstrooier lijkt me het beste. Een misverstand dat je in de Nederlandse keuken nog wel tegenkomt is bijvoorbeeld dat je het in èlke maaltijd zou moeten gebruiken. Vroeger leerde je dat zelfs op de huishoudschool, ik ben even de titel kwijt van dat beroemd standaardkookboek maar dat ging met eetlepels tegelijk.
@9: Misschien moet je wel even uitleggen aan de sommige mensen, met de meest luxe keukens, dat koken wat anders is dan een blik opentrekken en opwarmen of diepvries ontdooien ;-)
@10:
Wat te denken van gebruik van kruiden als lavas (maggieplant [heeft niets te maken met die troep in die bruine flesje]) en andere.
@0, @9: “niemand heeft ooit eenduidig een verband tussen keukenzout en hoge bloeddruk kunnen aantonen” staat in dit artikel:
http://www.kennislink.nl/publicaties/zout-minder-slecht-dan-gedacht
We zijn veertig jaar lang het zoutarme bos ingestuurd.
@13: Er is inderdaad geen reden om bang te zijn voor zout. Het kan geen kwaad in normale doses. Er blijft echter een probleem bestaan bij buitensporig gebruik, zoals dat helaas wel gebruikelijk is bij veel mensen. Idem natuurlijk met suikers en vet.