ANALYSE - Het is er! De minister presenteerde vrijdag het nieuwe wetsvoorstel over medezeggenschap, bestuur en toezicht in het hoger onderwijs. Het had een krachtige reactie kunnen zijn op de al langer aanhoudende kritiek op de wijze waarop ons (hoger) onderwijs wordt bestuurd, en op bijvoorbeeld een Maagdenhuisbezetting die meer dan een maand duurde.
U heeft het voorstel misschien gemist, maar dat ligt niet aan u. Het moment van verschijnen was niet aangekondigd, en het kwam naar buiten toen er ook ander groot nieuws speelde: de Griekse crisis woedde in alle hevigheid, en de regering maakte bekend dat er eindelijk een cao was voor de rijksambtenaren. Wat betekent dat er nauwelijks media-aandacht voor was. Als een wetsvoorstel op deze manier gebracht wordt, betekent het twee dingen. Dat het op veel kritiek kan rekenen, en dat de spinners en voorliegers hun werk weer goed gedaan hebben. Chapeau voor de jongens en meisjes van communicatie op OCW dus!
U vraagt zich wellicht af wat er dan in het wetsvoorstel staat (al heb ik misschien al een hint gegeven). Enige tijd geleden publiceerde ik hier een analyse over hoe de politiek de afgelopen twintig jaar (niet) heeft gefunctioneerd op dit dossier en deed ik de volgende toekomstvoorspelling:
Ik ben dus pessimistisch. Iedereen kan aanvoelen welke kant het opgaat: de minister komt met een wetsvoorstel dat ingaat op bestuur en medezeggenschap. Daarin verandert feitelijk niets. Er wordt wat geroepen over ‘de cultuurverandering’ die nodig is, en er worden een paar kruimels uitgedeeld. De studentassessor komt misschien terug, daarover heeft de Tweede Kamer zich immers al twee keer uitgesproken. Misschien komt er een handjevol rechten voor het geven van niet-bindend advies bij. Of wordt geschermd met het instemmingsrecht op hoofdlijnen van de begroting. Dat was immers al onderdeel van eerdere besluitvorming, namelijk het afschaffen van de basisbeurs. (…)
En daar gaat het bij blijven.
Ik had er wat flesjes wijn onder moeten verwedden. Want: er komen een paar adviesrechten bij en in de Memorie van Toelichting wordt wat geneuzeld over de bestuurscultuur. Ik was echter nog niet pessimistisch en cynisch genoeg: de studentassessor (dat is een student met adviserende stem die bij vergaderingen van het instellingsbestuur mag zitten) komt er niet, want, ta-da!: de positie van de medezeggenschap wordt immers “verder versterkt door de invoering van het instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting. Inmiddels is dat instemmingsrecht zoals gezegd opgenomen in het wetsvoorstel studievoorschot.” (p47) Voor de duidelijkheid: ‘wetsvoorstel studievoorschot’ is het afschaffen van de basisbeurs.
Er blijken nog minder kruimels op tafel te liggen dan ik vermoedde.
De minister had steeds gezegd dat de protesterende studenten uit (onder andere) het Maagdenhuis op hun wenken bediend zouden worden. Deels omdat ze zo goed was geweest de studiefinanciering af te schaffen, maar ook omdat ze werkte aan een voorstel dat de medezeggenschap zou versterken. In het wetsvoorstel staat echter dat het de schuld van de medezeggenschap is, als bestuurders niet luisteren: “Medezeggenschapsorganen en andere belanghebbenden benutten hun ruimte om bestuurders tegenspraak te geven nog onvoldoende.” (p19.) “Adding insult to injury”, noemen de Engelsen dat geloof ik.
Om mezelf nog maar eens te citeren:
De enige uitweg die ik dan nog zie, is dat studenten en docenten de barricaden weer betrekken. En dat hun beweging aanslaat in meerdere studentensteden, en dat er een intensieve samenwerking ontstaat tussen activisten, studentenorganisaties en vakbonden. En dat de Tweede Kamer dan éindelijk, na twintig jaar, eens door durft te pakken.
Als er ooit een moment is geweest waarop studenten, docenten, hun vakbonden, medezeggenschappers en actiegroepen rond een tafel zouden moeten gaan zitten, dan is het nu. Ons onderwijs kan stukken beter, en een betere bestuursstructuur kan daar een goede bijdrage aan leveren. En het kan zonnekoningengedrag, vastgoedschandalen en over-the-topsalarissen voorkomen. Vanuit OCW is echter helemaal niets te verwachten.
Reacties (21)
En Janos, hoe staat het met het terugbetalen van de enorme schade die jij en je maatschappelijk geengageerde vriendjes en vriendinnetjes hebben aangericht?
Ik zie een parallel met de ‘oplossing’ van de Griekenland-crisis: niet zeiken, wij weten wel wat goed voor u is. Slikken of stikken.
Treurig. Ook op het onderwijsdossier is er niet langer meer vol te houden dat het onwetendheid is, het gaat hier nadrukkelijk om onwil. Ik verklaar bij dezen in elk geval mijn steun als men eventueel in actie komt! (Maar ook ik ben niet al te optimistisch.)
PS, let niet op HenkVanIngrid :)
Wetenschap gaat iederéén aan. Er is dan en slechts dan sprake van democratisering als ook de burgers op een of andere wijze stem krijgen in het bestuur van de universiteiten, de KNAW en NWO. Zo bezien zijn alle ontwikkelingen van de afgelopen tijd niet voldoende ter zake geweest. Er had meer in gezeten.
@1: Eerste reactie en direct op de man spelen. Knap hoor!
@5.
Helemaal niet. Het gaat om de schade die is berokkend aan het Maagdenhuis. Dat hoort kennelijk ook bij een democratiseringsproces.
Re : Ook op het onderwijsdossier is er niet langer meer vol te houden dat het onwetendheid is, het gaat hier nadrukkelijk om onwil.
21-05-2015
In tegenstelling tot de recente luide studentenprotesten is Amsterdam blijken studenten in Nederland tevredener dan ooit over hun opleiding. Van studenten aan de universiteit is 71,9% tevreden over de inhoud van de opleiding (t.o.v. 69% in 2014). Bij de hogescholen is de stijging nog pregnanter: 58,3% van de studenten is te spreken over de inhoud (t.o.v. 53,6% in 2014).
Dit blijkt uit de resultaten van de jaarlijkse Nationale Studenten Enquête (NSE) die Studiekeuze123 vandaag openbaar maakt.
http://www.studiekeuzeinformatie.nl/resultaten-van-de-nationale-studenten-enquete
@6: De Franse revolutie ging ook zonder bloedvergieten. Maar daar gaat het niet om. Het gaat er om dat omdat er studenten in het Maagdenhuis waren en er schade was aan dat huis dat het kennelijk bonton is iedereen maar van vandalisme te beschuldigen.
@8.
De Marsmannetjes zullen het gedaan hebben, waar moet anders die schade vandaan komen, want er waren niet alleen studenten bij betrokken overigens.
@6, laten we het beschouwen als een investering.
Daarnaast is een deel van de kosten ‘schade door het niet extern verhuren van de ruimte.’ En dat tekent wel treffend wat er mis is aan het hoger onderwijs. Ze verhoeren de ruimtes, ipv te investeren in kennis. Wie brengt er nou precies schade toe?
@7, tevreden is niet de enige graadmeter, toch? Kwaliteit lijkt me ook wel een pietseltje relevant. En dan de diepere kwaliteit, niet die je met een simpel scorelijstje kunt bijhouden en waarbij je op korte termijn je output wel op kunt schroeven, alleen om op iets langere termijn te ontdekken dat die output hol is en geen werkelijke kwaliteit representeert.
@9: Misschien de marsmannetjes, want jij hebt geen bewijs ervoor dat de auteur er wat mee te maken heeft. Of dat alle studenten/bezetters schade hebben veroorzaakt.
@7 Er is een verschil tussen een opleiding en de universiteit als instituut. Studenten kunnen heel tevreden zijn over hun opleiding en ontevreden over hun universiteit en v.v. Volgens mij betrof de ontevredenheid in Amsterdam dan ook niet de opleiding. Daar heb ik geen klachten over gehoord. De ontevredenheid betrof het universiteitsbestuur dat zonder duidelijke inspraak van studenten en medewerkers het mes in een aantal opleidingen besloot te zetten.
Niemand gaat de barricaden op. Het voorstel is vlak voor de vakantie bekend geworden en alle studenten hebben hun zuipvakantie al geboekt. Prachtig uitgekiend dit voorstel.
@1, ook aan @6: wordt hier de schade bedoeld die grotendeels is verzonnen is door het CvB van de UvA? Want de €500.000,- vernielingen die studenten aan zouden hebben gericht, waarover nog voor het eind van bezetting luidkeels werd gekermd, is al lang ontkracht en kapotgefactcheckt. Even met linkjes: dit was de oorspronkelijke claim: http://www.at5.nl/artikelen/142005/uva_tonnen_schade_door_bezetting_maagdenhuis
Toe maar: een monumentaal pand, graffiti, opengebroken deuren, kapotte plafonds, en er zullen ook vast drugsgebruikers inzitten! En hoe bleek het later te zitten? Die vijf ton schade bleek 4,5 ton ‘kosten’ te zijn, ruim twee ton voor beveiligers, die het bestuur zelf extra had ingehuurd, tienduizenden euro’s overwerk dat vast wel gedaan is door de bezetting, en niet te vergeten de schoonmaakkosten, omdat de UvA er op stond de bezetters er een dag voor ze zelf zouden vertrekken uit te laten gooien… terwijl ze hadden aangekondigd het weekend te blijven om het pand weer schoon op te leveren. http://www.foliaweb.nl/organisatie/uva-taxeert-schade-maagdenhuisbezetting-op-460-000-euro/
Gelukkig voor de (oud) UvA-bestuurders zijn er mensen die zich weigeren fatsoenlijk te informeren en maanden na dato nog steeds oude leugens nakauwen.
Verder heeft het natuurlijk niets met de inhoud van mijn artikel te maken, noch met de voor- of nadelen van huidige bestuursstructuren in ons hoger onderwijs. Maar het leidt lekker af van de inhoud, mooi gespeeld! Net als die persoonlijke aanval in post @1 – serieus gast, beschuldig je me nu echt op basis van een stukje over hoger onderwijs dat ik daar in het Maagdenhuis zat en de boel heb gesloopt? Ga je schamen.
@7 Die NSE’s hebben weinig te maken met de kwaliteit van het onderwijs, en helemaal niets met de manier waarop de toko bestuurd wordt.
@13 Ik meen ook oprecht dat ik de communicatieafdeling van OCW heel handig vind. Alleen zo jammer dat ze werken in het belang van hun baas en niet in het algemeen belang. Overigens, ‘zuipvakantie’, moet dat nou zo stereotype? Verder hoop ik van harte dat men de barricaden wel opgaat. Zou hoog tijd worden.
@1: o ja, hoeveel was dat ook alweer? 50000000 miljoen? Het was in ieder geval zo hoog dat ik er geen geloof aan kan hechten.
@6: zie bovenstaande.
@7: dat zegt wellicht meer over de apathie en de (ontbrekende) sociale betrokkenheid van de gemiddelde student. En is in mijn ogen representatief voor de algemene korte termijn winstmaximalisatie mentaliteit onder de “gemiddelde nederlander” (idd de henkjes en hun meisjes).
@14: ah ik zie dat ik eerst alle commentaren had moeten lezen voordat ik reageerde, anderen zegden het eerder en beter. het is dat ik de laatste maanden zo boos ben geworden dat ik, geheel tegen mijn natuur in, meteen reageer. en toegegeven, het is ad hominem, maar als ik dat gezicht van jet zie dan proef ik kots in mijn mond, idem bij die andere verachtelijke verraders dijsselding en samsom. ik zou er bijna mijn hooivork voor uit het vet halen.
misschien is het wel tijd om de hooivorken uit het vet te halen.
@14: hear hear.
Democratisering is trouwens een lastig ding. Overal. Kijk ook naar de medezeggenschapsraden, die nooit échte bevoegdheden krijgen, met als excuus dat de huidige medezeggenschapsraden onvoldoende kwaliteit hebben en hun huidige rechten onvoldoende gebruiken.
Dat is tot op zekere hoogte zo, maar dat valt juist te verklaren uit het feit dat die raden zo weinig rechten hebben: personeel dat écht juridische en bedrijfskundige kennis heeft gaat echt niet voor vier jaar in een tandeloze tijger zitten.
Een self-fulfilling-prophecy noemen we dat.
Of kijk naar het referendum: een veel gehoorde klacht is dat als er een ad-hoc raadgevend referendum komt, de mensen niet genoeg betrokken zijn. En dus komt er geen institutioneel bindend referendum. Niemand kan denken dat mensen misschien wel juist thuisblijven omdát het referendum niet in de cultuur zit omdat het incidenteel is, en mensen niet komen omdat het referendum toch niet bindend is.
Nee, in plaats daarvan gaat met op hun gat zitten wachten tot ‘de cultuur’ verandert.
Hetgeen natuurlijk gelul is. Eerst de regels veranderen, dan verandert de cultuur daar vanzelf achteraan. We hebben ook niet gewacht met het rookverbod totdat rokers vanzelf gingen stoppen, toch? Het cultuurargument is een schaamlap om niets hoeven veranderen, een argument van minachting om de zittende macht te beschermen.