In memoriam: Ben Hoogeboom (1953 – 2012)

ACHTERGROND - Om de dag verscheen op deze plek, om 11.00 uur, een stukje van Ben Hoogeboom. Afgelopen zondag 14 oktober 2012 is Ben overleden. Dit was zijn laatste stukje.

Ben is dood. Zomaar ineens. Hij heeft niks aangekondigd. Geruisloos heengegaan. Typisch Ben. Nooit iemand tot last. Negen dagen geleden schreef hij zijn laatste mailtje aan me. Afgelopen donderdag schreef hij zijn laatste stukje. Over de componist Samuel Barber. Ik hoorde het van Wouter, die ervan uitging dat ik het nieuws al wist. De zus van Ben had ons een mailtje gestuurd om het droeve nieuws te vertellen.

Ben was de eerste die ik vroeg om mee te doen aan Nurks. Hij was meteen enthousiast (hoewel hij over de naam zijn bedenkingen had). Zijn kennis van lettertypes en opmaak is trouwens van bepalend belang geweest voor de lay-out van Nurks. Zijn adviezen duldden geen tegenspraak: het enige lettertype dat in aanmerking kwam was de Georgia. Alle andere beschikbare lettertypes waren kinderachtige onzin.

Ik had Ben gevraagd of hij zijn serie over het fictieve dorp Dirkswoud op Nurks wilde plaatsen. Dat wilde hij wel. Maar daar bleef het niet bepaald bij. Hij schreef nog veel meer. Veel stukjes waarin hij zijn ongezouten mening zo scherp mogelijk verwoordde. En ongezouten meningen had hij. Vooral over religie. En over muziek. En over literatuur. En over kunst. Hij deinsde er niet voor terug om Picasso bijvoorbeeld een matig schilder te noemen die hooguit twee goede kunstwerken had gemaakt.

Hoewel ik zijn ongezouten meningen bijzonder smakelijk vond, las ik zijn verhalende stukjes veruit het liefst. Als chroniqueur van het fictieve stadje Dirkswoud en als chroniqueur van zijn eigen leven, steeg hij vaak tot grote hoogten. Zijn achteloze manier van schrijven, ontdaan van elke pretentie en dramatiek en met veel gevoel voor absurde details, hebben altijd een bijzonder opbeurende uitwerking op mij. Een verhaaltje van Ben brengt mij geheid in een goed humeur.

Depressies

Hij schreef al zijn stukjes volgens beproefd recept: een zin uit het stukje dat hij net geschreven had werd de titel van het volgende stukje. Zo’n stukje hoefde nooit langer dan een A4 te zijn. Op die manier heeft hij een spoor van blogs achter gelaten. Met talloze verhalen over Dirkswoud, over de vloekende pastoor Engelbertus de Zeeuw, over zijn leven met Alice, over zijn jeugd in Limmen, over zijn depressies, over zijn kwakkelende gezondheid, over zijn werk als zetter, over zijn heimwee, over zijn eetgewoontes, over de politiek, over religie, over de boeken die hij las en de muziek die hij luisterde.

Ben heeft niet zo’n gemakkelijk leven gehad. Tot zijn zeventiende liep hij fluitend door het bestaan rond, maar daarna kreeg hij last van depressies. Hij heeft vaak met de gedachte gespeeld zelfmoord te plegen. Gelukkig was de wandeltocht van de inrichting naar het spoor altijd zo lang dat hij steeds op zijn beslissing terugkwam. De laatste jaren had hij er geen last meer van. Hij was er overheen gegroeid, als het ware.

Met zijn lichamelijke gezondheid ging het dan weer minder. Op zijn webprofiel lezen wij het volgende: “Ik ben 59 jaar. Dat is een hele leeftijd als je zo’n veertien jaar geleden al een herseninfarctje hebt gehad en daarna nog eentje. Verdere ziektes: claudatio intermittens (etalagebenen), hartfalen, een zere rechterschouder en, sinds mijn zeventiende, last van depressies. Van die depressies heb ik godzijdank geen last meer. Sporten: ik schaak een beetje.”

Alice

Op internet leerde hij Alice kennen. Alice en hij deelden veel muzikale en literaire voorkeuren, een afkeer van religie en een kwakkelende gezondheid. Toen hij voor haar ging zorgen omdat ze terminale kanker had, begon hij een blog onder de schitterende titel ‘Gekreukten’, waarin hij dialogen voerde met Alice. Na haar dood ging hij daarmee door, met diep ontroerend resultaat.

Toen Alice was overleden, besloot ik dat het tijd was om Ben eens op te zoeken. Het werd, ondanks de droeve aanleiding, een vrolijke aangelegenheid. Dat kwam voor een groot deel door de aanwezigheid van mijn negen maanden oude zoon die de vrolijkheid zelve was (mijn zoon heeft goed volk altijd op waarde weten te schatten), maar voor een ander groot deel ook door de opgeruimde aard van Ben. Hij heeft zich, als ex-depressieveling, al lang verzoend met de dood. De dood is een klootzak waar je het nooit van kunt winnen. Het is het beste om je zo min mogelijk door hem te laten opnaaien

Ben zei geregeld tussen neus en lippen door dat het niet lang zou duren voordat hij zou dood gaan. Ik begreep dat hij gegronde redenen had om dat te kunnen beweren, toch dacht ik dat hij overdreef. Of, laat ik het zo zeggen: Ben deed er zo luchtig en nonchalant over dat ik me niet kon voorstellen dat Ben met zijn luchtige nonchalance er ineens niet meer zou zijn. Hij leek mee een gevalletje roestige wagens rijden het langst. Helaas had ik niet gelijk en is hij er nu toch echt niet meer.

Twee baarden

Toen ik vroeg of hij misschien zin had om zo nu en dan iets voor Sargasso te schrijven, stelde hij voor om een duocolumn te schrijven onder de titel ‘Twee baarden’. Om de dag een stukje. En elke titel was een zin uit het vorige stukje van de ander. Ik heb het een paar weken volgehouden. Hij ging er wel stug mee door. Zijn quasi-nonchalante strong opinions kwamen niet altijd even goed tot hun recht. Hij was er de man niet naar om zich daardoor uit het veld te laten slaan, maar pas toen hij besloot om het alleen nog maar over klassieke muziek te hebben, vond hij op Sargasso echt zijn draai. Helaas heeft dat niet echt lang mogen duren.

Geboren in 1953 te Limmen, gestorven in 2012 te Egmond aan Zee en geschreven op: ‘Ben liegt nooit’, Uw Kapelaan, Ben Opnieuw, Ben Je Beweegt!, Ben Twijfelt, Verhalen van Dirkswoud, Gedempth, Gekreukten, Nurks, Sargasso en Ben Bezint Zich.

Vaarwel,

Je Max