Volgende maand vindt in Amsterdam een debat plaats tussen VVD-leider Rutte en PvdA-fractievoorzitter Hamer, met als titel: “Van wie is de onderklasse?”. Bij het lezen van NRC Handelsblad ben ik herhaaldelijk ‘geconfronteerd’ met een advertentie voor dit debat. ‘Geconfronteerd’ is het juiste woord, want de titel van dit debat roept bij mij nogal wat ergenis op. Waarom? Daar zijn meerdere redenen voor: ten eerste het gebruik van het woord ‘onderklasse’, ten tweede de veronderstelling dat die ‘onderklasse’ van iemand – een politieke partij – zou kunnen zijn; een soort bezit is, en tot slot de pretenties van beide politici dat zij op deze ‘onderklasse’ een ‘claim’ op zouden kunnen leggen. Is dit alles nog van deze tijd? Voor mij maken beide politici vooral duidelijk dat hun politieke ideologieën grotendeels achterhaald zijn, en dat zij nog steeds geen adequaat antwoord hebben kunnen formuleren op een aantal fundamentele veranderingen in onze maatschappij.
Het woord ‘klasse’ veronderstelt namelijk een zekere hiërarchie en impliceert ook een zeker waardeoordeel. Niet zo gepast en nogal hooghartig, vooral als dan ook nog het ‘bezit’ van deze groep mensen wordt geclaimd. Beide partijen laten hier hun paternalisme en betweterigheid zien, in plaats van de autonomie van het individu centraal te stellen. Democratie veronderstelt juist dat mensen prima in staat zijn mee te denken en mee te stemmen over hun eigen toekomst. De titel van het debat maakt ook duidelijk dat beide partijen nog niet klaar zijn met hun fundamentele zoektocht naar een nieuwe identiteit. Dat belooft nog veel gezwalk en populisme.
Reacties (40)
Ons vrije onderwijs zorgt ervoor dat de onderklasse steeds meer gevrijwaard wordt van intelligente mensen; slimme mensen uit welk mileu dan ook krijgen veel te gemakkelijk een goede opleiding en baan. Op allochtonen na dan. En dan wordt de onderklasse dus steeds waardelozer. Misschien is paternalisme dan wel op zijn plaats?
De Nederlandse onderklasse heeft last van een braindrain.
Waarschijnlijk schopt de term ‘onderklasse’ tegen de ouderwetse socialistische schenen van de schrijfster. Maar om nu te ontkennen dat er verschillende klassen in de maatschappij bestaan is is struisvogeloptimisme, kop in het zand en hopen dat het goed is.
Vanuit gaande dat vrijwel iedereen van deze weblog hoogopgeleid is, is het eenvoudig om het bestaan van een onderklasse aan te tonen met de volgende vraag: hoeveel Tokkies heb jij in je vriendenkring? Hoe vaak ga jij karten met een stucadoor? Hou je ook van auto’s tunen? Heb je een scooter en draag je ook wel eens een joggingbroek?
Er is een onderklasse, er is een bovenklasse, er bestaat een elite. De politieke stemmen van de onderklasse waren eerst ‘het bezit’ (ja inderdaad, een afgrijselijke woordkeuze) van de PvdA, maar nu lijkt het PVV/PvdA/SP met een vleugje VVD. Een relavant debat, dunkt mij.
Met elitaire groet,
Spees
Onder de werkelijke onderklasse vallen veelverdienende bankiers die over de ruggen van de rest van de maatschappij zichzelf verrijken, zelfs nu banken geholpen worden met belastinggeld.
Goed, dus de schrijfster verwijt beide partijen de titel van het debat.
Het is echter maar de vraag of de partijen schuldig zijn aan de titel.
Bovendien; “wie is de beste vertegenwoordiger van mensen die moeilijker mee kunnen komen in onze samenleving dan wel zich in hogere mate schuldig maken aan minder gewenst sociaal gedrag, afhankelijk vanuit welk perspectief je de wereld beziet” is misschien meer PoliCor maar bekt niet echt lekker.
Wat is er eigenlijk mis met: “wie vertegenwoordigt het lompenproletariaat”?
Onderklasse? Dat zijn toch van die domme tokkies die de hele dag op Geenstijl of Telegraaf.nl zitten, lid worden van Wakker Nederland en Powned, op Geert Wilders gaan stemmen en hun boodschappen doen bij Lidl en de Voedselbank? Vroeger zat deze klasse bij de SP van Jan Marijnissen.
We hebben beeld:
Jezus.. wat maakt de titel van het debat nou weer uit? Het is lekker provocerend en iedereen die niet meteen in een pavlov-reactie schiet ziet heus wel in dat het een titel met een knipoog is. Reactie van meningsbraker hierboven is precies de reactie die de organisatie op wil roepen lijkt me..
En wat moeten ze het dan noemen… ‘Hoe kunnen politiek partijen in een veranderende samenleving hun vertegenwoordigende functie ten overstaan van laagopgeleide en sociaal-economische zwakke groepen in de Nederlandse samenleving versterken en de verzwakte bindingen met deze groepen herstellen om zo de legitimiteit van de representatieve democratie te waarborgen’ ofzo?
Kom nou toch zeg.. dan kun je je overal wel aan gaan lopen ergeren..
Onderklasse, middenklasse en bovenklasse zijn normale aanduidingen voor mensen op de werkvloer, midden- en kleinbedrijf en topfuncties.
Niets mis mee om zo een bestaande hierarchie aan te duiden en het is aan de gebruiker van die woorden om er een waardeoordeel mee te impliceren.
Dit artikel impliceert meurenneukerij en is daarmee off-topic. Uiterlijkheden aanhalen is een methode om niet op de inhoud te hoeven ingaan.
@11: Hmmm.. ik ben het wel Ingo eens. Wie is uberhaupt ‘de onderklasse’? En voor mensen als Spees: hoe elitair ben jij als je twee maanden je huur niet kunt opbrengen?
Het lijkt wel de House of Lords met al die titulatuur hier…
Ach, iedereen kan zich een titel aanmeten.
INDERDAAD!
De onderklasse: iedereen die moeite heeft om een SBS6 film te volgen (prachtwijk bewoners, niet ingeburgerde medelanders, en bijstand en Wajong steun trekkers, voorzover ze niet in de andere bovengenoemde categorieen vallen).
Kijk, zo moeilijk is het niet om de definitie van onderklasse te geven, als je maar eerlijk en niet politiek correct bent en niet pretendeert niet te weten wat bedoelt wordt met de onderklasse.
Toepasselijke datum ook voor een debat over de onderbuikklasse.
@15: Gehandicapten zijn ook per definitie onderklasse. Eikel.
Van wie is het volk?
Klinkt veel beter, ook voor uiterst links en uiterst rechts.
@10: Het aanbrengen van een hiërarchie impliceert toch in feite al een waardeoordeel?
@16: Kun je niet beter stellen dat de onderklasse de mensen zijn die de tv in de eerste plaats op SBS6 laten staan? ;)
Verder vind ik de titel van het debat best prikkelend.
@Anonmiem; niet kunnen meedoen aan de meritocratie maakt een mens dus waardeloos ? Jezus ik hoop dat je gewoon aan het trollen bent man !
@20, Don’t shoot the messenger, ik wijs alleen op een belangrijk sociaal probleem dat zich ontwikkeld heeft. Met waardeloos bedoel ik niet dat het een soort untermenschen zijn maar wil ik alleen maar aangeven dat als het makkelijker wordt voor mensen met bepaalde merits om in de bovenklasse terecht te komen dat er dan steeds minder mensen met die merits in de onderklasse zitten.
pff
http://www.dailymotion.com/video/x2d7ba_koot-en-bie-vieze-man-rijdt-door-pl_fun
Niet kunnen meedoen aan de meritocratie –> zonder merite –> …waardeloos?
Wat een fascistische term eigenlijk, meritocratie.
19. Herman, dit artikel impliceert dat het waardeoordeel van een klasse aan zelf aangemeten sociale status en IQ gebonden zijn. Het heeft niets meer dan met inkomen en belastingstatus te maken. Ben je kassiere dan ben je onderklasse, ben je slager dan ben je middenklasse, etc. Niet zo moeilijk te begrijpen.
12. & 13.
Lord Wanhoop was ooit een artiesten van Pierre Kartner, jeweetwel, van die smurfen.
23. Merite heeft niets met fascisme te maken. Het is gewoon een officiele term voor carriere maken. Zonder merite doe je gewoon 40-50 jaar hetzelfde werk. Net zo belangrijk omdat niet iedereen het in zich heeft, of de wil heeft, te groeien.
Merite is verdienste, winstgevendheid. Dat is iets anders dan potentieel of (door)groeimogelijkheden. Peter’s principle. Als je een goede slager minister maakt krijg je een slechte minister en ben je een goede slager kwijt. Verlies-verlies situatie.
25. Heb je gelijk in. Ik doelde op merite als een vorm van carriere maken. Mensen die zich bewijzen verdienen het om hogerop te komen, eigen zaak te starten, etc. Als je 20 jaar lang deel uitmaakt van het kantoormeubilair dan hoef je niet te verwachten ineens directeur van dat kantoor te zijn.
Marijnissen was ook geen goede slager. Loser-loser.
@25: Ook een goede slager is een voorbeeld (onderdeel) van meritocratie. Meritocratie betekent dat je mensen op een positie zet waar ze goed in zijn, omdat ze daar goed in zijn. In die zin is dat veel beter voor een “onderklasse”, omdat het de mogelijkheid biedt om eraan te ontgroeien, als je daar geschikt voor blijkt.
het probleem aan een meritocratie is dat ze nogal theoretisch is. Ook in Nederland spelen zaken als familiebanden, netwerken, opvoeding en religie een dusdanige grote rol, dat ik het niet echt met #1 eens kan zijn.
Het ontkennen van het bestaan van een sociaal-economische onderklasse is juist in het voordeel van reactionairen als Wilders.
Hetzelfde was te zien bij de laatste verkiezingen in de VS, waar in de terminologie de working class niet meer bestaat. Iedereen is zogenaamd middle class, en wordt makkelijk in het geweer gebracht tegen belastingmaatregelen die in het nadeel kunnen zijn van de échte middle class (en in het voordeel van de working class).
Mensen stemmen dus tegen hun economisch eigenbelang in, ook omdat de nadruk gelegd wordt op andere zaken zoals homohuwelijk en abortus (in de VS), en moslims (in Nederland).
De vraag is dus wel, wie profileert zich nog als de echte arbeiderspartij?
In die zin is dat veel beter voor een “onderklasse”, omdat het de mogelijkheid biedt om eraan te ontgroeien, als je daar geschikt voor blijkt.
Waardoor er minder mensen met merits in de onderklasse blijven.
Middenklassers zijn de nieuwe onderklasse.
@29: Beter is te stellen: Er komen mensen met andere merits in de “onderklasse” (ik blijf de term ongelukkig vinden).
@28: Je stelt toch niet het begrip ‘onderklasse’ gelijk aan arbeidende klasse? Mijn bezwaar tegen het begrip: het is recent in zwang geraakt door hoger opgeleiden die willen neerkijken op de wat minder talentvolle zonder VVD te hoeven stemmen. Terwijl ik iets heb van: een bepaalde groep ‘onderklasse’ noemen betekent niet dat jij (als journalist, socioloog of beleidsmaker) ‘bovenklasse’ bent. De enige bovenklasse in NL zijn die paar duizend die jaarlijks meer dan een half miljoen in hun zak steken. Daar horen wij echt niet bij.
Onderklasse is inderdaad niet zo’n mooie term, en ik geef ook helemaal geen waardeoordeel. Hoe je het ook noemt, er is een grote groep die wel degelijk wat te winnen heeft bij sociale wetgeving.
Dit mag best wel eens gezegd worden, want de zogenaamde man in de straat/stille meerderheid schreeuwt nu het hardst tegen “werkschuw tuig” en “luie buitenlanders”, die door links in de watten worden gelegd. Dan klopt er dus volgens mij iets niet.
@33: grote groep die wel degelijk wat te winnen heeft bij sociale wetgeving.
Ja, maar daar vallen de meeste van ons ook onder. Show of hands voor wie hier heeft gestudeerd zonder stufi en de impliciete subsidie van duizenden euro/gulden per jaar. Je moet het niet gebruiken als: ‘jij krijgt ook geld dus je moet je mond houden’. Want dat geldt voor de meesten van ons.
Tja, bankdirecteuren krijgen ook geld van de overheid. Wat dat betreft heeft het weinig met klasse te maken.
Jij begint over ‘sociale wetgeving’. Of bedoel je daarmee burgelijk gemoraliseer?
Volgens mij begrijpen we elkaar allebei niet.
Ik vraag me gewoon af of er nog een partij is die voor de arbeidersklasse (laten we het zo maar even noemen) opkomt zonder als betuttelende elite te worden weggezet (huidig links), en zonder enge bijbedoelingen (huidig rechts).
Of is dit marxistische romantiek?
@Bismarck, 27: “Meritocracy is a form of organization in which appointments are made, based on demonstrated talent.” Dat is dus geen goede slager, volgens mij. Een goede slager is een goede slager binnen elke organisatievorm. Het gaat over baantjes krijgen *van anderen*, gebaseerd op vaardigheden, die toevallig gewaardeerd worden. Binnen een kapitalistische maatschappij heb je het dan dus over winstgevendheid.
Het probleem met meritocratie is voor mij niet dat ze nogal theoretisch is, maar dat iedereen met merite “hogerop” komt en dat je een klasse overhoudt die geen enkele mogelijkheid heeft om het beter te krijgen. Naar winstgevendheid correct ingedeeld. Het is het tegendeel van social cohesie.
Meritocratie heeft dus inderdaad erg weinig met fascisme te maken, maar het is een voorwaarde voor een kapitalistisch fundamentalistische samenleving. Maar Stalinisme (waarbinnen merite anders gedifinieerd is) werkt ook net wat perfecter in een volmaakte meritocratie.
Je moet er dus, kortom, niks mee te maken willen hebben. Lang leve de vriendjespolitiek en het “familiebedrijf”.
“Lang leve de vriendjespolitiek en het “familiebedrijf”.”
Dat is ook geen haar beter. Juist dan houd je een klasse over die geen enkele mogelijkheid heeft om het beter te krijgen (als je geen vriendjes of familie op de goede plek hebt zitten), terwijl je dan bovendien ook nog eens niet op je merites beloond wordt en er mensen op een niveau/branche werken waar ze totaal incompetent zijn. Bij een meritocratie is dat niet zo. Daar kan iemand met twee ouders die niet ver gekomen zijn zelf wel ver komen en heeft dus wel de mogelijkheid het beter te krijgen.
Daarnaast krijgt de meritocratische maatschappij als geheel het beter omdat ieder op zijn optimale plek terecht komt.
“Een goede slager is een goede slager binnen elke organisatievorm.”
Niet in de meeste niet-meritocratiën. Daar is een goede slager vaak een slechte onderwijzer of lopende band medewerker, terwijl in een meritocratie een goede slager een goede slager wordt, omdat hij het vlees zo goed in stukken snijdt.
“Het gaat over baantjes krijgen *van anderen*”
Daar gaat het altijd om, ook in een niet-meritocratie. Of juist nooit, want een baantje is geen persoonlijk bezit. Punt is dat in een meritocratie de verdeling van banen optimaal is naar ieders capaciteiten. Dat is vele malen beter dan de vriendjespolitiek (cronyisme) of “familiebedrijf” (nepotisme).
Meritocratie is optimaal, gemeten naar dat wat in ons geval de merite is, de winstgevendheid dus. Is dat inderdaad beter dan een maatschappij waarin het willekeurig is wie er kansen heeft? (Willekeurig, dat wil zeggen, onafhankelijk van capaciteiten, bijvoorbeeld door familiebanden.)
Optimale system leiden normaal gesproken tot goelag en/of holocaust, en niet naar Utopia. Daarom is willekeur beter.
Dit nog los van het biologisch evolutionaire argument voor het familiebedrijf, maar goed, dat heeft ook weer zijn gevaarlijke kanten.