GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers, dit kunnen stukjes zijn die we – uiteraard met toestemming – overnemen van andere weblogs, of via onze email binnenkomen.
Hieronder een stuk van dat eerder verscheen op het weblog “ik heb een mening.“.
Vrijheid en gelijkheid. Zijn dit basiselementen voor een democratische samenleving? En zoja, in welke mate? Moet men onvoorwaardelijk voor de vrijheid van het individu streven of staat de vrijheid van de groep centraal? Moet men gelijk zijn ongeacht eigen inbreng of is de gelijkheid in kans het opperste streefdoel?
Vrijheid. Moeten de mensen vrij zijn? Neen, een mens mag maar kan ook niet vrij zijn, hem de illusie voorhouden dat hij dit wél is zou enkel naïef zijn. Men verliest zijn vrijheid bij de geboorte, je ouders voeden je op zoals zij je willen opvoeden, iedereen is kind van zijn eigen tijd en ruimte, je gaat naar school en wordt weer beïnvloed door het denken van mensen voor je, je denkt vrij te zijn door een mening te uiten maar in feite mix je, al dan niet vervormd, citaten en inzichten die je in je opvoeding hebt meegekregen.
Vrijheid is ook niet wenselijk. Als je doet wat je wilt, voor zoverre je zelf bepaalt wat je wilt, en je daarbij andere mensen hun vrijheid aantast ontaard de vrijheid in anarchie – niet te verwarren met anarchisme -. Iedereen, althans de meerderheid, streeft naar zelfrealisatie, dit streven gaat echter ten koste van andere en leidt dus onvermijdelijke tot een onvrije samenleving. Van totale vrijheid naar een ‘homo-homini-lupus’ maatschappij (cf. Hobbes), een maatschappij waar de sterkste overheerst.
Geen, en zeker geen totale, vrijheid voor het individu, maar wat met samenleving? Moet men in de samenleving vrij zijn? Ja, de samenleving moet een klimaat creëren waar elke persoon, dus ook migranten en andersdenkenden, een gematigde vrijheid kan verwerven. Niet vulgaristisch naar believen maar mooi binnen de lijntjes kleurend, niet als aanslag op een ander maar als aanvulling, niet om rijker te worden maar om vollediger te zijn, een gevorderde vrijheid van woord maar een afgestompte vrijheid van daad.
Gelijkheid. Moeten de mensen gelijk zijn? Neen, gelijkheid stompt creativiteit en werklust af – de USSR getuigd -. Een persoon die zijn gave goed gebruikt, tijd investeert in zijn ?product?, beter is als een ander en vooral productief/efficiënt(er) tewerk gaat moet, moet!, billijker vergoed worden dan een ander. Wie gaat er anders nog moeite doen?
Als iedereen gelijk zou zijn zou niemand meer verantwoordelijkheid, laat staan risico?s, willen nemen omdat de baten de kosten niet overstijgen. Als er iemand dan toch in zo een verantwoordelijke positie terechtkomt zijn er, op enkele ?blinde-ideologische-mollen? na, 2 mogelijkheden: ofwel veegt hij (of zij) er zijn voeten aan, ofwel wordt zij (of hij) ? niet discrimineren ? corrupt en is de gelijkheid wederom ver te zoeken.
Moet de samenleving gelijkheid ondersteunen? Ja, de samenleving moet ervoor zorgen dat de mensen gewaarborgd zijn in hun gelijkheid. Deze gelijkheid is niet totaal maar beperkt zich voornamelijk tot een gelijkheid in kansen – dus ook de kans om gestraft te worden -. Niet enkel het hebben van de kans maar ook het bewust zijn en het nut inzien van deze kans te hebben behoren tot de taken van de samenleving. Als iemand, bv., onderwijs negatief evalueert dan is het niet enkel ? keywoord: nuanceer – zijn fout, maar de fout van de samenleving om hem de voordelen ervan niet te doen inzien.
Moeten beide tegelijkertijd verwezenlijkt worden? Moet er zowel (gematigde) vrijheid als (gematigde) gelijkheid zijn? Niet noodzakelijk, zoals Machiavelli opmerkte willen de mensen geen vrijheid of gelijkheid, het geen zij willen is zekerheid. Zekerheid dat het brood van gisteren morgen nog evenveel zal kosten, zekerheid dat ze morgen nog een huis hebben, zekerheid dat hun kinderen veilig zijn en dan kan het hun geen barst schelen of ze vrij zijn of niet.
Doch lijkt mij een gematigde vrij- en gelijkheid wenselijk voor een democratische samenleving. Een samenleving waar men samen kan leven. Dus ja aan vrijheid in de maatschappij en ja aan gelijkheid in kansen.
Nog even ter verduidelijking: Ik spreek bewust over de samenleving en niet over de overheid. De overheid moet uiteraard tot het bovenstaande bijdragen maar vooral het sociaal kapitaal is hier van groot belang. Als mensen elkaar helpen, verzet je bergen. Als de overheid het regelt, bouw je dammen ? maar soms moet een dam het water tegenhouden eer je de berg kan verzetten -.
Reacties (6)
@ikhebeenmening: goed stuk, maar ik mis wat aan het einde; een link naar de huidige tijd. In hoeverre is onze samenleving een vrije en zijn de nieuwe regels die men invoert (bv. legitimatie) in jouw optiek nodig of onnodig vrijheidsbeperkend?
Een uitstekende vraag.
Het probleem in onze samenleving is dat ons sociaal kapitaal vrij miniem is, er zijn veel “wij/zij”-blokken o.a. blank-anderskleurend, islam-christen-vrijzinnige,…
De overheid heeft in dit verhaal dan ook weinig te bieden. Moesten mensen redelijk zijn zou ik voorstander zijn van een zo beperkte wetgeving, dit is echter niet zo. Onze maatschappij heeft, in tegenstelling tot andere landen, een relatief grote vrijheid en doordat mensen niet (altijd) redelijk zijn moet de overheid deze vrijheid richting geven.
Ik denk dat het vandaag de dag erop aankomt om de stereotypen van moslims (cf. dé moslim bestaat niet), homo’s,… te doorbreken, analoog aan de emancipatie van de vrouw.
Mijns inziens is daarvoor een afbouw van de kerk nodig. Een kerk duwt mensen in een vakje waar ze, al dan niet gewild, zich profileren tov de buitenwereld. Ik ben niet tegen geloof, wel tegen de instelling kerk – kerk moet hier gezien worden als een instelling die de godsdienst van bovenaf regelt, zowel voor christenen als islamieten,… – die het denken oplegt (cf. homo’s,…).
Samenvattend :
Regelgeving als het moet, ontspannen van de “wij/zij”-gevoelens en leren samen leven, een sociaal kapitaal opbouwen.
hmm, misschien interpreteer ik het verkeerd. Bij mij is bekent dat bij de eerste stadsvormen cultuur en religie het bindende middel was. De bijbel e.d. teksten bevatten allemaal richtlijnen over hoe om te gaan met het spanningsveld eigen belang – gezamelijk belang. Zonder religie was een stedelijke samenleving nooit mogelijk geweest. Als iets een stedelijke samenleving is is het wel de huidige westerse. Dus in plaats van afschaffen kerk lijkt het me meer een bron van inspiratie. Het heeft per slot van rekening al millenia goed gefunctioneerd en is zelfs mee geevolueerd (muv een enkele religie).
De meest sterke opbouw van sociaal kapitaal is toch altijd wel de religie geweest. Dus mi gooi je nu de baby weg en niet het water.
De verzuiling is het water. De filosofie de baby. Misschien is een evolutie slag weer op zijn plaats maar dit is wel kort door de bocht.
De verzuiling in NL was gewoon een vorm van hokjesgeest die je in elke samenleving ziet. De nieuwe hokjesgeest is meer rasgebonden. (Mijn theorie is ook dat de afbraak van de zuilen voor een deel is veroorzaakt door het komen van de gastarbeiders)
Uiteraard is de kerk jarenlang een bindmiddel geweest, maar die tijd is passé.
Een religie bouwt sociaal kapitaal op als iedereen erin gelooft, als er een groot deel niet in gelooft dan zet je je af tegen die groep.
Dus ja religie kan sociaal kapitaal opbouwe, maar nee niet in deze tijdgeest.
Afbraak verzuiling is mi meer gevolg van verlies van cohesie tgv individualisering en ontkerkelijking. (vond al plaats ruim voordat er gastarbeiders waren). Dit werd mede zeer goed en doeltreffend aan de man gebracht door hollywood.
Dat geeft meteen de invloed/macht van media aan.
Nu heeft de religie/cultuur (islam-landen) dit medium ook gevonden en wordt dat ingezet om culturele cohesie over de grenzen heen in stand te houden (satelietzenders). Dit levert frictie en afname van integratie in de westerse landen. En wordt de verzuiling weer aangewakkerd.